غار برای شیمی دانان
حتی یک شیمی دان دو آتشه هم در غار بی کار نمی ماند. او با نگاه کردن به اشکال غار به یاد نکات مهمی درباره حلالیت، رسوب سازی و رشد کریستالها میافتد. حتی شاید بخواهد در خانه مدلی از رسوبات غارها درست کند. شما هم با استفاده از دستور العمل های زیر میتوانید همین کار را بکنید. ولی اگر از خودتان میپرسید چرا و چطور این اتفاقها میافتد باید تا قسمت بعدی ماجرای غارها صبر کنید !
استالاکتیت
مواد لازم:
- در صورت تمایل رنگ خوراکی
روش کار: نصف فنجان کات کبود در بشقاب ریخته و با دو فنجان آب گرم مخلوط کنید و به مدت 3 دقیقه هم بزنید. 2 یا 3 تکه ذغال درون بشقاب بیندازید. بشقاب را در محلی بگذاید که بتوانید ببینید اما لازم نباشد که تا 5 روز تکانش بدهید. پس از مدتی بلورهای کات کبود روی ذغال شکل میگیرند. میتوانید دو سه قطره رنگ خوراکی به محلول اضافه کنید تا بلورهایی با رنگهای ترکیبی داشته باشید.
رشته های کربناتی
مواد لازم:
- شکر
روش کار: آّب را گرم کنید. سپس زاج سفید را به آن اضافه کنید و این کار را آنقدر ادامه دهید تا دیگر چیزی از زاج در آب حل نشود. محلول را در گوشه ای بگذارید تا سرد شود. با سرد شدن بلورهایی در آن به وجود میآید. بزرگترین بلور تشکیل شده را بردارید. دوباره به محلول زاج سفید اضافه کنید تا جای بلوری را که برداشته اید، پر کند. به این کار درست کردن " محلول اشباع یا سیر " میگویند. محلول را حرارت بدهید تا همه زاجها حل شوند؛ بعد آن را سرد کنید. محلول سرد شده را در یک لیوان شیشه ای باریک بریزید. نخی به دور بزرگترین بلورتان ببندید و آن را در محلول آویزان کنید. هم نخ و هم بلور باید درون محلول قرار بگیرند. 3 روز به این مجموعه دست نزنید. در این مدت بلورها اندک اندک تشکیل میشوند. این آزمایش را با کات کبود نمک طعام و شکر هم تکرار کنید. آیا شکل بلورها با هم تفاوت دارد؟
استالاگمیت
مواد لازم:
- شکر
روش کار: دو لیوان را با آب پر کنید. در هر کدام از آنها تا جایی که میتوانید کات کبود حل کنید. سر نخ را درون هر لیوان قرار دهید. زیر پایین ترین نقطه نخ را که آویزان مانده است، بشقاب بگذارید. به خاطر پدیده مویینگی محلول وارد نخ میشود و از پایین ترین نقطه آن چکه میکند. اگر این چکه کردن به آهستگی رخ بدهد و محیط اطراف هم به اندازه کافی گرم باشد، بخار شدن حلال در بشقاب باعث میشود بلورهایی شبیه استالاگمیتها تشکیل شود.