تبیان، دستیار زندگی
در این درس دانش آموزان به کشف روابط کسرها به عنوان جزیی از یک مجموعه می پردازند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قطعه هایی با چهار ویژگی

توضیح اولیه

در سهای "شیرینی پزی با یک دو جین تخم مرغ!" ، " شیرینی پزی با 18 تا تخم مرغ"  و "کسرهای تخم مرغی مساوی" به معرفی مجموعه ی کسرها می پردازند. درس حاضر نگاه دیگری به مدل مجموعه ای کسرها با استفاده از قطعه های چهارجانبه است.

درس های مذکور بر استفاده از مدل مجموعه ای با اعضای کاملاً هم اندازه و هم شکل متمرکز شده بود. دانش آموزان نیاز دارند که با مجموعه هایی کار کنند که اعضای آن ها متفاوت " به نظر برسند ". در زندگی واقعی، ما اغلب با کسرهایی برخورد می کنیم که عضوهای مجموعه ی آن کاملاً یکسان نیستند. گروهی از مردم را در نظر بگیرید که برخی از آن ها بچه هستند و برخی بزرگسالان، برخی زن و برخی مرد و .... شما می توانید این گروه را با استفاد از نشان دادن کسری از گروه که شامل بچه ها یا بزرگسال ها باشد، توضیح دهید!

اهداف

  • دانش آموزان درک خواهند کرد که یک کسر را می توان به عنوان جزئی از یک مجموعه که اعضای آن کاملاً یکسان نیستند، نمایش داد.
  • مجموعه ای از اشیاء را بر اساس اجزای کسری آن توصیف خواهند کرد.
  • روابط بین کسرها را در پیوند با مجموعه تشخیص خواهند داد.

وسایل لازم

روش تدریس

نکته: قطعه های چهارجانبه باید این ویژگی ها را داشته باشند:

رنگ: قرمز، آبی و زرد

شکل: مربع، مستطیل، دایره، شش ضلعی و مثلث

ضخامت: ضخیم و نازک

اندازه: بزرگ و کوچک

روش ساخت قطعه های کاغذی :  هر دو  برگه فعالیت قطعه هایی با چهار ویژگی را به صورت رنگی پرینت بگیرید و دور شکل ها را ببرید تا یک مجموعه کامل از این قطعه ها داشته باشید. در صورت تمایل می توانید آن ها را روی کاغذ ضخیم پرینت بگیرید تا دوام بیشتری داشته باشند.

کار را با آشنایی با ابزار کار آغاز کنید:

اگر دانش آموزان پیش از این با قطعه های چهارجانبه آشنا نشده اند، باید به آن ها زمان کافی برای بررسی آزادانه این قطعه ها داده شود. آن ها را متوجه این موضوع کنید که قطعه ها 4 ویژگی متمایز دارند: 1-رنگ  2-شکل  3-ضخامت  4-اندازه.

به دانش آموزان بگویید که قرار است با گروه بندی کردن قطعه هایشان به روش های مختلف، با این قطعه ها آشنا شوند. از آن ها بخواهید تا ابتدا قطعه ها را براساس رنگ و سپس براساس شکل، ضخامت و اندازه گروه بندی کنند.

دو تا از قطعه ها را انتخاب کنید و از دانش آموزان درباره شباهت ها و تفاوت های آن دو بپرسید: " از چه جنبه هایی به هم شبیه اند؟ " ، " از چه جنبه هایی متفاوتند؟ " ، " آیا می توانید دو قطعه را پیدا کنید که تنها از یک جنبه با هم اختلاف داشته باشند؟ " ، " دو قطعه دیگر انتخاب کنید که فقط از یک جنبه متفاوت باشند. "

برای اینکه دانش آموزان بیشتر با این مجموعه قطعه ها آشنایی پیدا کنند از آن ها بخواهید تا یک قطار " تفاوت ها " بسازند. به دانش آموزان بگویید که شما یکی از قطعه ها را برای موتور قطار انتخاب خواهید کرد و دانش آموزان باید قطعه ای را انتخاب کنند که تنها و تنها یک اختلاف با آن داشته باشد.

از آن ها بخواهید تا توضیح دهند که چگونه این قطعه تنها یک اختلاف با قطعه شما دارد. کار اضافه کردن قطعه ها ( یا واگن ها ) را به " قطار تفاوت ها " به همین شیوه ادامه دهید.

از دانش آموزان بخواهید قطارهای دیگری بسازند که بین واگن های آن ها دو، سه یا چهار اختلاف وجود داشته باشد و آن ها باید توضیح دهند که چرا هر قطعه خاص را با توجه به تعداد ویژگی های متغیر تعیین شده انتخاب کرده اند.

پس از آشنایی با قطعات، از دانش آموزان بخواهید تا در گروه های دو نفره، 8 قطعه را به صورت تصادفی از بین مجموعه قطعه ها انتخاب کنند. مثلاً دانش آموزان ممکن است مجموعه ای، مانند این را انتخاب کنند:

( حرف " ض " به معنی قطعه ضخیم و حرف " ن " به معنی قطعه نازک است. )

قطعات

از دانش آموزان بخواهید تا یک فهرست از کسرها برای توصیف این مجموعه تهیه کنند و آن را روی یک کارت 8cm*12cm بنویسند. مثال:

این مجموعه شامل این اجزا است:

  •  یاقرمز
  • زرد
  • آبی
  • ضخیم
  • نازک
  •  یا مثلث
  •  یا شش ضلعی
  • یا بزرگ
  •  یا کوچک

دانش آموزان باید در پشت کارت، قطعه های کاغذی مربوط به این مجموعه را نیز با چسب بچسبانند. از دانش آموزان بخواهید تا این فعالیت را باز هم تکرار کنند تا جایی که بین 3 تا 5 مجموعه را توصیف کرده باشند.

سپس از دانش آموزان بخواهید تا هر گروه کارت های خود را در اختیار گروه دیگر قرار دهد و هر گروه باید سعی کند تا مجموعه قطعه ها را براساس کسر هایی که در کارت ذکر شده است، از نو بسازد و هر زمان که فکر کرد پاسخ درست را به دست آورده، کارت را برگرداند و پاسخ خود را با قطعه های مجموعه که به پشت کارت چسبانده شده اند مقایسه کند.

پرسش هایی برای دانش آموزان

  1. دو تا از قطعه ها را انتخاب کنید. چه شباهت هایی با هم دارند؟ چه تفاوت هایی با هم دارند؟
  2. آیا می توانید دو قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها یک شباهت با هم داشته باشند؟

  3. آیا می توانید دو قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها دو شباهت با هم داشته باشند؟

  4. آیا می توانید سه قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها سه شباهت با هم داشته باشند؟

  5. آیا می توانید دو قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها یک اختلاف با هم داشته باشند؟

  6. آیا می توانید دو قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها دو اختلاف با هم داشته باشند؟

  7. آیا می توانید سه قطعه را پیدا کنید که تنها و تنها سه اختلاف با هم داشته باشند؟

  8. وقتی از کارت هایی که در این درس ساخته اید استفاده می کنید، آیا امکان دارد که برای مجموعه ای از ویژگی های داده شده، بیش از یک پاسخ داشته باشید؟

نظرات معلم:

کدام دانش آموزان فهمیده اند که یک کسر را می توان به صورت جزئی از یک مجموعه نمایش داد؟ چه فعالیت هایی برای آن گروه از دانش آموزان پیشنهاد می کنید که هنوز این موضوع را به خوبی درک نکرده اند؟

کدام دانش آموزان می توانند مجموعه ای از اشیا را براساس اجزای یک کسر بیان کنند؟ چه فعالیت هایی برای آنان که هنوز قادر به این کار نیستند پیشنهاد می کنید؟

کدام دانش آموزان یا گروه ها می توانند روابط بین کسرها را به خوبی توضیح دهند؟

دانش آموزان چگونه کسرهای مجموعه را – در ساده ترین حالت – ثبت می کنند؟ آیا در همه کسرها، عدد مجموعه را به عنوان مخرج قرار می دهند؟ ( این اطلاعات به شما کمک می کند تا بفهمید دانش آموزان تا چه حد به درک کسرهای ساده شده، رسیده اند.

کدام گروه ها به خوبی با یکدیگر کار می کردند؟ کدام گروه ها احتیاج به تغییر در درس های آینده دارند؟

کدام گروه ها در کار گروهی مشکل داشتند، و منشاء این مشکل چه بود؟ ( آیا مشکلات رفتاری و ارتباطی بود یا در اثر تفاوت در سطح دانش ریاضی افراد گروه به وجود می آمد؟ )

کدام بخش های درس به خوبی پیش رفت؟ کدام بخش ها به نظر شما نیاز به اصلاح دارد؟

ارزشیابی

در این مرحله از درس مهم است که بدانید آیا دانش آموزان:
  1. می توانند نشان دهند که کاربرد کسر به عنوان جزئی از یک مجموعه را درک کرده اند؟
  2. می توانند یک مجموعه از اشیا را به صورت یک کسر نمایش دهند؟
  3. می توانند روابط بین کسرها را در ارتباط با مجموعه تشخیص دهند؟
از کارت هایی که در آن ها فهرست کسرهای مربوط به قطعه های هر گروه ثبت شده، برای تصمیم گیری های آموزشی و تشخیص میزان درک دانش آموزان استفاده کنید.

مترجم: نیوشا حکمی