آداب مسافرت
1- انتخاب رفیق
قال علی علیه السلام: سل عن الرفیق قبل الطریق و عن الجار قبل الدار. نهج البلاغه / نامه 31
قبل از مسافرت، از رفیق و همسفرت سؤال كن و اطلاع بیاب، و قبل از تهیه مسكن از همسایهات آگاه شو.
2 - انتخاب رفیق هم طراز
اذا صحبت فاصحب نحوك فلا تصحب من یكفیك فانّ ذلك مذلة للمؤمن. مكارم الاخلاق / 131
هنگام همنشینی، با سطح خود همراه شو، نه با كسی كه به تو برسد. چراكه این كار موجب خواری مؤمن است.
3 - انتخاب رئیس
قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: اذا كان ثلاثة فی سفر فلیؤمّروا احدهم. كنزالعمال / 17550
هرگاه سه نفر به مسافرت روند باید یكی از آنان مسئول كارها و تصمیمات شود.
4 - صدقه
قال الصادق علیه السلام: افتتح سفرك بالصدقة و اخرج اذا بدالك فانّك تشتری سلامة نفسك. بحار / 100 / 103
سفر خود را با صدقه آغاز کن و هرگاه خواستی بیرون برو، زیرا (با صدقه دادن) سلامت سفرت را می خری.
5 - به دیگران اطلاع دادن
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله حقّ علی المسلم اذا اراد سفرا ان یُعلم اخوانه و حق علی اخوانه اذا قدم ان یأتوه. كافی / 2 / 174
پیامبر فرمودند وظیفه هر مسلمانی است كه وقتی خواست به مسافرت برود دوستان و برادرانش را مطلع كند و دوستانش نیز وظیفه دارند هرگاه برگشت به دیدنش بروند.
6 - تهیه زاد و توشه
امام صادق علیه السلام فرمود: «دِرهَمٌ فى الحجّ اَفضَلُ من اَلْفَىْ اَلْفٍ فى ما سوى سَبِیلِ اللّه» ، مصرف یك درهم در راه حج، از دو میلیون درهم در غیر حج بهتر است (گرچه مصرفهاى دیگر هم در راه خدا باشد).
7- موافقت با دوستان
قال لقمان لابنه: تزوّد معك الادویة فتنتفع بها و من معك و كن لاصحابك موافقا الاّ فی معصیة الله. بحار / 73 / 275
[در مسافرت] توشه زیاد بردار تا خود و همراهانت از آن بهره برند و با همراهانت موافق و همراه باش جز در گناه و عصیان پروردگار.
8 - دعا و نماز خواندن
قال الرضا علیه السلام: و اذا اردت سفرا فاجمع اهلك و صلّ ركعتین و قل اللهم انی استودعك دینی و نفسی و اهلی و ولدی و عیالی. مستدرك /2 /2 5
هرگاه خواستی به مسافرت روی، خانواده خود را گرد آور و دو ركعت نماز بخوان و بگو «خدایا دینم و خود و خانواده و زن و فرزندم را به تو میسپارم».
قال الصادق علیه السلام: من قرأ قل هو الله احد حین یخرج من منزله عشر مرّات لم یزل فی حفظ الله عزّوجلّ. ... حتی یرجع الی منزله. كافی / 4 /3 33
هركه هنگام خروج از خانهاش ده بار "قل هو الله" را بخواند، تا آنگاه كه به خانهاش برگردد در پناه خدا خواهد بود.
9 - شوخی کردن
قال الصادق علیه السلام: "المروّة فی السفر كثرة الزاد و طیبه و بذله لمن كان معك و كتمانك علی القوم سرّهم بعد مفارقتك ایاهم و كثرة المزاح فی غیر مایسخط الله عزّوجلّ. بحار/73/266
10- بازگو نكردن مشكلات سفر
قال النبی صلّی اللّه علیه و آله... و ترك الروایة علیهم اذا انت فارقتهم. مستدرك / 2 / 43
یكی از آداب سفر اینست كه: بعد از جدایی از همسفران پشت سرشان حرف نزنی.
11- به تنهایی سفر نرفتن
قال الكاظم علیه السلام: لا تخرج فی سفر وحدك فان الشیطان مع الواحد و هو من الاثنین ابعد. وسائل / 5 / 300
هیچگاه تنها به سفر نرو كه شیطان همراه هر تنهایی است و او از جمع دو نفره دور است.
12- تبسم داشتن
قال الصادق علیه السلام: قال لقمان لابنه اذا سافرت مع قوم فاكثر استشارتهم فی امرك و امرهم و اكثر التبسم فی وجوههم. ... بحار/76/271
لقمان به پسرش سفارش كرد هرگاه همراه گروهی به مسافرت رفتی، در كارهای خود و آنان، زیاد مشورت كن و خنده بر چهرههاشان زیاد كن.
13- سفر با افراد متواضع
قال علی علیه السلام: لا تصحبنّ فی سفر من لا یری لك الفضل علیه كما تری له الفضل علیك. بحار / 76 / 267
هیچگاه همسفر كسی نشو كه برایت فضل و جایگاهی نسبت به خود آنگونه كه تو برای او در نزد خود قائلی، قائل نیست.
منبع
سایت حوزه
تهیه و تنظیم برای سایت تبیان: زهره پری نوش