تبیان، دستیار زندگی
جمله: واحد زبانی که از یک بند یا بیشتر تشکیل شده باشد. جمله فارسی بر دو گونه است: ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ساختمان جمله- جمله

دستور زبان فارسی

دستور زبان فارسی(ساختمان جمله- جمله)

در زبان فارسی پنج واحد وجود دارد که عبارتند از:

  جمله (Sentence)

  بند (clause)

  گروه (phrase)

  کلمه (word)

  واژک (morpheme)

جمله:

واحد زبانی که از یک بند یا بیشتر تشکیل شده باشد. جمله فارسی بر دو گونه است:

 جملات هسته ای

  جملات خوشه ای 

جملات هسته ای:

از یک هسته مرکزی تشکیل شده که وجود آن اجباری است و تعدادی وابسته که وجود آن ها اختیاری است.

دستور زبان فارسی(ساختمان جمله- جمله)

در جایگاه هسته طبقه ای از بند به نام بند آزاد (free) قرار می گیرد و در جایگاه وابسته طبقه بند مقید (bound).

ملاک صوری برای تشخیص بند مقید از آزاد بودن یکی از عناصر “پیوند دهنده” در بند مقید و نبود آن در بند آزاد است.

عناصر پیونده مانند:

بطوری که، چنانکه، وقتی که، هنگامی که، اگر، هرگاه، که، چون، زیرا، برای اینکه، تا، والا، و امثال آن.

استثناء: “که” می تواند حذف شود ولی اگر آورده شود معنی تغییر نمی کند.

“من می دانم تو دروغ میگویی”   = “من می دانم که تو دروغ میگویی”

“که من می دانم تو دروغ می گویی”

تعداد وابسته های یک هسته در زبان فارسی معمولاً بیش از 6 یا 7 نمی باشد.

هسته می تواند بیش از یکی باشد. مانند: اگر او تلفن کرد تو حتماً برو و اورا ببین.

جمله خوشه ای:

 از اجتماع جملات هسته ای تشکیل می شود. معمولاً جملات هسته ای به وسیله “و” و “یا” به یکدیگر قلاب می شوند.

حداقل ساختمان یک جمله خوشه ای دو جمله هسته ای است که یکی از آن ها باید الزاماً دارای وابسته باشد.

دستور زبان فارسی(ساختمان جمله- جمله)

مطالب مرتبط:

دستور زبان فارسی(فعل)

دستور زبان فارسی (ساختمان فعل ساده)

دستور زبان فارسی(مشتقات فعل)

دستور زبان فارسی(انواع فعل - وجه فعل)

دستور زبان فارسی(اسم و کاربرد اسم)

دستور زبان فارسی(اسم)

دستور زبان فارسی(صفت)


منبع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: سمیرا بادامستانی