اسرار خانه پدری
خانه ی پدری فیلم مهمی است؛ نه به جهت توقیف دو، سه ساله اش و نه به دلیل کارگردان با سابقه اش. حتی سکانس نامتعارف فیلم نیز دلیل این اهمیت نمی شود. آن چه خانه ی پدری را به یک فیلم ماندگار در سینمای ایران تبدیل می کند، نگاه داستانی و در عین حال سینمایی شده ی همان داستان است.
باید این نکته را نیز اضافه کنیم که فیلم عیاری نمونه ی مناسبی از بی لکنتی قصه در سینماست. خانه ی پدری قصه سرراستی دارد که بدون هیچ نگاه اجتماعی یا نمادشناسانه نیز قابل مشاهده است هر چند که بدون هیچ اجباری و بدون نیاز به هیچ مترجمی مفهوم سمبلیکش را به مخاطب القا می کند.
داستان سرراست وبی لکنت خانه ی پدری در شرایطی روایت می شود که دوره ی طولانی مدتی را شامل می گردد.
داستانی که از تقریباً هفتاد یا هشتاد سال پیش آغاز می شود و تا همین چند سال پیش ادامه می یابد. حفظ حس بازیگران، تأثیر تغییرات بر زندگی و رفتارشان و پذیرش این گذشت زمان از خانه ی پدری فیلمی در نمونه های کلاسیک سینما می سازد.
در میان نسل های دوم و سوم سینمای جهان و حتی آثاری که در دهه ی اول و دوم پس از انقلاب در سینمای ایران سراغ داریم بازه ی زمانی گسترده در روایت داستانی وجود داشتند اما به دلیلی که مهم ترین آن گم شدن حس و فضای بازیگران بوده است، در چند سال اخیر هسته و پی رنگ داستانی به سمتی متمایل است که انگار دستمایه ی متن نمایشی از پرداختن به بازه های طولانی پرهیز نشان می دهد و خانه ی پدری از این حیث نیز می تواند نمونه ی قابل توجهی باشد.
کارکرد تکنیک های سینمایی در این فیلم کاملاً در خدمت داستان است. به عنوان نمونه قاب بندی ها و میزانس ها دقیقاً معرف اصول شخصیت پردازانه ی دراماتیک است. از شخصیت محتشم در دو جا نمای بسته ارائه می شود. دوران نوجوانی ( پرده ی اول ) و دوران پیری ( پرده ی آخر ). عدم تأکید بر معرفی شخصیت در پرده های میانی فیلم نشان از توجه کارگردان به مفهوم روند داستانی و تعلیق است. این خطر وجود داشت که در صورت تمرکز بیش از حد ضرب آهنگ مورد نیاز برای دنبال کردن تماشاچی مورد خدشه قرار بگیرد.
خانه ی پدری فیلمی پرپرسوناژ و در دوره های متفاوت تاریخی است. با این وجود این خطر نیز وجود دارد که تماشاچی در میان جمعیت اشخاص بازی گم شود و آن ها را به خاطر نیاورد. ترفند مناسب برای حفظ این همزادپنداری در نماهای پایانی هر پرده تعبیه شده است . دو نفر به خصوص (پدر خانواده با بازی مهران رجبی و محتشم ) که در واقع ضد قهرمانهای داستان نیز می توانند تلقی شوند برای محوریت این نماها در قاب قرار می گیرند.
از زیرزمینی که حادثه ی اصلی در آن رخ داده به حیاط چشم می اندازند و نسل های بعدی را می پایند. این پایش لحظه ای مقدمه ی ورود به دوره ی بعدی خواهد بود.
مجتبی شاعری بخش سینما وتلویزیون تبیانمطالب مرتبط:
