دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی را بر چه اساسی انتخاب کنیم؟

در دو دهه گذشته، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی توسعه زیادی پیدا کرده و امروزه شما می توانید با مراجعه به شبکه اینترنت در چند ثانیه حجم زیادی از اطلاعات را در مورد یک موضوع به دست آورید. اکثر دانشگاه های دولتی کشور ( اعم از پزشکی و غیر پزشکی ) دارای سایت اینترنتی هستند و شما می توانید برای کسب اطلاع در خصوص هر دانشگاه به سایت آن مراجعه و اطلاعات لازم را کسب کنید. وقتی به سایت یک دانشگاه مراجعه می کنید بر حسب شیوه طراحی می توانید از طریق منوهای در نظر گرفته شده اطلاعاتی را در خصوص رشته ها، دانشکده ها، تجهیزات آزمایشگاهی، کلاس ها، امکانات فوق برنامه، محل فیزیکی دانشگاه، اعضای هیأت علمی و ... به دست آورید.

روش دیگر برای به دست آوردن اطلاعات در مورد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، مراجعه به کتابخانه های عمومی، تخصصی و دانشگاهی و مطالعه گزارش ها، بولتن، بروشور یا مجلاتی است که یک دانشگاه را معرفی کرده اند. بسیاری از دانشگاه ها به صورت سالانه و به منظور آشنایی مخاطبان اقدام به چاپ و انتشار گزارش های عملکرد،بولتن، بروشور و ... می کنند که در این مورد، بسیار مفید و آگاهی دهنده است.

از دیگر راه های کسب اطلاعات در مورد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، مشاوره با دانش آموختگان یا اساتید رشته های مختلف تحصیلی است. فارغ التحصیلان نیز یکی از معتبرترین منابع اطلاعاتی در مورد دانشگاه محل تحصیل هستند. شما برای کسب اطلاع می توانید به این افراد مراجعه کرده و پرسش های خود را با آن ها  در میان بگذارید. برای دسترسی به دانش آموختگان رشته های مختلف می توانید به وب سایت انجمن های دانش آموختگان، وبلاگ ها یا دانشگاه ها مراجعه کرده و با آن ها در مورد رشته یا رشته های مورد نظر خود بحث کنید.

همچنین در صورتی که برای شما امکان پذیر باشد، می توانید به دانشگاهی که می خواهید انتخاب کنید مراجعه کرده و ضمن بازدید، اطلاعات لازم را از طریق گفت و گوی رو در رو با اساتید، مدیران، دانشجویان و سایر افراد داخل دانشگاه به دست آورید. پس از مشخص شدن شیوه و منبع اطلاعاتی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، سۆال بعدی این است که چه نوع اطلاعاتی می تواند داوطلب را در انتخاب بهتر دانشگاه کمک کند؟ پاسخ به این سۆال ساده نیست و لازم است که با دقت و تمرکز بیشتری بررسی شود.

نظام آموزشی در کشور ما از نوع متمرکز است؛ به این معنی که بسیاری از برنامه ها، روش ها و تصمیم گیری ها، بر اساس آیین نامه ها و دستور العمل های ابلاغی از مرکز انجام می گیرد؛ در چنین حالتی، پذیرش دانشجو نیز متمرکز بوده و از راه های محدودی صورت خواهد گرفت. هر چند که در کشورمان دانشگاه و مراکز آموزش عالی متعددی هست، اما علاقه مندان به ادامه تحصیل می توانند محل تحصیل خود را مانند آنچه در دیگر کشورها رایج است انتخاب کنند؛ بنابراین، انتخاب دانشگاه در آزمون سراسری با محدودیت و ویژگی های خاص خود همراه است و هر چه داوطلب نمره و رتبه بهتری داشته باشد، بهتر می تواند دست به انتخاب بزند.

در چنین شرایطی از یک طرف محدودیت های پذیرش و از طرف دیگر متمرکز بودن و امکان یکصد انتخاب، تعیین اقلام اطلاعاتی برای انتخاب دانشگاه را دشوار می نماید؛ با این وجود، شما در انتخاب دانشگاه محل تحصیل باید به این موارد توجه نمایید:

·        مهم ترین موضوع در انتخاب دانشگاه، کیفیت آموزشی است. علی رغم اینکه در کشورمان هنوز رتبه بندی خاصی در خصوص کیفیت دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام نشده است، اما یک نوع قضاوت ذهنی همواره وجود دارد و داوطلبان بین دانشگاه های بزرگ، متوسط و کوچک ترجیح می دهند که دانشگاه بزرگ را انتخاب کنند. به دلیل شرایط خاص، دانشگاه هایی که در تهران واقع شده اند، از امکانات بهتری برخوردارند، اما در چند سال اخیر دانشگاه های واقع در شهرستان ها نیز پیشرفت زیادی داشته اند و تلاش کرده اند تا کیفیت خود را ارتقاء دهند. برای پی بردن به وضعیت دانشگاه ها از نظر کیفیت آموزشی، به دلیل نبودن رتبه بندی در کشور، مشورت با دانش آموختگان، مشاوران و افراد خبره توصیه می شود.

·        موضوع مهم بعدی، مسائل فرهنگی و اقتصادی است. سۆالی که همواره از طرف داوطلبان مطرح می شود این است که "آیا می توانند دانشگاه های شهرستان غیر از محل سکونت خود را انتخاب کنند؟" پاسخ به این پرسش به خود داوطلب باز می گردد. اگر خانواده موافق رفتن شما به شهرستان نیستند یا زندگی در شهرستان های دیگر برای شما دشوار است، سعی کنید که دانشگاه های محل زندگی یا نزدیک به آن را انتخاب کنید. زندگی در شهرهایی غیر از محل سکونت، شرایط خاص خود را دارد که داوطلب خصوصاً اگر در دوره های شبانه یا مراکز غیر انتفاعی پذیرفته شود، مسأله مسکن نیز به آن ها افزوده می شود. همچنین بین شهرهای مختلف کشور از نظر فرهنگی تفاوت های زیادی وجود دارد و شما به عنوان دانشجو باید توان تطابق با فرهنگ آن شهر را داشته باشید.

·        موضوع بعدی شهر محل دانشگاه است. در این زمینه، تفاوت فرهنگی که پیشتر بحث شد باید مورد توجه قرار گیرد؛ ضمن این که امکانات آن شهر از نظر راه های ارتباطی، سیستم حمل و نقل، بافت شهری، موقعیت جغرافیایی، قرار گرفتن در مناطق سرد یا گرم کشور و زبان رایج آن نیز می بایست مد نظر باشد. هر چند رفتن به یک شهر جدید، تجربه بسیار خوبی به حساب می آید، اما شما به عنوان دانشجو باید چند سال در یک شهر زندگی کنید؛ از این رو، توجه به مواردی که پیشتر ذکر شد بسیار مهم است. داوطلبانی که در مناطق معتدل کشور زندگی می کنند در مناطق کویری ممکن است دچار مشکلات زیادی شوند، و در شهرهایی که زبان ها یا گویش های محلی رایج است نیز افراد با مسائل خاصی مواجه خواهند شد.

بررسی ها نشان می دهد که داوطلبان کنکور معتقدند ملاک های ذیل در انتخاب دانشگاه به ترتیب اهمیت دارند؛

-         امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر؛

-         بهره گیری از اساتید با تجربه؛

-         اعتبار دانشگاه از نظر علمی؛

-         امکانات موجود در دانشگاه ( کامپیوتر، اینترنت، آزمایشگاه و ... )؛

-         خدمات رفاهی دانشگاه ( وام، خوابگاه و ... )

-         دوری و نزدیکی دانشگاه محل تحصیل از محل سکونت؛

-         امکانات کتابخانه ای دانشگاه؛

-         هزینه های خانواده (اقتصادی)؛

-         نظر خانواده؛

-         اعتبار دانشگاه از نظر بزرگی و قدمت؛

-         نظر فارغ التحصیلان دانشگاه؛

-         فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن منطقه؛

-         هزینه های مربوط به خوابگاه؛

-         نظر مشاوران تحصیلی؛

-         نظر دوستان؛

نتایج این بررسی همچنین نشان داده است که منابع کسب آگاهی از دانشگاه از نظر داوطلبان عبارتند از:

-         اعضای خانواده؛

-         پرس و جو از فارغ التحصیلان؛

-         مشاوره با دبیران و مشاوران تحصیلی؛

-         مشاوره با دبیران و مشاوران تحصیلی؛

-         مراجعه به دانشگاه ها؛

-         مشورت با دوستان و همکاران؛

-         مراجعه به کتاب ها و نشریات؛

-         رسانه های جمعی؛

نکته بسیار قابل توجه در بحث انتخاب شهرستان غیر از محل سکونت، مسأله اسکان است. دانشگاه های دولتی در بسیاری از موارد امکانات خوابگاهی مناسب برای دانشجویان دارند، اما در مورد دانشگاه های پیام نور و غیر انتفاعی چنین نیست و شما باید به فکر محل اسکان خود نیز باشید.

دوری و نزدیکی دانشگاه محل تحصیل به محل سکونت داوطلب نیز بسیار مهم است؛ به عنوان مثال، شما به عنوان یک داوطلب ارومیه ای اگر دانشگاه هرمزگان را انتخاب کنید، ممکن است در طول یک ترم نتوانید به دیدار خانواده بروید، پس اگر این موضوع برایتان مهم است دانشگاه های نزدیک را انتخاب کنید.

به هر حال امکان انتخاب 100 رشته – محل در آزمون سراسری، انتخاب رشته و دانشگاه را با چالش جدی مواجه کرده است و بدون کسب اطلاع در مورد آن ها نمی توان دست به انتخاب زد؛ از این رو، توجه به موارد بالا می تواند به داوطلبان کمک کند که خطاهای احتمالی را تا حد امکان کاهش دهند.

پیک سنجش

مرکز یادگیری سایت تبیان