عملیات بیت المقدس و آزادی سازی خرمشهر

گردآوری و تدوین:

سال چاپ:

ناشر:

در كتاب بیت المقدس و آزادی سازی خرمشهر سعی شده  تا از ابتدای طرح ریزی عملیات تا خروج نیروهای عراقی به طور مفصل مورد بررسی قرار گیرد.

نبردی كه به نام عملیات بیت المقدس و با شركت یگان های عمده از نیروهای بسیجی مردمی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جهاد سازندگی و همچنین پشتیبانی های نیروی هوایی و نیروی دریایی ارتش از تاریخ دهم اردیبهشت ماه تا چهارم خرداد ماه 1361 به مدت 26 روز در جنوب غربی اهواز انجام گرفت و یكی از درخشانترین كارنامه های عملیاتی نیروهای مسلح ایران بر علیه متجاوز به شمار می رود كه علاوه بر پایان دادن به 19 ماه اشغال نظامی قسمتی از حساس ترین نقاط خوزستان، ضربه ای قاطع به نیروهای متجاوز عراق و توان و میل جنگجوی او وارد آورد.

دست آوردهای نظامی و سیاسی این نبرد بسیار عظیم، و به حق می توان گفت كه با پایان گرفتن نبرد بیت المقدس، جنگ ایران و عراق وارد مرحله جدیدی گردید، مرحله ای كه عراق در وضعیت انفعالی و نیروهای مسلح ما در موضع قدرت نظامی قرار گرفته و برای وادار ساختن متجاوز به پذیرش تمامی شرایط ایران برای خاتمه جنگ، به نبردهای برون مرزی پرداختند.

با در نظر گرفتن چنین واقعیت ملموسی بود كه نبرد بیت المقدس در ادامه یك سلسله عملیات آفندی كوچك و بزرگ قبلی، منتها این بار با ابعادی وسیع تر، به منظور انهدام هر چه بیشتر توازن رزمی و میل جنگجویی متجاوز و كشاندن او به موضع انفعالی سیاسی و نظامی و آزاد سازی خرمشهر كه به صورت یك هدف ملی در آمده بود طرح ریزی و اجرا گردید و همان گونه كه پیش بینی شده بود نتایج سرنوشت سازی را در صحنه سیاسی و نظامی جنگ تحمیلی ببار آورد.

ویژگی های عملیات بیت المقدس نسبت به نبردهای پیشین و پسین، در طول هشت سال دفاع مقدس را می توان در زمان كوتاه آمادگی، وسعت منطقه، مدت مداومت، عملیات تهاجمی با عبور از رودخانه برای اولین بار، تعداد زیاد اسرا، شدت تلفات و خسارات وارده به دشمن، اهمیت و ارزش مناطق آزاد شده و بالاخره دست آوردهای سیاسی، نظامی و روانی آن خلاصه نمود.

طرح ریزی و آمادگی برای اجرای نبرد بیت المقدس بلافاصله بعد از عملیات فتح المبین آغاز و با سرعت و بدون وقفه ادامه یافت و یكماه پس از خاتمه عملیات فتح المبین به مرحله اجرا در آمد و این فاصله زمانی بین دو نبرد بزرگ، با توجه به فواصل زمانی چند ماهه بین پایان یك عملیات و آغاز عملیات دیگر (كه معمولاً به منظور آمادگی مجدد نیروها و فراهم نمودن تداركات لازم) به صورت امری اجتناب ناپذیر و متداول در جنگ تحمیلی در آمده بود، ضمن نشان دادن توانمندی ما در سرعت آمادگی برای گشایش جبهه جدید در زمانی كوتاهتر از آنچه برآورد می شد، همچنین به عنوان یك عامل غافلگیر كردن سرنوشت ساز به كار برده شد.

در مورد ارزش و اهمیت اهداف این عملیات و مناطقی كه آزاد گردیدند بایستی از دو منظر ارزشهای تاكتیكی و استراتژیكی به قضایا نگاه كرد.

هدف استراتژیكی ایران به طور كلی در جنگ تحمیلی عبارت بود از ارائه توانمندی و توانایی های رژیم جمهوری اسلامی ایران در سركوب كردن دشمنان و متجاوزان نظامی به خاك ایران و بالاخص به جای خود نشاندن رژیم بعثی عراق و تنبیه او. این هدف های استراتژیك در شرایط اعلام شده ایران برای پایان جنگ، خلاصه می گردند.

یكی دیگر از هدفهای طرح ریزی شده در این عملیات كه دارای ارزش استراتژیكی و تاكتیكی توأم محسوب می گردید وصول نیروهای ما به كرانه شرقی شط العرب در منطقه بصره و تهدید این شهر بود. با توجه به ارزش و اهمیت این شهر كه دومین شهر مهم عراق از لحاظ موقعیت، جمعیت، وسعت و وجود مراكز اقتصادی و صنعتی به شمار آمده و بزرگترین و مجهزترین شهر بندری این كشور محسوب می  گردد. روشن است كه تهدید و یا تأمین این شهر چه اثر قاطع و سرنوشت سازی را در جنگ ایران و عراق ایفاء می نمود و موفقیت در این امر چه شمشیر برنده ای را در وادار ساختن رژیم عراق به پذیرش شرایط پیشنهادی جمهوری اسلامی برای صلح، در اختیار ایران قرار می داد.

و بالاخره یكی دیگر از ویژگی های دیگر عملیات بیت المقدس نتایج سیاسی – نظامی آن است. در بیان این نتایج همین قدر كافی است گفته شود كه بسیاری را عقیده بر این است كه دست آوردهای نبرد بیت المقدس زمینه مناسب و كافی را به سود ایران برای خاتمه دادن به جنگ فراهم آورده بود.

كتاب حاضر، تاریخ نظامی مفصل و مشروح عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر از چگونگی طرح ریزی تا اجرا و هدایت نبرد مذكور می باشد كه می تواند مورد استفاده و استناد محققین و تاریخ نویسان جنگ تحمیلی، استادان و دانشجویان دانشكده های عالی و تخصصی نظامی و سایر پژوهشگران علاقه مند قرار گیرد.