تبیان، دستیار زندگی
ل اندیشه بنیانگذاران HP هم نام و هم تاریخ پرفراز ونشیب شركت HP یا HEWLETT-PACKARD دربردارنده و یادآورنده نقش و اثر دو شخصیت موثر و مدیر موفق قرن بیستم است كه در پی ریزی تحولات و سرعت دادن به روند تغییرات برای ورود به عرصه الك...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

با معماران عصر دیجیتال

اندیشه بنیانگذاران HP

هم نام و هم تاریخ پرفراز ونشیب شركت HP یا HEWLETT-PACKARD دربردارنده و یادآورنده نقش و اثر دو شخصیت موثر و مدیر موفق قرن بیستم است كه در پی ریزی تحولات و سرعت دادن به روند تغییرات برای ورود به عرصه الكترونیك و رایانه جایگاه ویژه دارند. ویلیام (بیل) هیولت ( WILLIAM (BILL)HEWLETT ) و دیوید پكارد ( DAVID PACKARD ) هر دو دانشجوی رشته مهندسی برق دانشگاه معتبر استنفورد بودند. دو دانشجوی ممتازی كه از قضا در درس پروفسور فرد ترمن ( FRED TERMAN ) استادبرجسته استنفورد با هم آشنا شدند و تحت نظارت و هدایت او قرار گرفتند. آنها در سالهای پایانی دانشگاه بر روی ساخت یك منبع ساده و دقیق سیگنال های فركانس پایین یعنی نوسان ساز صدا كار می كردند؛ همان چیزی كه بعدها به عنوان اولین محصول شركت آنها به بازار عرضه شد. گرچه پس از فراغت از تحصیل، دیوید پكارد مدتی درجنرال الكتریك مشغول كار شد اما مجدداً نزد پروفسور ترمن برگشت و در آزمایشگاه او مشغول به كار شد و خیلی زود با توصیه و تشویق او، به همراه دوست صمیمی و همدوره ای خود، ویلیام هیولت كسب و كار تازه ای را راه انداختند. آنها برای نامگذاری شركت كه HP یا PH باشد سكه به هوا انداختند و بدین ترتیب در سال 1939 میلادی تنها با سرمایه 538 دلار و كار در محل یك گاراژ، فعالیت شـركتی آغاز شد كه امروزه درسطح بین المللی، مدرنترین تجهیزات فناوری اطلاعات را تولید می كند.
هیولت و پكارد برای شروع كارشان، گاراژ منزل اجاره ای خود را به كارگاه تبدیل و ساخت تجهیزات الكترونیكی را دنبال كردند؛ گاراژی كه اگر یك ماشین در آن پارك می كرد كار متوقف می شد- این گاراژ هم اكنون نه تنها به عنوان محل تولد شركت HP ، بلكه به عنوان خاستگاه و نماد تاریخی محل تولد «دره سیلیكون» - بزرگترین منطقه فناوری كالیفرنیا و قطب صنعت الكتـــرونیك در دنیا - شناخته می شود.
درحقیقت، HP اولین شركت دره سیلیكون بود. اولین مشتری شركت، استودیوهای والت دیسنی بود كه هشت نوسان ساز از آنها برای توسعه سیستم ابداعی صوتی خود در فیلم FANTASIA خریداری كرد. یك سال بعد كاركنان شركت به 10 نفر و فروش به 34000 دلار رسید و آنها گاراژ را توسعه دادند. وقتی در سال 1947 میلادی شركت آنها به عنوان شركت ساخت تجهیزات الكترونیكی و اندازه گیری و تست به ثبت رسید، درآمدی بالغ بر 679000 دلار داشت.

درحین جنگ جهانی دوم، هیولت به خدمت وظیفه رفت و كار اداره شركت به عهده پكارد بود. دراین مدت شركت پیشرفت كرد و كاركنان آن از 17 نفر به 250 نفر رسید و صدها محصول تولید می كرد. سال 1965 میلادی تعداد كاركنان به 7500 نفر و محصولات به 1500 نوع رسید. در سال 1989 میلادی شركت با 82000 نفر پرسنل و تولید 10000 نوع محصول، 30 میلیارد دلار فروش سالانه داشت. در سال 1997 میلادی درآمد شركت با 121900 نفر پرسنل به 42/9 میلیارد دلار بالغ گشت.(1) هم اكنون این شركت با 140000 نفر پرسنل و بازار 62 میلیارد دلاری و حضور در 140 كشور جهان، یكی از قدرتهای اصلی صنعت رایانه محسوب می شود.(2)
شركت HP تپنت های زیادی درمورد محصــــولات مختلف نظیر ژنراتورهای نوسان ساز&&، اسیلیتورها و سایر تجهیزات الكترونیكی به نام خود به ثبت رسانده است. شركت محصولات متنوعی را طی این 60 سال به بـــــازار عرضه كرده است كه از آن جمله می توان به ابداع و عرضه انواع چاپگر لیزری جوهرافشان در دهه 80 میلادی و ابداع و عرضه رایانه های شخصی TOUCH-SCREEN اشاره كرد.
اما شركت HP علاوه بر اینها&، به دلیل توانایی در راهبری خوب كاركنان و تاثیر مثبت بر اجتماع، به عنوان یك مدل موفق از مدیریت شــركت مطرح است. این مدل موفق برای كسب و كار و فرمول جذاب برای موفقیت، از همان ابتدا الگوی تمام عیار سایر شركتهای دره سیلیكون شد.
باید اذعان كرد كه بسیاری از شركتهایی كه امــــروزه در زمینه كسب و كار رایانه فعالیت می كنند با دست مردانی اداره می شوند كه در شركت HP رشد كرده اند و راه و روش هیولت و پكارد را می شناسند؛ از آن جمله است استیو وزیناك كه یكی از كاركنان HP بود و اساساً مدل رایانه اپل I را اوبرای HP پیشنهاد كرد و سپس از شركت جدا شد؛ و یا استیوجابز كه شركت رایانه ای اپل را تاسیس كرد.
مدل مدیریتی و راهبردی HP كه متكی و متعهد به نوآوری، مشتری مداری و ارتباطات است «راه HP »&،( THE HP WAY ) نامیده می شود؛ مدلی كه علی رغم بیش از 60 سال فعالیت و تغییرات مداوم، هنوز موفق باقی مانده است، درحالی كه در این مدت شركتهای بسیاری مضمحل شده اند.
اصول این رویكرد مدیریتی در میراث مكتوب دیوید پكارد یعنی كتاب «راه HP : چگونه هیولت و من شركت خود را ساخته ایم» ارائه شده است.(3) پایه های مدل عبارت است از:

- اعمال مدیریت از طریق حضور در محل انجام فعالیتها و نظارت بر آنها ( MANAGEMENT BY WALKING AROUND ) ؛ - تمركز بر رضایت كاركنان به عنوان منبع موفقیت شركت؛ - وجود ارتباط باز بین مدیران و كاركنان.


به هر روی& هیولت و پكارد با فكر و همت خود در تاسیس و اداره شركت HP ، محیطی را آفریدند كه همگان باور كردند كه می توان كار را از یك شركت كوچك آغاز و با آموزش مناسب كاركنان، آن را به یك شركت بزرگ و موفق تبدیل كرد. آنها همواره سعی می كردند محصولی بسیار كیفی عرضه كنند و فرهنگ صــــداقت را در عرصه سازمان بگسترند و ایده های جدید را بیابند. همین روحیه سبب شده كه امروزه بیش از 30 درصد نمونه ها و تجهیزات صنعت رایانه كه درحال آزمایش برای بهره برداری است از شركتهایی باشند كه در این فضا رشد یافته اند؛ فضایی كه بیش از 60 سال عرصه شدید رقابتها بوده است.
بجاست كه ویژگیهای «راه Hp » را از زبان مدیرعامل فعلی شركت، خانم CARLY FIORINA كه یكی از مدیران زن موفق جهان است بشنویم: هیولت و پكارد می دانستند كه راز حقیقی موفقیت آنها نه در طرحها و محصولات و برنامه هایشان بلكه كاركنانشان بود. آنها فهمیدند كه اگر شما كاركنان را باور كنید و به امیدشان باور داشته باشید و در رؤیاهایشان مشاركت كنید و بگذارید به طوركامل از استعدادهایشان استفاده كنند، آنها می توانند كارهای بزرگی انجام دهند. این همواره همان راز «راه Hp » بوده و خواهد بود. ویژگی راه HP ، نوآوری، صداقت، درستی و احترام است».
دیوید پكارد در سال 1912 میلادی در كلرادو زاده شد. پدرش وكیل و مادرشت معلم دبیرستان بود و هر دو تحصیلكرده دانشكده كلرادو. او خیلی زود علاقه خود را به علم و مهندسی نشان داد: تجربه منفجر كردن اشیاء- به همین جهت یك بار نزدیك بود انگشتان خود را از دست بدهد- پس از آن آرام تر شد و به ساخت رادیوهای دستی به عنوان یك تجربه ایمن تر روی آورد- در دبیرستان درهمه چیز برتر بود: انجام تكالیف مدرسه، ورزش و رهبری. طی چهار سال رئیس كلاس بود رئیس مركز بسكتبال و فعال و پیروز در انواع ورزشهای دو و میدانی. او ریاضی و علوم را بهتر از معلمانش می دانست.
در سال 1930 در رشته مهندسی برق دانشگاه استنفورد مشغول تحصیل شد. در آنجا نیز به فعالیتهای ورزشی ادامه داد و مرد سال رشته فوتبال و بسكتبال دانشگاه شد. اما در اواخر دانشگاه ناگهان ورزش را كنار گذاشت و بیشتر بر روی درس تمركز كرد. در دانشگاه با دانشجوی دیگر مهندسی برق یعنی ویلیام هیولت كه هر دو از دانشجویان ممتاز پروفسور ترمن بودند آشنا شد و همین آشنایی به تاسیس شركت HP انجامید. او همواره دو واقعه را در زندگی خود موثر می دانست.
اولین واقعه شركت در تور آشنایی با دانشگاه استنفورد در سال 1929 میلادی بود كه تصمیم او را برای ورود به این دانشگاه راسخ كرد. دومین واقعه آشنایی با پروفسور ترمن در دانشگاه بود. پكارد خود می گوید: «این فرد بود كه آتش علاقه مرا به الكترونیك شعله ور ساخت و همو بود كه بعدها من و هیولت را تشویق كرد كه برای خود دنبال كسب و كار برویم». پس از فراغت از تحصیل، چندسالی در شركت جنرال الكتریك مشغول به كار شد با حقوق ماهیانه 90 دلار. هنگامی كه در سال 1938 میلادی این شغل را رها كرد و با پژوهانه 42 دلار در ماه به آزمایشگاه ترمن در استنفورد برگشت همه او را احمق خواندند. اما او یك سال بعد در سال 1939 میلادی به همراه دوست و همدوره ای خود، هیولت، شركت Hp را تاسیس كرد. او درسال 1993 میلادی به عنوان رئیس هیئت مدیره بازنشسته شد، پستی كه 27 سال در آن حضور داشت و از آن پس با احترام كامل به عنوان مدیر افتخاری شركت شناخته می شد.

پكــارد در سال 1969 میلادی در راه كسب و كار رایانه وقفه ای انداخت، زیرا وزیر دفاع وقت از او خواست به واشنگتن بیاید و به عنوان معاونش خدمت كند. از همانجا بود كه او به حوزه فناوری عمق دریا علاقه مند گشت. البته دو دخترش در ایجاد علاقه او به علم زیردریا نقش داشتند. آنها هر دو بیولوژی زیردریایی می خواندند و به پیشنهاد آنها بود كه خانواده پكارد آكواریمی بی مانند ساختند كه موجودات زیردریا را با رفتارهای طبیعی نشان می داد. پكارد خود تجهیزات آن را طراحی كرد. آكواریم در سال 1948 میلادی برای بازدید عموم گشایش یافت و با توسعه عجیبی كه یافت در سال 1987 میلادی مركز تحقیقات و توسعه اقیانوس شناسی از آن متولد شد.

پكارد در 77 سالگی تصمیم گرفت اقیانوس شناسی بخواند در مركز تحقیقات اقیانوس شناسی كارهای بدیعی در زمینه توسعه تجهیزات در عمق زیردریا انجام داد. او حامی فرستادن ابزار و نه افراد به زیر دریا بود. او به دنبال ابزاری بود كه بتوان با آن از عمق دریا اطلاعات فرستاد نه نمونه، بنابراین حسگرها و دوربینهای فیلمبرداری كیفیت بالا را در این مورد توسعه داد. در زمان او پیشرفته ترین قایق تحقیقاتی ساخته شد. روزی كه یكی از محققان در بازدید از مركز تحقیقاتی، صحبت از كتابی درمورد پلانكتونها كرد، پكارد او را موردهجوم سوالهای خود در زمینه پلانكتون قرار داد. او هیچ فرصتی را برای یادگیری از دست نمی داد. محیطی برای كاركنانش فراهم آورده بود كه همه احساس می كردند عضو خانواده پكارد هستند. او به طور مداوم به آزمایشگاهها و كارگاهها برای فهم پیشرفت پروژه ها سركشی می كرد و این روش را «مدیریت حضور در محل»(4) می نــــــــامید. كاركنان هیچگاه نمی فهمیدند كـــه او سوال می پرسد یا خواسته های خود را مطرح می كند.
دیوید پكارد در ماه مارس 1996 میلادی در 83 سالگی درگذشت. او همواره افق دوردستی را می دید كه میوه های سرمایه گذاریش به ثمر نشیند و به بهتر شدن وضعیت انسان بینجامد. به تعبیر یكی از دوستانش در مجلس ختم او: «او مثل دریا بود كه انرژی حیات بخش می بخشید. رضـــایت اوفقط در كسب موفقیت خلاصه نمی شد، او به دنبال این بود كه راهی را فراروی تحقق ایده ها و موضوعهای جدید باز كند».

ویلیام هیولت

در سال 1913 میلادی در میشیگان به دنیا آمد اما بیشتر عمر خود را در سانفرانسیسكو گذرانید. پدرش پزشك بود و در دانشكده پزشكی دانشگاه استنفورد تدریس می كرد. در 12 سالگی پدر خود را از دست داد. او می گوید اگر پدرش زنده می بود به حرفه پزشكی می رفت زیرا علاقه زیادی به پزشكی داشت. در سال 1934 میلادی به دانشگاه استنفورد رفت و ضمن اخذ لیسانس هنر از این دانشگاه، مهندسی برق خود را از دانشگاه MIT نیز گرفت. در سال 1939 میلادی نیز با درجه فوق لیسانس مهندسی برق از دانشگاه استنفورد فارغ التحصیل شد. در سالهای آخر تحصیل در استنفورد با دیوید پكارد آشنا شد و همین آشنایی، زمینه تاسیس شركت HP را فراهم آورد. هیولت تا سال 1987 میلادی به صورت فعال در عرصه مدیریت شركت دخالت و حضور داشت. البته در مدت جنگ جهانی دوم به عنوان افسر به خدمت وظیفه رفت و در بخش الكترونیك فعال بود. بلافاصله پس از جنگ، هدایت تیمی را به عهده داشت كه درپی بررسی و بازرسی صنعت ژاپن بود. در سال 1987 میلادی بازنشسته شد اما ارتباط خود را با شركت به عنوان مدیر افتخاری با حضور در دفتری كه دهه ها در آن كار كرده بود ادامه داد. طی سالها همكاری و همراهی با پكارد در شركت HP ، او بیشتر به حوزه های فنی و فناوری می پرداخت و پكارد بیشتر در كار حوزه های اداری و مدیریتی شركت بود. او در این سالها در توسعه سازمانهای مختلفی در صنعت الكترونیك مشاركت داشت. در سال 1985 میلادی بالاترین نشان علمی ملی یعنی مدال دانش را از دست رئیس جمهور دریافت كرد. 13 دانشگاه معتبر به او درجه دكترای افتخاری اهدا كردند. هیولت در ماه ژانویه سال 2001 میلادی درگذشت.
گزیده ای از اندیشه های او در قالب مصاحبه تدوین و ارائه شده است.

ازچه زمانی دریافتید كه راهتان چیست و آن را انتخاب كردید؟

- ویلیام هیولت، وقتی جوان بودم پدرم فوت كرد و مادرم تلاش می كرد به ما كمك كند. او ترتیبی داد تا من در دانشگاه استنفورد درس بخوانم. من هم نزد استادان خوبی همچون پروفسور ترمن مشغول درس خواندن شدم. من ریاضی را بسیار دوست می داشتم. از درسها لذت می بردم و به خوبی آنها را انجام می دادم. پروفسور ترمن ما را تشویق كرد كه شركت HP را راه اندازی كنیم. بسیـــــــاری معتقدند برای شروع فعالیت و راه اندازی یك كسب و كار به ایده اولیه كامل نیاز است. آیا این مطلب درمورد شما صادق است؟ - ما حقیقتاً ایده اولیه نداشتیم. من روی دستگاه نوسان ساز صدا كار می كردم. به سراسر كشور نامه نوشتیم و درخواست پذیرش سفارش كردیم و بدین ترتیب كسب و كار در الكترونیك شروع شد. ما فقط دنبال این بودیم كه یك سفارش را چگونه می توانیم به انجام برسانیم. پروژه های زیادی هم نداشتیم. ما وقتی كار را شروع كردیم رقابت چندانی وجود نداشت. اما به هرحال با گسترش كار، شما باید اهداف را مشخص می كردید. این فراینـد راچگونه انجام می دادید؟
- ما یك تیم مدیریت داشتیم كه اهداف شركت را می نوشتیم و تجزیه و تحلیل می كردیم. اما واقعیت آن است كه بیشتر آن درك درونی و وجدانی بود. مثلاً یك بار به یاد دارم كه یكی از كاركنان مریض شد و به مرخصی و پول نیاز داشت. ما فكر كردیم و به این تصمیم رسیدیم كه چون ممكن است این امر تكرار شود همه كاركنان را بیمه كنیم. ما جزو اولین شركتهایی بودیم كه این كار را انجام دادیم، و نیز جزو اولین شركتهایی بودیم كه كاركنان را در سود كارخانه سهیم كردیم.

یعنی معتقدید همه موفقیت شركت روی فكر و برنامه شما بوده است. آیا شانس در این مورد با شما یار نبوده است؟


- درمورد همه موفقیت نه، اما درمورد بخشی از آن شاید. ما در موقعیت مكانی و زمانی مناسب قرار داشتیم. ما خوشوقت بودیم كه معلمان و مربیان خوبی داشتیم. HP در خلاء شروع نشد. ما از خیلی ها یاد گرفتیم.

تعریف شما به عنوان یك مدیر از «قدرت» چیست؟


- شاید فهمیدن افراد. ما راجع به كاركنان خود خیلی مراقب بودیم. نه فقط از جنبه پول بلكه می خواستیم به آنها بفهمانیم كه مراقبشان هستیم.

برای كسانی كه می خواهند شركتی را دایر كنند و كسب و كاری را راه بیندازند مشكلات زیادی پیش رو وجود دارد. اگر بخواهید آنها را نصیحت كنید به آنها چه می گویید؟


- من به شما خواهم گفت سعی كنیـــد موفقیت هــــــایتان را یادآور شوید نه شكست هایتان را. مسیر حركت ما از یك «گاراژ كوچك» تا یك «شركت رایانه ای» یك راه روشن نبود. شما باید برای كاركنانتان محیطی فراهم آورید كه كاركردن را دوست داشته باشند. كاركنان را تیمی بار آورید، در این صورت شانس موفقیت شركت بالاست. درغیر این صورت شكست سرانجام كار است. برای اینكه كاركنان به مسیر كار تیمی درآیند باید به آنها نشان دهید كه شما از آنها مراقبت می كنید.

بسیاری از جوانانی كه تازه كسب و كاری را شـــروع می كنند تمـام شب را با رایانه به سر می برند. چگونه باید در این علاقه به علم و فناوری موازنه ای ایجاد كرد؟


- انسان باید این موازنه را برقرار كند. اغلب افرادی كه در این زمینه من می شناسم تمام شب روی یك مسئله كار می كنند. به هرحال باید این موازنه را برقرار كرد.

این مسئله درمورد خود شما هم بوده است؟

- بله، مثلاً خود من در مطالعه كند بودم. مجبور بودم ساعت 4 صبح بیدار شوم و تكالیفم را انجام دهم. اما اكنون كه پیر شده ام خودم را تطبیق داده ام كه چگونه بیشتر بخوانم.

به كسانی كه كمی كند هستند چه توصیه ای دارید؟


- باید یاد بگیرید كه چگونه گوش فرادهید. من كوچك كه بودم چنین مشكلـــــی داشتم. نمی توانستم یادداشت برداری كنم. در نوشتن، املای كلمه به خاطرم نمی ماند. اما من یادگرفتم كه خوب گوش دهم. این بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید كه شما جوانان، از حافظه خوبی برخوردار هستید.

زندگی خانوادگی شما چگونه است؟


- من 5 فرزند دارم و همیشه تمایل داشته ام با آنها باشم و با آنها صحبت كنم. گاه همسرم به من می گــوید چرا هر زمان به بچه ها چیزی می گویم آنها با من محاجه می كنند. به نظر من این به خاطر آن است كه آنها پرورش نیافته اند كه صرفاً بپذیرند. شاید مشكل همسر من آن است كه دانشی را فرانگرفته است. افراد باید سواد علمی داشته باشند.

باتوجه به جهشهای علمی پدیدآمده و اختلاف فكری نسلها، آیا در خانواده مشكلی دراین جهت برای شما پیش نیامده است؟


- ما در فامیل خود گروهی داریم به نام «جویندگان اشتباهات پدران»-. فرزندان من بسیار در آن وارد هستند.

آیا شما را تحت فشار قرار نمی دهند كه مثلاً از اینترنت استفاده كنید؟


- آنها بهتر می دانند- راستش من چیزی راجع به شبكه نمی دانم. برایم دشوار است كه این را بگویم اما نمی دانم.
اما خود شما در پدیدآمدن این انقلاب الكتـــرونیكی و گستــرش آن سهم بسزایی داشته اید. رشد بهتر جوانان در عصر فناوری چگونه ممكن است؟ - تنها می توانم بگویم آنها باید سواد رایانه ای داشته باشند. اكنون همه چیز حول محور استفاده از رایانه متمركز است. ما به سمت استفاده هرچه بیشتر از رایانه حركت می كنیم. به این دلیل است كه باید از سنین خردسالی با آن آشنا بود. این بسیــــار جالب است: مابا رایانه هایمان بـــه مسافرت می رویم نه با ماشین حسابهایمان. به دلیل ساده تر شدن برنامه ها، استفاده از رایانه برای افراد رازآلود نیست.

آیا این پیشرفتها در زمینه تعلیم و تربیت و نظام آموزشی نیز اثرگذار بوده است؟


- تصـور من آن است كه پیشرفت فناوری، شیوه هــای آموزش را بهبود داده است. شما می توانید بهتـر و بیشتر كار كنید، البته باید هزینه ای بپردازید. مشكلاتی نیز در این راه وجود دارد. فقدان تماسهای شخصی و رودررو یكی از آنهاست. اما به هرحال شما می توانید قلمرو وسیعتری را تحت پوشش قرار دهید.

ترجمه و تدوین: مسعود بینش

برگرفته از سایت سازمان مدیریت صنعتی