تفسیر آیات قرآن در نهج البلاغه(7)

در معنی زهد

و قال (ع): الزهد كله بین كلمتین من القرآن قال الله سبحانه" لكیلا تأسوا علی ما فاتكم ولا تفرحوا بما آتاكم" و من لم یأس علی الماضی و لم یفرح بالآتی فقد أخذ الزهد بطرفیه.(1)

حضرت علی علیه السلام می فرماید: همه زهد در دو كلمه از قرآن جمع است. خدای سبحان می فرماید: " تا بر آنچه از دستتان رفته دریغ مخورید و بدانچه به شما رسیده شادمان نباشید." و آن كه بر گذشته دریغ نخورد و به آینده شادمان نباشد از هر دو سو زهد گرفته است.

حزب شیطان

بندگان خدا! شما را به ترس از خدا می خوانم و از منافقان می ترسانم، كه آنان گمراهند  و گمراه كننده، خطا كارند و به خطاكاری وادارنده . پی در پی رنگ می پذیرند و راه را نپیموده راه دیگری می گیرند. هر وسیله ای را برای گمراهیتان می گزینند، و از هر سو بر سر راهتان می نشینند. درونشان بیمار است و برونشان پاك. پوشیده می روند، چون خزنده ای زیانمند و زهرناك، وصفشان داروست و گفتارشان بهبود جان و كردارشان درد بی درمان. رشك بران راحتی - دیگرانند- و افزاینده بلای - مردمان- و نومید كننده امیدواران. در هر راه یكی را به خاك هلاك افكنده اند، و به هر دلی راهی برده اند و بر هر اندوهی اشكها ریخته اند، و ثنای هم را به سلف ( گذشتگان) فروخته اند و چشم در پی پاداش یكدیگر دوخته . اگر بخواهند، ستایش می كنند و اگر ملامت كنند، پرده دری كنند و اگر داوری كنند، اسراف ورزند. برابر هر حقی باطلی دارند، و برابر هر راستی، مایلی ، و برای هر زنده ای قاتل، و برای هر كلیدی گشاینده، و برای هر شب چراغ تاریكی زداینده. به هنگام طمع خود را نومید نمایند، تا بازار خویش بیاراند ، و به بهای كالاشان بیفزایند. به خلاف حق سخن می گویند و تقریر می كنند، و می ستایند و تزویر می كنند. راه باطل را بر پیروان خود آسان نمایند و  آنها را در پیچ و خمهاش سرگردان نمایند. یاران شیطانند و زبانه های آتش سوزان. " آنان پیروان شیطانند  بدانید كه پیروان شیطان، از زیان كارانند."(2)

حزب الله

طوبی لنفس ادت الی ربها فرضها و عركت بجنبها ... و تقشعت بطول استغفارهم ذنوبهم "اولئك حزب الله الا ان حزب الله هم المفلحون."(3)

خوشا كسی كه آنچه پروردگارش بر عهده او نهاده، پرداخته است و در سختی اش با شكیبایی ساخته، و در شب دیده بر هم ننهاده، و چون خواب بر او چیره شده برزمین خفته كف دست را بالین قرار داده، در جمعی كه از بیم روز بازگشت دیده شان به شب بیدار است و پهلوشان از خوابگاه بركنار، و لبهاشان به یاد پروردگار و گناهانشان زدوده است از آمرزش خواستن بسیار." آنان یاران خدایند و بدانید كه یاران خدا رستگارند. "

فضل خدا چیست؟

أراد أن یبلوكم أیكم احسن عملا. فبادروا بآعمالكم تكونوا مع جیران الله فی داره. رافق بهم رسله، و أزارهم ملائكته، و أكرم أسماعهم أن تسمع حسیس نار ابدأ، و صان أجسادهم أن تلقی لغوباً و نصباً " ذلك فضل الله یوتیه من یشاء والله ذوالفضل العظیم."(4)

خدا خواسته است شما را بیازماید تا كار كدام یك از شما بهتر آید. پس با كردارهای خود پیشی گیرید تا در خانه خدا با همسایگان خدا باشید. پیامبران خود را رفیقان آنان كرده، و فرشتگانش را به زیارتشان برانگیخته، و گوش هاشان را حرمت نهاده است تا بانگ آتش را نشنود، و تن هاشان را نگاهداشته است، از این كه رنجی با سختی بدان رسد." این فضل و بخشش خداست، به هر كس كه خواهد دهد و خدا صاحب بخشش بزرگ است."

پی نوشت ها:

2- خطبه 194، ص 228.

3- نامه 45، ص 319.

4- خطبه 183، ص 196.