ساختمان بدن ماهی رودخانه
دستگاه گوارش
پس از دهان گلو قرار دارد که در هر طرف آن آبشش ها جای گرفته است و سپس یک لوله ی کوتاه یا مری که به معده متصل است منتهی می گردد. دریچه معده، معده و روده را از هم مجزا می سازد.
در این قسمت سه روده کور در معدی که کوتاه و لوله ای است به معده متصل می شود.
عمل آن ها احتمالاً ترشح آنزیم یا جذب مواد غذایی است. روده که محل جذب غذاهای گوارش یافته است، کوتاه و کمی پیچ پیچ است و به مخرج منتهی می شود.
کبد جانور بزرگ بوده در قسمت جلویی شکم قرار دارد. صفرای تولید شده توسط مجرای صفراوی به روده می ریزد. اندام های درونی غالباً از توده چربی احاطه شده است.
دستگاه گردش خون
قلب دو خانه ای است و زیر گلو در حفره دلپوش که در قسمت جلوی شکم قرار دارد. جای گرفته است خون سیاهرگی به داخل سینوس سیاهرگی و دهلیز که دیواره اش نازک است و سپس به درون بطن ماهیچه ای می رود.
همه این قسمت ها به وسیله دریچه هایی که از جریان معکوس جلوگیری می کند از یکدیگر جدا می باشد.
خون ماهی ها رنگ پریده و نسبت به خون مهره داران خاک زی کم است.
آبگونه پلاسمای خون محتوی گویچه های سرخ هسته دار و تخم مرغی شکل و هم چنین دارای انواع مختلف گویچه های سفید می باشد.
طحال که قسمتی از دستگاه گردش خون است غده سرخرنگ بزرگی است و در نزدیکی معده قرار دارد. یک دستگاه لنفاوی نیز وجود دارد.
دستگاه تنفس
ماهی رودخانه ای به وسیله ی آبشش تنفس می کند. در هر طرف گلو زیر سر پوش چهار آب شش در یک محفظه مشترک قرار دارد.
هر آب شش از یک ردیف دولا رشته های آب ششی باریک تشکیل شده و هر رشته تعداد زیادی صفحات عرضی پوشیده از اپتیلیوم (بافت پوششی) نازک می باشد و دارای مویرگ هایی در میان سرخ رگ های آبششی است.
خونی که از رشته ها می گذرد دی اکسید کربن خود را پس داده و از آب اکسیژن می گیرد.
ماهی به مقدار ثابتی آب اکسیژن دار احتیاج دارد و چنان چه از آب بیرون آورده شود و یا اکسیژن آبی که ماهی در آن قرار دارد تمام شود. فوراً در اثر خفگی می میرد.
آب خوردن ماهی قسمتی از عمل تنفس می باشد و ماهی به معده ی خود جذبه وسیله ی خون آب نمی رساند. یا به مقدار خیلی کم آب داخل معده می کنند.
کیسه ی بزرگی با دیواره ی نازک به نام کیسه هوایی Air bladder قسمت پشتی داخل بدن را اشغال می کند. این کیسه در بعضی ماهی ها توسط یک لوله هوایی به گلو متصل می گردد. ولی در ماهی رودخانه ای این حالت وجود ندارد.
کیسه هوایی از گازهای o2, n2, co2 پر بوده و ما تیریک اندام ئیدرواستاتیک برای تنظیم وزن مخصوص ماهی با وزن مخصوص آب، در اعمال مختلف، عمل می کند.
به وسیله جذب و دفع این گازها از طریق رگ های خونی ماهی به آهستگی این تنظیمات را به هنگام حرکت از عمقی به عمقی دیگر انجام می دهد.
ذکر این نکته جالب توجه است که چنانچه ماهی را به طور ناگهانی از عمقی زیاد به سمت بالا بیاوریم، ممکن است هنگام رسیدن به سطح، در نتیجه تغییر شدید فشار داخل کیسه هوایی، معده ماهی از دهانش بیرون بیاید.
دستگاه دفع ادرار (وازنشی)
دو کلیه باریک و تیره رنگ در پشت در قسمتی واقع در میان کیسه ی هوایی و مهره ها قرار دارند.
مواد زاید از انتها به صورت مایع از خون گرفته می شود و در هر کلیه به طرف عقب رفته در یک میزنای لوله ای جمع می گردد.
هر دو میزنای به یک مثانه مربوط می شوند و ادرار را در آن می ریزند. مثانه نیز به وسیله ی سینوس وازنشی آن را به خارج می ریزد.
