تبیان، دستیار زندگی
دوزیستان به جانورانی گفته می شود که قادرند هم در آب و هم در خشکی زندگی کنند و دارای دو مرحلیه ی مشخص زندگی هستند. آنها در نوزادی دارای آبشش اند و در خارج از آب قادر به ادامه ی حیات نیستند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : یگانه داودی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دوزیستان

دوزیستان

دوزیستان به جانورانی گفته می شود که  قادرند هم در آب و هم در خشکی زندگی کنند و دارای دو مرحله ی مشخص زندگی هستند. آن ها در نوزادی دارای آبشش اند و در خارج از آب قادر به ادامه ی حیات نیستند.
دوزیستان

این جانوران پس از گذراندن مراحلی که به آن دگردیسی می گویند. آب شش ها و باله ها را از دست می دهند. و دارای دست و پا و یک جفت شش می شوند و می توانند در خشکی ادامه حیات دهند.

زیست گاه های آبی و خشکی دارای ویژگی های متضادی هستند.برای مثال میزان اکسیژن موجود در خشکی 20 برابر میزان اکسیژن موجود در آب است. بنابراین اکسیژن گیری در آب به مراتب دشوارتر است.

آب به مراتب چگال تر از هواست (1000 برابر سنگین تر) بنابراین جانوران ساکن در آب در هنگام حرکت، با مقاومت بیشتری مواجهند. دمای آب نسبت به دمای خشکی به مراتب پایدار تر است. و در عوض زیست گاه های خشکی تنوع بیشتری دارند.

شرایط نگه داری و محافظت از تخم ها و نوزادان در خشکی بهتر از آب است.

بنابراین برخی از رده های جانوری به تدریج با تحولات بسیار زیادی که به تدریج رخ داده است آب را ترک کرده و ساکن خشکی شده اند.

و در این بین دوزیستان اولین مهره دارانی بوده اند که زندگی در خشکی را آغاز کرده اند. با این وجود پس از حدود 350 میلیون سال تحول، هنوز هم به طورکامل با زندگی در خشکی سازگار نشده اند و بسیاری از ساختارهای زندگی در آب را با خود دارند. اما به هر حال از این جهت که حلقه ای از زنجیرهای تحول از حالت آب زی سکونت در خشکی هستند، اهمیت زیادی دارند.

مشخصات عمومی

دوزیستان
1- دوزیستان اسکلت استخوانی شامل جمجمه و ستون مهره ها دارند و تعداد مهره ها مشخص است.

در برخی انواع، مانند قورباغه، دنده های کوتاهی وجود دارد و در برخی موجود نیست.

2-  بیشترشان دو دست و دو پا دارند. دست و پاها نیز دارای انگشت است.
3- پوست بدن نرم، مرطوب و بدون پولک، پر یا مو است. وجود غده های فراوان در آن، پوست را همواره مرطوب نگه می دارد.

ضمن این که در بعضی از دوزیستان برخی از این غدد رسمی اند. در پوست، سلول های رنگ دانه دار (کروماتوفور) به شکل های گوناگون وجود دارد که در استتار و هم رنگی با محیط نقش مهمی دارند.

4- نوزادان با آب شش تنفس می کنند و در نتیجه آبزی اند. اما پس از گذران مراحلی، (دگردیسی) دارای شش می شوند و می توانند در خشکی نیز زندگی کنند.

پوست مرطوب، نرم و نازک دوزیستان نیز در امر تنفس نقش مهمی دارد. در بعضی از آن ها آب شش های خارجی (بدون سرپوش) تا آخر عمر باقی می مانند.

5- در دوره ی نوزادی گیاه خوارند و در حالت بلوغ صیاد و بعضا گوشت خوار.

دندان های کوچکی نیز در هر دو آرواره های عریضشان وجود دارد.

دوزیستان

6-  قلب دوزیستان در حالت بلوغ سه حفره است، شامل دو دهلیز و یک بطن و گردش خون مضاعفشان ناقص است.

در پوست موی رگ های فراوانی وجود دارد که تنفس پوستی را مقدور می سازد.

قلب در حالت نوزادی دو حفره ای و شبیه ماهی هاست.

7-  خون سردند. یعنی دمای بدن آن ها تابع محیط است به همین دلیل در فصل سرما از فعالیتشان کاسته می شود.
دوزیستان

8-جنین پس از تبدیل به نوزاد مراحلی را طی می کند تا به شکل جانور بالغ در آید این مراحل را دگر دیسی می گوییم.

دگردیسی دو زیستان خویشاوندی آن ها را را با ماهی ها به خوبی نشان می دهد.


مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی