İŞİ YOLCULUK OLAN VEYA YOLCULUĞU İŞİ İÇİN MUKADDİME OLAN KİMSE

S.652: İşi için yolculuk yapması gereken bir kimse yolculukta namazını tam mı kılması gerekir, yoksa bu sadece işi yolculuk olana mı mahsustur? Dini merci İmam Humeyni (kuddise sirruhu) mesleği yolculuk olan sözünden neyi kastetmektedir. Mesleği yolculuk olan bir kimse var mı ki? Çünkü deveci, şöför, gemici ve benzerlerinin meslekleri devecilik, şöförlük, gemiciliktir ve esasen mesleği yolculuk olan bir kimse yoktur.
C: İşi için yolculuk yapan (yolculuk, işi için mukaddime olan) kimse her on gün arasında en azından bir kere işi için işyerine giderse namazı (seferî değil) tam olur ve orucu da sahihtir. Ulemanın dilinde, mesleği yolculuk olan kimseden maksat ise, işinin kıvam ve mahiyeti sefere bağlı olan kimsedir; soruda geçen işler gibi.
S.653: Deveci, şöför, gemici vb. gibi mesleği yolculuk olan kimsenin namaz ve orucunun hükmü nedir?
C: Yolculukta namazı tamdır ve orucu da sahihtir.
S.654: İş yerine giden görevli, işçi vb. gibi işi yolculukta olan kimsenin namaz ve oruçlarının hükmü nedir?
C: Her on günde en azından bir kere iş için iş yerine giderse hükmü, mesleği yolculuk olan kimsenin hükmüyle aynıdır; orucu sahihtir ve namazını tam kılmalıdır.
S.655: İş için bir şehirde bir yıldan fazla kalan kimselerin veya askerlik vazifelerini yapmak için bir şehirde bir veya iki sene kalan askerlerin namaz ve oruçlarının hükmü nedir? Her yolculuktan sonra namazı tam kılmak ve oruç tutmak için on gün kalmayı kastetmeleri farz mıdır? On günden az kalmak isterlerse namaz ve oruçlarının hükmü nedir?
C: Bu takdirde, on gün kalmayı kastetmedikçe hükmü diğer yolcuların hükmüyle aynıdır; namazları seferidir ve oruç tutmaları sahih değildir.
S.656: Çoğu günler uçuş yapan, şer’î mesafeden çok yol kateden ve sonra yine kendi yerlerine geri dönen savaş uçaklarının pilotlarının namaz ve oruçlarının hükmü nedir?
C: Yolculukta namazın tam oluşunda ve orucun sıhhatinde onların hükmü diğer taşıtların şöförleri, gemilerin kaptanları ve diğer uçakların pilotlarının hükmüyle aynıdır.
S.657: Bazı kabileler ikamet ettikleri mekandan bir veya iki ay için göç ediyor ama yılın geriye kalan kısmını yayla veya kışlakda ikamet ediyorlar; bu iki yer (yayla ve kışlak) onların vatanı sayılır mı? Bu iki yerde ikamet ettikleri müddet içerisinde yaptıkları yolculukların (namazı seferî ve tam kılma açısından) hükmü nedir?
C: Devamlı olarak yılın bir kısmını birinde ve diğer kısmını da diğerinde geçirmek için yayladan kışlağa veya tersine göç etmek isterlerse ve her iki yeri devamlı yaşantıları için seçerlerse bu durumda bunların her ikisi de onların vatanı sayılır ve onlar için her iki yerde de vatan hükmü uygulanır. Bu iki vatan arasındaki, mesafe şer’î mesafe miktarında olursa bir vatandan diğerine göç etmelerinde hükmü diğer yolcuların hükmüyle aynıdır.
S.658: Ben şehrimizdeki devlet dâirelerinin birinde görevliyim. Oturma yerimle iş yerim arasındaki mesafe 35 km. civarındadır. İşe gitmek için her gün bu mesafeyi katediyorum. Bu durumda, özel bir iş için, çalıştığım şehirde bir kaç akşam kalmayı kastedersem namazımın durumu nasıl olur. Tam mı, yoksa seferî mi kılmam gerekir?
Ve örneğin, akrabalarımı ziyaret etmek için Cuma günü diğer bir şehre yolculuğa çıktığımda namazı tam mı kılmalıyım, seferî mi?
C: Yolculuğunuz her gün yaptığınız işiniz için olmazsa, iş için yolculuk yapmanın hükmü kapsamına girmez. Ama, aslında iş için yolculuk yapar ve bu esnada iş yerinizde akrabalarınızı, arkadaşlarınızı ziyaret etmek gibi işler de yaparsanız ve bazen de bir veya bir kaç akşam orada kalırsanız bu iş için yapılan yolculuğun hükmünü değiştirmez, namazınızı tam kılmalı ve orucunuzu da tutmalısınız.
S.659: İş için yaptığım yolculukta idari saat bittikten sonra iş yerimde şahsi işler yaparsam; mesela sabahın yedisinden öğleden sonra saat ikiye kadar mesai saat olup bu arada idari işler yapar ve saat  ikiden sonra şahsi işlerimi yaparsam namaz ve oruçlarımın hükmü nedir?
C: İş için yapılan yolculukta idari saat bittikten sonra özel ve şahsî işler yapmak, iş için yapılan yolculuğun hükmünü değiştirmez.
S.660: Bir yerde on gün kalacaklarını bilen ancak emirleri kendi ellerinde olmayan askerlerin namaz ve oruçlarının hükmü nedir? Bu hususta İmam Humeyni'nin  de fetvasını söyler misiniz?
C: Bu takdirde bir yerde on gün veya daha fazla kalacaklarını kesin bildiklerinden dolayı namazlarını tam kılmaları ve oruçlarını tutmaları farzdır. İmam'ın (kuddise sirruh) da fetvası böyledir.
S.661: Ordu veya inkılap muhafızlarının istihdam ettiği kadroların kışlada veya sınır bölgelerinde on günden fazla kalmakla görevlendirildikleri takdirde namaz ve oruçlarının hükmü nedir? İmam'ın  da fetvasını açıklar mısınız?
C: Bir yerde on gün veya daha fazla kalmak isterlerse veya kalacaklarını bilirlerse orada namazlarını tam kılmaları ve oruç tutmaları gerekir; İmam'ın (kuddise sirruh) fetvası da böyledir.
S.662: Ramazan ayında oturduğum yerle araştırma yapmak için gitmem gereken diğer yerler arasındaki mesafe ruhsat haddi miktarı kadardır; bu durumda oruç tutmak ve namazı tam kılmak farz mıdır?
C: İşiniz gereği bulunduğunuz yerden çıkarak çeşitli yerlere gidip geliyorsanız veya en azından dört rekatlık bir namaz kılmakla bile olsa namazı tam kılma hükmü üzerinize geldikten sonra ikamet ettiğiniz yerden şer’î mesafe miktarınca uzak olmayan yerlere çıkıyorsanız veya on gün içinde dışarı çıktığınız miktarın tümü günün veya gecenin üçte biri ya da daha az miktarda olursa ikamet ettiğiniz yerde ve o mekanlarda namazı tam kılıp orucu da tutmanız gerekir;   aksi durumda orada namazı seferî kılmalısınız ve oruç tutmanız da sahih değildir.
S.663: İmam Humeyni'nin (kuddise sirruh) Tevzih-ul Mesail’inde, yolcu namazıyla ilgili 1306. meselede yeralan yedinci şart şöyledir:
Şöför birinci yolculuğu dışında namazını tam kılmalıdır. Ama, birinci yolculuğunda, yolculuğu uzun sürse bile namazı seferidir. Birinci yolculuktan maksat vatanından ilk çıkışından bir ay veya daha fazla sürse ve bu müddet zarfında vatanı olmayan iki şehir arasında on kere yük taşımacılığı için gidip gelse bile tekrar oraya geri dönünceye kadar geçen süre midir?
C: Birinci yolculuk, yolcu ya da yük taşımak için vatanından veya ikamet ettiği yerden çıkarken gitmek istediği maksada ulaşmasıyla biter ve ilk çıktığı yere geri dönmesi ilk yolculuktan sayılmaz. Ancak, gitmek istediği yerden ilk çıktığı şehre yolcu veya yük taşımak için yolculuk yaparsa, o zaman birinci yolculuk, ilk çıktığı şehre dönmesiyle biter.
S.664: Askerlik vs. gibi durumlarda şöförlükle görevlendirilen askerler gibi sabit mesleği şöförlük olmayan, ancak kısa bir müddet için araba şöförlüğüyle görevlendirilen kimseler yolcu hükmünde midirler, yoksa namazı tam kılıp, oruç tutmaları mı gerekiyor?
C: Bu geçici müddet içinde, araba şöförlüğü örfen onların işi sayılırsa bu durumda bu işte onların hükmü diğer araba şöförlerinin hükmüyle aynıdır.
S.665: Arabası arızalanan şöför, arabanın tamiri için gerekli parçaları almak amacıyla başka şehirlere yolculuk yaparsa, arabasıyla gitmediği bu yolculukta namazı tam mı kılmalıdır, seferî mi?
C: Bu yolculukta işi şöförlük olmazsa diğer yolcuların hükmündedir.