مدگرایی، آری یا نه؟

از وظایف مهم و خطیر بخش امور تربیتی و پرورشی در مدارس می توان به توجه مستمر به منویات و رهنمودهای امام راحل و مقام معظم رهبری و اهتمام برای اقامه نماز جماعت و اعتلای فعالیت های قرآنی و تعظیم شعائر دینی و انقلابی در مدرسه می باشد، بر همین پایه، بخش مرکز یادگیری همراه همیشگی معلمان پرورشی در چند سال اخیر فعالیت هایی در بخش شعرهای مناسبتی، متن مجری های مناسبتی، قرآن و صبحگاه در مدرسه مقالاتی را ارائه داده است، با توجه به استقبال این عزیزان در مدرسه، بر آن شدیم که با ارائه مسائل و شبهات دانش آموزان در سنین مختلف، آن ها را برای ورود به جامعه بزرگ تر از خانواده و مدرسه آماده نماییم. بسیاری از مسائل طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، دانش آموزان و خانواده های آن ها را با سبک زندگی اسلامی آشنا می نماید.

در این بخش به یکی از بزرگترین دغدغه های خانواده ها و دانش آموزان خواهیم پرداخت و تلاش بر آن داریم که دانش آموزان پس از آشنایی با این مبحث در آینده ای نه چندان دور در زندگی خود با درک درست از آموزه های دینی بتوانند زندگی شایسته ای را انتخاب کنند.

نوجوانی دوره حساس شکل‌گیری شخصیت و تعیین هویت و یافتن جایگاه خود است. در این دوره ارزش‌ها متحول می‌شوند و مفاهیم ارزشی گذشته مورد تردید و سؤال قرار می‌گیرند.

همچنین وجود خصلت‌هایی از جمله:

زیبایی‌طلبی، برتری‌جویی افراطی، جلب‌نظر دیگران و تهی بودن فرد از اندیشه بومی خود در نوجوانان موجب می‌شود که آن ها به الگوهای جدید بیشتر گرایش نشان دهند.

اهمیت دادن به مدل لباس و پوشاک از ویژگی های مهم دوره نوجوانی است و تا حد زیادی نیازهای روانی آنان در این امر دخالت دارد. یکی از دلایل این اهمیت، آن است که از این طریق نوجوانان تجربه می‌کنند چه کسی هستند و می‌خواهند که دیده شوند. بنابراین رفتار آنان تا حدی طبیعی است و نباید با اصل این نیازها مقابله کرد. بلکه می‌توان رفتارهای آن ها را در جهت ارزش‌های جامعه سازماندهی کرد. البته پوشاک و مدل لباس برای هر فردی نوعی علامت هویتی تلقی می‌شود. با وجود این، از آنجا که نوجوانان در دوره رشد و تحول هستند، در درجه اول طرز لباس پوشیدن آن ها نشان‌دهنده تصور آنان از خودشان است لذا نوع پوشاک و لباس اهمیت بیشتری برای آن ها پیدا می‌کند.

دلایل توجه به مد در نوجوانان و جوانان

1- وابستگی به گروه همسالان:

در این سن چون نوجوان گرایش زیادی به گروه همسالان خود دارد، لذا سعی دارد همرنگ آنان شده تا از نظر آنان مقبول واقع شود.

2- اعلام مخالفت با مسائلی که در جامعه میگذرد:

پیروی از مد و پوشیدن لباس های ناهمگون، می تواند نوعی واکنش ستیزه جویانه نوجوانان نسبت به مسائل و موضوعاتی باشد که در جامعه می گذرد و آن ها با این مسائل مخالفند و به این ترتیب، ناخشنودی خود را ابراز می دارند.

3- اظهار خودشیفتگی:

گاهی این گونه رفتارها از حالت«خودشیفتگی» نوجوان نشأت می گیرد که در این سن به شدت ظاهر می شود.

4- مورد توجه قرار گرفتن:

برخی نوجوانان نیز به دلیل مورد توجه قرار گرفتن به طرف مد می روند.

آسیب هایی که ممکن است از این طریق نوجوان را تهدید کند:

خطر تهاجم غرب

غربی ها برای نفوذ در میان ما شگردهای خاصی دارند که انتقال مد هم یکی از این حیله هاست. متأسفانه نوجوانان به علت نداشتن اعتماد به نفس کافی، خود را باور ندارند و ناخودآگاه فکر می کنند اگر از مد پیروی کنند، شایستگی بیشتری خواهند داشت.

خطر از خودبیگانگی فرهنگی

خطرناک ترین نوع از خودبیگانگی، از خود بیگانگی فرهنگی است که در نتیجه ی تهاجم غرب پدید می آید. اصولاً ظهور فرهنگ کشوری بیگانه در جامعه و رواج و توسعه آن، باعث از خودبیگانگی فرهنگی می شود. هنگامی که فرد، تمام خصایص و سنت های مفید فرهنگی کشورش را بدون توجه و شناخت ندیده بگیرد و سمبل ها و آداب و رسوم کشورهای بیگانه را به علت مترقی بودن بپذیرد و آن را توجیه کند، به از خود بیگانگی فرهنگی مبتلاشده است. تداوم چنین کاری باعث سوء تربیت افراد و در نتیجه، افزایش مشکلات و نابسامانی های داخلی و خارجی جامعه می شود.

برای آگاه شدن جوانان و نوجوانان از مضرات مدگرایی و انتخاب مسیر درست، باید به نکات زیر توجه کرد:
1. والدین باید او را در انتخاب لباس آزاد بگذارند و تنها نقطه نظرات خود را به شکل پیشنهاد مطرح کنند.
2. اگر سلیقه او مورد پسند والدین نیست نباید او را مسخره کرده یا اینکه مستقیماً او را به باد انتقاد گیرند.
3. والدین باید با در نظر گرفتن بودجه خانواده رفته رفته مقدار پولی را که برای لباسش در نظر گرفته‌اند، در اختیارش بگذارند.

علاوه بر رعایت والدین در برخورد با نوجوان، نهادهای آموزشی نیز در سطح کلان باید به این امر مهم اهتمام ورزند؛ از جمله:

1. خانواده و نهادهای آموزشی باید اطلا‌عات کافی در زمینه مسائل اجتماعی به نوجوانان بدهند و در دوران هویت‌سازی در کنار آن ها باشند. ضمن اینکه ارزش‌های خودی و راه‌های حفظ آن ها را به طور شفاف برای نوجوانان مطرح کنند.

2. ترویج مدهایی که ضمن رفع نیازها، تنوع‌طلبی نوجوانان، مسائل مذهبی و فرهنگی جامعه ما در آن ها رعایت شود و جاذبه لا‌زم هم برای مخاطب خود داشته باشد.

3. در زمینه تبلیغات مذهبی، افرادی به‌عنوان مبلغ انتخاب شوند که اولا‌ً با نوجوانان تعامل پیدا کنند و ثانیاً قدرت جذب نوجوانان را داشته باشند و خود قابل اعتماد باشند.

4. نمی‌توان از تأثیرگذاری کانال‌های انتقال فرهنگ چون ماهواره، اینترنت و ... جلوگیری کرد، ولی با آموزش به نوجوانان در خانواده و محیط آموزشی می‌توان استفاده از این وسایل را جهت‌دار کرد.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده
تنظیم: مریم فروزان کیا