حركت براساس منحنی تكامل
هدف آفرینش از دیدگاه قرآن
«در بند آن باش كه من كیم و چه جوهرم؟ و به چه آمدم و به كجا می‌روم؟ و اصل من از كجاست؟ و این ساعت در چه‌ام؟ و روی به‌چه دارم؟» سلسله مباحث (فلسفه خلقت انسان) درصدد پاسخ به این سوالات مهم است.
در چند آیه از آیات قرآنی به فلسفه خلقت اشاره شده است كه به بررسی آنها می‌پردازیم.
« إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلِیفَةً »
همانا من در روی زمین جانشین قرار خواهم داد. (بقره/30)
منظور از جانشینی خدا این است كه خداوند پرتوی از صفات خود را در درون انسانها به امانت نهاده است كه اگر این استعدادها شكوفا شوند، انسان به بالاترین مراحل كمال دست خواهد یافت.
« قُلْ إِنَّ صَلاَتِی وَنُسُكِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ »
بگو : نماز من و قربانی من و زندگی من و مرگ من برای خدا آن پروردگار جهانیان است (انعام/162)
زندگی و عبادت و حتی مرگ یك انسان از آن خداست.بنابراین انسان باید در تمام حال بندگی خدا را كند.
« وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ »
جن و انس را جز برای پرستش خود نیافریده ام.(ذاریات/56)
هدف خلقت انسان عبادت و بندگی خداست. یعنی انسان باید تن به بندگی خدا و عبودیت وی داده و جز در برابر او در برابر هیچ كس سر فرود نیاورد.
« إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَیْهِ رَاجِعونَ »
ما از آن خدا هستیم و به او باز می گردیم (بقره/156)
آیه مزبور هم مبدا انسان را خدا می‌داند و هم مقصد وی را، آغازش از خداست و پایان و سرانجامش نیز به سوی اوست. هدف انسان سیر به سوی خداست.
« یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِیهِ »
ای انسان، همانا تو با تلاش، رهسپار پیشگاه پروردگارت هستی و به دیدار او نایل خواهی شد.(انشقاق/6)
بنابر آیه فوق، انسان در حال تحول و حركت به سوی خداست. فرامین قرآن همگی وسیله‌ای برای رسیدن به این هدف هستند. یعنی‌سیر به سوی خدا و رنگ خدایی پذیرفتن و از صفات الهی بهره گرفتن.
سیر به سوی خدا و نزدیكی با او چه معنا و مفهومی دارد؟
سیر به سوی خدا، یعنی اینكه انسان مراتب وجودی را طی كرده و با شدنهای خویش، خود را به سوی هستی مطلق كشاند.
منظور از عبادت و بندگی نیز، كه هدف خلقت است، چیزی جز این نیست كه انسان به تصفیه و تزكیه درون پرداخته و با انتخابها و گزینشهای‌خویش، مراحل كمال را طی كرده و به سوی كمال مطلق گام بردارد.
هر انسانی كه استعدادهای وجودی خود را در جهت وصول به خدا به فعلیت برساند، به قرب‌الهی نایل آمده‌است. و این قرب نیز مراتبی دارد و هركس كه در سیر به سوی خدا مسیر بیشتری را طی كند، قرب بیشتری نسبت به خدا به دست می‌آورد.
موجودی كه بر روی منحنی تكامل قرار گرفته و به سوی خدای بینهایت در سیر صعودی است، هر گام مثبتی كه در جهت او بردارد، یك قدم به او نزدیكتر می‌شود.
منبع:
نصری، عبدالله، کتاب فلسفه خلقت انسان، با اندکی تصرف
