امامان ، بانک و بیمارستان نیستند(1)
فرهنگ یک فرد یا یک جامعه ، مجموعه ی باورها ، اعتقادات ، آداب و رسوم و عادات آن فرد یا آن جامعه است، که بعضی از این عبورها و اعتقادات و سنت ها به مرور زمان و با رشد فکری شخص یا جامعه و یا بر اثر حوادث بزرگی مثل جنگ ها و یا جریاناتی مثل تغییر مذهب ممکن است تغییر کند.
البته بعضی از عقاید و باورها و آداب ، نقش اساسی و عمده ای در زندگی ندارند. مثلاً بعضی ها وقتی عطسه می کنند می گویند : « صبر آمد » بنابراین در انجام کاری که مشغول آن بودند مدتی تعلل کرده و یا صلوات می فرستند و دعای مخصوص می خوانند. بعضی دیگر وقتی عطسه می کنند کاری را که می خواستند انجام دهند و یا در حال انجام آن بودند رها می کنند و انجام آن کار را بدشکون می دانند. مدت کوتاهی تعلل کردن و یا رها کردن کاری که انجام می دادند بعد از عطسه ، با اینکه هیچ مبنای عقلی و شرعی ندارد و در بیشتر اوقات ضرر عمده و مهمی هم در برندارد. ولی گاهی اوقات یک فکر و باور غلط در بین مردم یا پیروان یک مذهب به وجود می آید که به قیمت از بین رفتن سعادت دنیا و آخرت شان تمام می شود. مثل همین تفکر و باوری که به مرور زمان در بین مردم خودمان در حال شکل گیری است که احساس می کنند برای رسیدن به خوشبختی و آسایش باید ثروتمند بود. به همین دلیل برای این که شاد و سعادتمند شوند ، همه ی عمرشان را می دوند و تلاش می کنند و احیاناً پا روی بسیاری از اصول اخلاقی می گذارند و وضعیت زندگی مان به تدریج به سمتی می رود که همگی می دانیم و می بینیم.
اما آنچه در این مقاله می خواهیم به آن بپردازیم عقیده و باوری است که به مرور زمان در بین مردم شکل گرفته و اگر به آن توجه نشود می تواند پیامدهای شوم و ناراحت کننده ای داشت باشد.
بیشتر ما ایرانیان، اعتقاد قوی و ارادت زیادی به ائمه اطهار(ع) و حضرات معصومین داریم و آن بزگواران را انسان هایی والا مقام ، معصوم و مبرا از گناه و بدی و از بندگان خاص و مقرب خدا می دانیم. هر وقت می خواهیم نام مبارکشان را بر زبان آوریم ، حتماً کلماتی که نشان دهنده ی ارادت مان به آنهاست مثل «حضرت» یا «امام» را با نام مقدس شان همراه کرده و در همه ی کارهای روزمره یادی از آنها می کنیم ، وقتی می خواهیم کاری را شروع کنیم می گوئیم : «یا علی(ع) »، وقتی آب می نوشیم با جمله ی سلام بر حسین(ع) یادی از آن بزرگوار می کنیم و گاهی که دچار ترس یا بهت و حیرت می شویم می گوئیم یا امام زمان(عج). این عادت ها که باعث می شود هر روز به یاد آن والا گهران باشیم، بسیار پسندیده و قابل ستایش است.
امامان چراغ هدایت، کشتی نجات، راهنمای زندگی و اسوه و الگوی همه ی انسان ها هستند و یگانه راه سعادت و خوشبختی اقتدا به ائمه اطهار است.
اما نکته ی مهم این است که همه ی ما ، در مساجد ، هیاتها ، روزنامه ها ، مجلات و برنامه های مذهبی صدا و سیما، بارها و بارها شنیده ایم که روحانیون، خطبا، مداحان، کارشناسان و مجریان درباره ی آن بزرگواران می گویند که آنها چراغ هدایت، کشتی نجات، راهنمای زندگی و اسوه و الگوی همه ی انسانها هستند و یگانه راه سعادت و خوشبختی را اقتدا به ائمه اطهار معرفی می کنند. همه ی ما به قدری این جملات و جملاتی نظیر اینها را شنیده ایم که برایمان تکراری شده و غالباً درباره ی محتوای آن تأمل نمی کنیم. اما اگر بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم ، حضرات معصومین واقعاً در زندگی هر کدام از ما چه نقشی دارند و چقدر تأثیر در زندگی روزمره ی ما داشته اند؟ بیائید تعارفات معمول را کنار بگذاریم و صریح و بی پرده سخن بگوئیم . اجازه دهید این بار سرخودمان کلاه نگذاریم و واقعیات را بگوئیم. هر کدام از ما وقتی گرفتار یک بیماری صعب العلاج و یا دچار بحران مالی می شویم سراغ ائمه مصومین می رویم و یا وقتی راه رسیدن به خواسته ها و آرزوهای مان سخت و دشوار می شود مثلاً در امر ازدواج یا خرید خانه و ماشین مشکلی برای مان پیش می آید یادی از آن بزرگواران می کنیم.
پشت در اتاق عمل و یا بخش سی سی یو و آی سی یو بیمارستان ها جایی است که غالباً افراد دعای توسل و زیارت عاشورا می خوانند و برای شفای بیمارشان دست به دامن کرم و بزرگواری معصومین می شوند و آخرین راهی که معمولاً اطرافیان به بیماری که پزشکان از او قطع امید کرده اند نشان می دهند این است که به پابوس امام رضا(ع) برود و از آن حضرت شفا بخواهد. زنی که شوهرش گرفتار قرض و بدهی شده و اوضاع اقتصادی اش به هم ریخته دنبال دستورالعمل نماز موسی بن جعفر(ع) می گردد و مادری که احساس می کند از وقت ازدواج دخترش گذشته و خواستگاری ندارد سفره حضرت زهرا(س) نذر می کند تا با عنایت آن بانوی دو عالم فرجی حاصل شود.
روحانیون و مداحان در انتهای مجالس وعظ و عزاداری با توسل به ائمه اطهار(ع) دعاهایی که به درگاه خدا می کنند این است که بیماران جمع حاضر شفا پیدا کنند، قرض مقروضین ادا شود ، مسافرین اسلام به سلامت به وطن برگردند و حاجت حاجت مندان روا گردد. تنها خواسته ی معنوی و غیر دنیایی ما از معصومین این است که از خدا بخواهند گناهان مان بخشیده شود.
آیا واقعاً نقش ائمه اطهار(ع) در زندگی شیعیان شان همین است و همین باید باشد؟ پس این همه شعار و جملات تکراری که آن بزرگواران چراغ هدایت، راهنما و اسوه و... هستند چه می شود؟ در کجای زندگی، آنها را الگو و اسوه قرار داده ایم.
در قسمت های بعدی درباره ی نحوه ی الگوپذیری و شناخت و معرفت آن بزرگواران معصوم و بی بدیل مطالبی ارائه خواهد شد که احتمالاً پاسخ بسیاری از سؤالاتی است که در ذهن تان ایجاد شده.
در انتها نکته ای لازم به ذکر است: ممکن است بعضی از خوانندگان عزیز، تیتر مقاله را، توهین به ساحت مقدس امامان معصوم بدانند ، اما باور کنید بسیاری از ما شیعیان، رفتارها، باورها و انتظاراتی از ائمه اطهار داریم که بسیار توهین آمیزتر است. در ضمن همان طور که در متن مقاله اشاره شد ، تصمیم گرفتیم واقعیات موجود در جامعه را همان طورکه هستند بیان کنیم. شاید چاره ای اندیشیده شود. منتظر نظرات کاربران درباره ی این مقاله و طرح چنین مسائلی در سایت تبیان هستیم.
موفق و پیروز و پیرو ائمه باشید.
ادامه دارد...
تبیان – خانواده وزندگی
احسان رادمند
مقالات مرتبط :
