تبیان، دستیار زندگی
علاوه بر سیستم گردش خون، بدن دارای سیستم دیگری از گردش است که مایعات خارج سلولی را به خون بر می گرداند. این کار توسط سیستم عروق لنفاوی انجام می شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیستم عروق لنفاوی

اهداف:

آشنایی با سیستم عروق لنفاوی و اهمیت آنها
آشنایی با ساختمان مجاری لنفاوی
سیستم عروق لنفاوی

علاوه بر سیستم گردش خون، بدن دارای سیستم دیگری از گردش است که مایعات خارج سلولی را به خون بر می گرداند. این کار توسط سیستم عروق لنفاوی انجام می شود. این مایع که توسط این سیستم جمع آوری شده و به خون بازگردانده می شود لنف نام دارد. این مایع با ورود به مویرگ های لنفاوی در تشکیل بخش مایع لنف و با عبور از درون اندام های لنفوئید در گردش لنفوسیت ها و سایر عوامل ایمونولوژیک شرکت می کنند.

لنف در مقایسه با خون که در دو جهت حرکت داشت فقط در یک مسیر و آن هم به طرف قلب دارای حرکت است. مویرگ های این سیستم از بافت های مختلف منشاء می گیرند و به شکل رگ های بن بست شکل هستند. این رگ ها فقط دارای یک لایه واحد از سلول های اندوتلیوم هستند که با رشته های الاستیک در ارتباط اند.

این رگ های لنفاوی به تدریج بزرگ تر شده و به صورت دو شاخه اصلی به نام های مجرای توراسیک یا سینه ای و مجرای لنفاوی راست ختم می شوند. سیستم لنفاوی تقریباً در تمامی بافت های بدن به جز در دستگاه عصبی مرکزی و مغز استخوان دیده می شوند. رگ های بزرگ لنفاوی شبیه به وریدها هستند اما دیواره آنها نازک تر است. این رگ ها دارای دریچه های زیادی هستند که بین این دریچه ها شکل کره ای و یا تسبیح مانند به خود می گیرند.

گردش لنفاوی مانند وریدها به کمک اعمال اثر نیروهای خارجی مثل انقباض عضلات اسکلتی اطراف رگ بر دیواره آن ها انجام می شود. این نیروها منقطع عمل می کنند و و جریان یک طرفه عمدتاً در نتیجه وجود دریچه های فراوان در این رگ هاست.


ساختمان مجاری لنفاوی با اندازه ی بزرگتر شبیه وریدهاست. عضله صاف تقویت کننده در لایه میانی مجاری لنفاوی به صورت دسته های طولی و حلقوی قرار گرفته اند و دسته های طولی در اکثریت اند. این مجاری حاوی رگ ها و شبکه عصبی فراوانی هستند.

عقده های لنفاوی:

در مسیر رگ های لنفاوی، عقده های لنفاوی وجود دارند. عقده های لنفاوی در سراسر بدن در طول مسیر عروق لنفاوی پراکنده اند. این عقده ها در کشاله ران، در طول عروق بزرگ گردن، در قفسه سینه و شکم وجود دارند.

این عقده ها یک سری فیلتر را تشکیل می دهند که در دفاع بدن در برابر میکروارگانیسم ها و انتشار سلول های توموری اهمیت دارند. تمام لنف که از مایع بافتی مشتق شده است قبل از بازگشت به جریان خون حداقل یک بار از یک عقده لنفاوی عبور می کند.

لنفی که وارد یک عقده لنفاوی می شود ممکن است حاوی آنتی ژن ها به صورت مولکول های محلول یا میکروارگانیسم های تخریب شده باشد. بنابراین تمامی آنتی ژن ها فرصت دارند که به لنفوسیت های B، لنفوسیت های T کمکی و سیتوتوکسیک معرفی شوند و یک پاسخ ایمنی شروع شود.

هم چنین لنفوسیت ها در این عقده ها تکثیر می شوند بنابراین لنفی که این عقده ها را ترک می کند سرشار از آنتی بادی می باشد. لنفوسیت ها، ماکروفاژها پلاسماسل ها و سلول های رتیکولر فراوان ترین سلول ها در عقده های لنفاوی هستند.

نمونه سوال

رگ های لنفاوی به کدامیک از رگ های زیر از لحاظ اندازه و ساختار شبیه ترند؟

الف: شریان ها

ب: وریدها

ج: مویرگ ها

د: هیچکدام

سیستم لنفاوی در کدام بخش های بدن دیده نمی شود؟

الف: سیستم عصبی محیطی

ب: سیستم عصبی مرکزی

ج: مغز استخوان، سیستم عصبی محیطی

د: سیستم عصبی مرکزی، مغز استخوان

فیلم

  • زیست شناسیطرح درس 86
  • توضیح فیلم: عقده های لنفاوی در سراسر بدن در طول مسیر عروق لنفاوی پراکنده اند. این عقده ها یک سری فیلتر را تشکیل می دهند که در دفاع بدن در برابر میکروارگانیسم ها و انتشار سلول های توموری اهمیت دارند.

    مرکز یادگیری سایت تبیان

    تهیه: سامانی - تنظیم: داودی