نزدیک ترین همسایه ی آسمانی

تصویر ماه از پشت تلسکوپ هر بیننده ای را تحت تأثیر قرار می دهد. این نزدیک ترین همسایه ی ما در فضاست؛ بزرگ، درخشان، زیبا، پر از کوه و گودال و فقط چهارصد هزار کیلومتر آن سوتر. ممکن است شما تا کنون با اتومبیل بیش از این فاصله را  رانندگی کرده باشید!

ماه هدف بی نظیری برای هر نوع ابزار رصدی است. دست کم ده عارضه ی ماه را می توانید به آسانی با چشم غیرمسلح پیدا  کنید. یک تلسکوپ می تواند برای همیشه شما را سرگرم گردش در ماه کند. برای رصد ماه نیازی به دور شدن از شهرها نیست، از هر جایی که باشید رصد آن لذت بخش است. ماه تنها کره آسمانی است که می توان جزییات خیره کننده بر سطح آن را با تلسکوپ های بسیار کوچک نیز دید.

این که فقط رصد کنید و ندانید آنچه می بینید، چیست، خسته کننده است. رصد اجرام آسمانی وقتی ارزشمند است که درباره ی چیزی که می بینید، اطلاعات کافی داشته باشید؛ پس شروع کنید.

دریاهای گدازه :

بزرگ ترین و شاخص ترین عوارض ماه که حتی با چشم غیرمسلح هم پیدا هستند نواحی وسیع،خاکستری و صاف سطح ماه اند که به آنها دریا گفته می شود. بسیاری از مردم وقتی با چشم غیرمسلح قرص کامل ماه را تماشا می کنند، از تصور شکل های مختلفی که از دریاهای ماه به خیال می رسد، لذت می برند. نخستین منجمانی که با تلسکوپ ماه را نشانه رفتند، تصور می کردند که این مناطق شبیه دریاها و اقیانوس های زمین اند. در سال 1651 گیام باتیستا ریچیولی (Giambatista Riccioli)، اخترشناس ایتالیایی، آنها را با اسامی جالب و عجیبی نامگذاری کرد. مثل دریای آرامش (Tranquiliatiris Mare) یا اقیانوس طوفان ها (Oceanus Procellarum). البته اخترشناسان خیلی زود دریافتند که در ماه آب وجود ندارد، اما نام ها همچنان باقی ماندند. در حقیقت «دریاها» جریان های قدیمی گدازه اند که طی 1/3 تا  8/3 میلیارد سال پیش مناطق کم ارتفاع سطح ماه را پوشانده اند، سپس منجمد شده  به صورت دشت های هموار و تیره ای شکل گرفته اند.

دریاهای بزرگ ماه بارزترین عوارض جغرافیایی سطح آن هستند که برای یادگیری آنها کوچکترین دوربین های دو چشمی موجود هم کافی است ( به شرط آنکه روی یک پایه نصب شده باشند تا از لرزش دست جلوگیری شود). سعی کنید هر شب نام دو عارضه ی این نقشه را به خاطر بسپارید. به زودی با جغرافیای ماه هم مثل زمین آشنا می شوید. حتماً دقت کرده اید که ما همیشه یک روی ماه را می بینیم. زیرا از مدت ها پیش دوره ی گردش وضعی ماه (به دور خودش) با دوره ی گردش انتقالی اش (به دور زمین) برابر شده است. جالب است بدانید چنین اتفاقی برای بسیاری از دیگر ماه های منظومه شمسی نیز افتاده است. با این شرایط ما هرگز روی دیگر ماه را نخواهیم دید، مگر این که فضاپیمایی را به پشت ماه بفرستیم.

ادامه دارد ...

منبع:

مجله نجوم

تهیه و تنظیم برای تبیان:

ا.م.گمینی