اهمیت نقشه در اردو(2)

برخی اطلاعات حاشیه نقشه‌ها:

الف- علائم قراردادی:

گاهی اطلاعاتی که در حاشیه نقشه‌ ها ثبت می‌شود مهم تر از خود نقشه است و ما باید از طریق آن اطلاعات به چگونگی استفاده از نقشه دست یابیم. در عموم نقشه‌ها جدولی وجود دارد که در آن علائم قراردادی نقشه از نظر شکل و رنگ توضیح داده شده است. توجه به این موارد و حفظ کردن علائم و رنگ‌ها کمک بزرگی به خواندن نقشه می‌نماید. مقیاس نقشه، مرز میان شهرها و استان‌ها، جهت شمال، علائم مربوط به شهر، روستا، مرکز شهرستان و استان، رنگ و شکل جاده‌ها و بزرگراه‌ها، رودخانه، پل، غارها، دریاچه‌ها، آبشارها، باتلاق، شالیزار، کویر و نقاط مرتفع، همچنین پمپ بنزین، فرودگاه، راه‌آهن، بندر، گمرک، آثار تاریخی و توریستی، موزه، هتل و مراکز اقامتی، از این موارد هستند.

مقیاس نقشه در حقیقت نسبت بین اندازه‌ها در روی نقشه به همان اندازه‌ها در طبیعت و دنیای واقعی است. معمولا این مقیاس به صورت یک عدد کسری نمایش داده می‌شود مانند 1/25000 یا 1/500000 که به صورت یک بیست و پنج هزارم و یا یک پانصد هزارم خوانده می‌شود. در این کسر، صورت همان اندازه روی نقشه و مخرج اندازه واقعی آن در طبیعت است مثلا در مورد کسر بالا هر یک سانتی متر در روی نقشه برابر با 25000 سانتی متر و یا 250 متر در طبیعت است. برای شهرگردی نقشه‌هایی با مقیاس بزرگتر و برای استفاده در اشل بزرگتر مثل گشت و گذار در کشور نقشه‌هایی با مقیاس کوچکتر مورد نیاز است. در مقیاس هرچقدر مخرج کسر بزرگتر باشد نقشه محدودتر است.

در همه نقشه‌ها جدولی وجود دارد که نام مراکز اصلی و شهرها به صورت افقی و عمودی در آن ثبت شده است و در خانه‌های زیرین آن اعدادی نوشته شده است. این جدول در حقیقت راهی آسان برای یافتن فاصله بین دو نقطه یا دوشهر را در اختیار ما قرار می‌دهد.

برای یافتن فاصله بین دو نقطه کافیست نام هریک را در یکی از ستون‌ها(عمودی یا افقی) پیدا کرده و این دو نقطه را روی خانه‌های زیرین به هم متصل کنیم. عددی که در خانه محل برخورد خطوط ثبت شده است همان فاصله بین دو نقطه به کیلومتر می‌باشد.

د- فهرست روستاها و شهرها

در اکثر نقشه‌هایی که به صورت کتابی به بازار عرضه می‌شوند لیستی از روستاها و شهرهای موجود در نقشه به ترتیب الفبا چاپ شده است که در مقابل آن یک عدد و یک حرف به چشم می‌خورد. همچنین با کمی دقت متوجه می‌شوید در پشت اکثر نقشه‌ها خطوطی عمودی و افقی ترسیم شده‌اند که در حقیقت همان مدارها و نصف‌النهارها می‌باشند و از محل برخورد آنها با یکدیگر مربع مستطیل‌هایی در نقشه ایجاد شده است. این خانه‌ها از سمت افقی با اعداد و از سمت عمودی با حروف الفبا مشخص شده‌اند. برای یافتن هر روستا و یا شهری در روی نقشه می‌ توان به روش زیر از این راهنما استفاده نمود.

ابتدا باید نام شهر یا روستای مورد نظر را در فهرست یافته و عدد و حرف چاپ شده در مقابل آن را حفظ کرد. سپس به نقشه مراجعه کرده و از ستون افقی عدد مربوطه و از ستون عمودی حرف مربوطه را پیدا نمود. محل تلاقی این ستون‌ها یک مربع مستطیل است که شهر یا روستای مورد نظر در آن قرار دارد.

نکات مهم:

1-  برای اطمینان از درستی نقشه‌ها راهی جز خرید نقشه های چاپ شده توسط موسسات معتبر وجود ندارد. در ایران موسساتی مانند سازمان نقشه‌برداری، گیتاشناسی و سحاب مورد اطمینان هستند.

2-  امروزه نقشه‌هایی که روی یارانه و یا تلفن همراه نصب می‌شوند نیز بسیار کارآیی دارند. در هر شهر می‌توان فایل این نقشه‌ها را از مراکز فروش و خدمات اینترنتی تهیه و بر روی رایانه یا تلفن همراه خود نصب نمود.

3-  برای خرید و استفاده از یک نقشه حتماً باید به تاریخ انتشار آن توجه نمود. اهمیت به روز بودن نقشه به این است که ممکن است در طی یک یا دوسالی که از تاریخ نقشه می‌گذرد مسیر دسترسی یا منطقه‌ای که قرار است در آن سفر کنیم تغییرات زیادی کرده باشد.

4-  مربیان عزیز توجه داشته باشند که بهترین نقشه‌ها برای فردی که روش استفاده از آن را نمی‌داند کارایی ندارد لذا قبل از استفاده از نقشه باید روش استفاده از آن را آموخت.

شایان ذکر است ما به زودی در یکی از مطالب آموزشی که از همین سری مقالات مرتبط با اردوهای دانش آموزی می باشد اطلاعات بیشتری را با عنوان «نقشه خوانی» در اختیار شما قرار خواهیم داد.

مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسندگان: نسرین علی فرد – محسن تقوی پور

تنظیم: مریم فروزان کیا