موزه علی اکبر صنعتی به زودی بازگشایی می شود

به گفته ی مسوولان سازمان زیباسازی، مرمت مجسمه های موزه ی علی اکبر صنعتی به زودی به پایان می رسد و مردم شاهد بازگشایی یکی از قدیمی ترین موزه های پایتخت پس از چند سال تعطیلی خواهند بود.

علی اکبر صنعتی (١٢٩٥- فوت ١٣فروردین  1385) نقاش و مجسمه ساز ایرانی است. او تنها هنرمند ایرانی است که دو موزه به نامش ثبت شده است: موزه صنعتی (کرمان) و موزه صنعتی (تهران) یا همان موزه هلال احمر در میدان توپخانه تهران. صنعتی یکی از مجسمه سازان قدیمی عصرجدید ایران است که افتخار شاگردی ابوالحسن خان صدیقی را داشت و تا پایان عمر عضو پیوسته? فرهنگستان هنر ایران باقی ماند.
موزه استاد علی اکبر صنعتی در تهران، در سال 1352 به دست استاد علی اکبر صنعتی ساخته شد. پیش از متروک شدن این موزه حدود هزار تابلو و بیش از هزار مجسمه گچی، سنگی و برنزی از شخصیت های علمی و ادبی ایران و پیکره هایی از تیپ های گوناگون اجتماعی که توسط استاد صنعتی خلق شده بود در این موزه نگهداری می شد.

ساخت متروی تهران و باز شدن یکی از درهای ایستگاه متروی امام خمینی (ره) زیر ساختمان موزه صنعتی باعث شد به بهانه احتمال ریزش ساختمان این موزه به حالت تعطیل در بیاید و با گذشت ایام این موزه به محل تجمع دست فروشان تبدیل شده بود. اگرچه این موزه در سال 85 در فهرست آثار ملی قرار گرفت، اما سال بود که از سوی شهرداری، هلال احمر و سازمان میراث فرهنگی رها شده و به ساختمانی متروک مبدل شده بود. این موزه دارای سالن تئاتر، نمایشگاه تک چهرها و موزه مردم شناسی است .
در حال حاضر این موزه زیر نظر جمعیت هلال احمر ایران است، از چند سال پیش به دلیل فرسودگی ساختمان و دست فروشی در آن بارها خانواده این هنرمند و جامعه هنری به آن واکنش نشان داده و خواستار تغییر وضعیت آن شدند؛ تا این که سازمان زیباسازی اعلام کرد با همکاری هلال احمر این موزه و مجسمه هایش را مرمت خواهد کرد.

حمیدرضا نیلی - سرپرست معاونت فنی و طرح های شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران - درباره ی وضعیت مرمت موزه صنعتی، اظهار کرد: مرمت موزه صنعتی منطبق بر وظایف ذاتی سازمان زیباسازی نبود، اما وجود این موزه ی ویژه و ارزشمند در بافت تاریخی و سلسله فعالیت های ما در این زمینه، باعث شد برای مرمت آن وارد عمل شویم.
او ادامه داد: یکی از طرح های این سازمان، ارتقای کیفیت میدان امام خمینی (ره) است. موزه صنعتی یکی از عناصر خاص در این منطقه است و نقش فرهنگی آن در میدان امام خمینی (ره) باعث شده، شهروندان تعلق خاطر ویژه ای نسبت به موزه داشته باشند. این موزه تقریبا بیش از 50 سال است که در خاطرات جمعی مردم نقش آفرینی می کند.
نیلی همچنین بیان کرد: سازمان زیباسازی تصمیم گرفت با توافق مشترکی که بین هلال احمر به عنوان مالک انجام شد، این موزه را که چند سالی بسته مانده بود، بازگشایی کند، چون این موزه ثبت میراث فرهنگی و ثبت ملی هم هست، یک تفاهم نامه ی چند جانبه برای مرمت و بازگشایی آن بسته شد.

معاون فنی و طرح های شهری سازمان زیباسازی درباره ی مرمت مجسمه های موزه، اظهار کرد: مجسمه ها حرف اول را در موزه صنعتی می زنند. کارگروه تخصصی مرمت و تیم اجرایی، کارهای مرمت ساختمان را کامل کردند، اما در زمان مرمت برای حفظ آثار، کاوری فلزی دور آن ها کشیده شد که اجازه ی مرمت همزمان مجسمه ها و ساختمان موزه را نمی داد. به همین دلیل، مجبور شدیم بعد از تمام شدن کار مرمت ساختمان، از تیم مرمت کار مجسمه ها بخواهیم کارشان را آغاز کنند.
او ادامه داد: آخرین جلسه درباره ی موزه صنعتی به بیش از یک ماه قبل برمی گردد. در حال حاضر مجموعه ی ساختمان موزه در اختیار تیم مرمت کننده ی مجسمه هاست و آن ها بعد از مرمت این آثار قصد دارند طی یک برنامه ی درازمدت و در گام بعدی، از مجسمه ها قالب گیری کنند.
نیلی به اهمیت فعالیت های هلال احمر برای بازگشایی هرچه سریع تر موزه صنعتی اشاره کرد و گفت: هلال احمر می تواند هماهنگی های لازم را انجام دهد تا مردم هنگام ترمیم مجسمه ها از موزه بازدید کنند. این ها هماهنگی مدیریتی و بین سازمانی می خواهد. هلال احمر به عنوان متولی و بهره بردار باید تصمیم بگیرد که می خواهد تا زمان پایان ترمیم مجسمه ها چه کار کند؛ آیا به بازدیدکنندگان اجازه بدهد هنگام ترمیم مجسمه ها از موزه دیدن کنند یا این که در مدت ترمیم، تجهیزات و امکانات بهره برداری از موزه را آماده کند تا بلافاصله پس از پایان ترمیم مجسمه ها، موزه برای بازدید عموم بازگشایی شود.

سیدمجتبی موسوی - معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران - نیز درباره ی روند ترمیم آثار علی اکبر صنعتی به ایسنا گفت: مرمت آثار هنری موزه ی صنعتی دو بخش دارد؛ یک بخش مرمت تابلوهای نقاشی است که خارج از موزه انجام می شود و بیش از 80 درصد پیشرفت داشته است. این بخش به زودی به پایان می رسد. بخش دوم ترمیم مجسمه هاست که به دلیل غیرقابل حمل بودن آن ها، محدودیت های زیادی را برای تیم مرمت کار به وجود آورد.
او ادامه داد: ما بعد از پایان مرمت ساختمان توانستیم عملیات ترمیم مجسمه ها را آغاز کنیم. مرمت حدود دوماه است که آغاز شده و یک تیم جوان مرمت کار با نظارت حمید شانس (کارشناس هنری و مجسمه ساز) در حال مرمت آثار هستند. این مرمت در ابتدا در فاز نجات بخشی آثار آغاز و سپس کارهای دیگر مربوط به مرمت آثار انجام شد.
موسوی درباره ی زمان پایان مرمت مجسمه ها نیز اظهار کرد: سعی می کنیم با مدیریت زمان و طبق برنامه ای که در نظر داریم، تا یک ماه آینده مرمت آثار را به پایان برسانیم. البته اینجا کار مرمت تمام نمی شود، بلکه برای حفظ مجسمه ها باید از آن ها با روش های مناسب قالب گیری شود که برای این فاز هم یک سال زمان پیش بینی شده است. از طریق قالب گیری می توانیم نسخه مقاوم را در محل دیگری نگهداری کنیم و زمانی که مجسمه دچار مشکل شد، از آن استفاده کنیم.
وی به میزان آسیب های واردشده به مجسمه های موزه ی صنعتی اشاره کرد و گفت: ظاهر مجسمه ها یک چیز است و آسیب های دیگر آن ها بحث دیگری است. وقتی به تک تک مجسمه ها دست می زنیم اشکالاتی را که به صورت جدی در آن ها مخفی است مشاهده می کنیم.
موسوی در پایان افزود: در حال حاضر موزه، فضای کارگاهی دارد و پذیرای بازدیدکنندگان نیست. بعد از اتمام کامل مرمت مجسمه ها، برنامه ی بازگشایی با مشارکت سازمان زیباسازی و هلال احمر اجرا خواهد شد.

منابع:
خبرگزاری میراث فرهنگی
ایسنا
سیری در ایران