امروز در تاریخ(3 تیر)

امروزدرتاریخ(3 تیر)

امروز سوم تیرماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 9 جمادی الثانی1428 قمری و 24 ژوئن 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:

***

آغاز خلافت علی (ع) مطابق تقویم میلادی

1351 سال پیش در چنین روزی در سال 656 میلادی ، خلافت علی (ع) مطابق تقویم میلادی  آغاز شد. در آن سال عثمان ، خلیفه سوم ، 17 ژوئن در خانه اش در مدینه كشته شده بود. و هفت روز پس از قتل عثمان، مسلمین با علی (ع) بیعت كردند.

خانه عثمان از هفته ها پیش از مرگ وی و به روایتی چهل روز در محاصره ناراضیان از حكومت بود كه از بین النهرین، مصر و سایر بلاد اسلامی به مدینه رفته بودند و گروهی از همین ناراضیان هفدهم ژوئن به خانه هجوم بردند و عثمان را با ضربات متعدد كشتند.

بسیاری از مسلمانان به خاطر این كه عثمان مناصب را به افراد عشیره و اقوام خود از بنی امیه می داد و بیت المال را میان ایشان قسمت می كرد و آنان به پشتگرمی عثمان، ظلم و جور می كردند و فساد همه جا را فرا گرفته بود از او ناراضی و روی گردان شده بودند.

در نتیجه پس از کشته شدن عثمان ، یاران رسول اکرم (ص)  به صورت دستجمعى رو به خانه على علیه السلام آوردند و به آن حضرت گفتند که براى خلافت، ‏شخصى شایتسه تر از او نیست.

ابو مخنف در کتاب «الجمل‏» مى‏نویسد: پس از قتل خلیفه سوم اجتماع عظیمى از مسلمانان در مسجد تشکیل شد، به نحوى که مسجد لبریز از جمعیت گردید.

هدف از اجتماع تعیین خلیفه بود.شخصیتهاى بزرگى از مهاجرین و انصار، مانند عمار یاسر و ابوالهیثم بن التیهان و رفاعة بن رافع ومالک بن عجلان وابو ایوب انصارى و... نظر دادند که با على ( ع ) بیعت کنند.

بیش از همه عمار درباره على ( ع )  سخن گفت واز آن جمله بود که: على  شایسته ترین فرد براى این کار است وهمگى از فضایل و سوابق او آگاهید.

در این هنگام همه مردم یک صدا گفتند: ما به ولایت و خلافت او راضى هستیم. آن وقت همه از جا برخاستند و به خانه ‏على ریختند.

امام علیه السلام در پاسخ درخواست آنان فرمود: من مشاور شما باشم بهتر از آن است که فرمانرواى شما گردم. آنان نپذیرفتند و گفتند: تا با تو بیعت نکنیم رهایت نمى‏کنیم. امام علیه السلام فرمود: اکنون که اصرار دارید باید مراسم بیعت در مسجد انجام گیرد، چه بیعت‏ با من نمى‏تواند پنهانى باشد و بدون رضایت توده مسلمانان صورت پذیرد.

امام علیه السلام در پیشاپیش جمعیت ‏به سوى مسجد حرکت کرد و مهاجرین و انصار با او بیعت کردند.سپس گروههاى دیگر به آنان پیوستند. نخستین کسانى که با او بیعت کردند طلحه و زبیر بودند.

پس از آنان دیگران نیز یک به یک دست او را به عنوان بیعت فشردند وجز چند نفر، که تعداد آنان از شماره انگشتان بالاتر نیست، همه به خلافت و پیشوایى او راى دادند. بیعت مردم با امام علیه السلام در روز بیست و پنجم ماه ذى الحجه انجام گرفت.(1)

***

اولین جمهوری در فرانسه

208 سال پیش در چنین روزی در سال 1799 میلادی ، نخستین جمهوری در فرانسه و اولین قانون اساسی مبتنی بر جمهوریت در این کشور به تصویب رسید و تا سال 1804 میلادی بطول انجامید .

در این مدت ناپائون بناپارت بعنوان کنسول اول و پس از آن تا سال 1814 میلادی به عنوان امپراتور بر این کشور حکم راند .

ویژگی مهم این دوره 15 ساله ، ایجاد تمرکز شدید در اداره کشور و تدوین قوانین و مقرراتی نوین برای سازماندهی اداره امور بود .

***

تصرف شهر كاراكاس توسط سیمون بولیوار

186 سال پیش درچنین روزی در سال 1821 میلادی ، شهر كاراكاس پایتخت امروزی ونزوئلا طی جنگ های آزادی بخش سیمون بولیوار به تصرف او درآمد.

دراین جنگ یك ساعته اسپانیا كاری از پیش نبرد و بولیوار قهرمان مبارزات آمریكای جنوبی موفق شد پس از این پیروزی كلمبیای بزرگ را تشكیل دهد .

گفتنی است كلمبیای بزرگ شامل ونزوئلا، كلمبیا، پاناما و اكودوربود و بولیوار خود به عنوان اولین رئیس جمهور این سرزمین انتخاب شد .

در سال 1527 شهر كاراكاس پایتخت جمهورى 27 میلیونى بولیوارى ونزوئلا توسط «دیه گو دو لوسادا» از صاحب منصبان اسپانیایى قاره آمریكا، در دره اى زیبا و در كنار یك رشته كوه در نزدیكى دریاى كارائیب بنا نهاده شد كه اینك با شهرك هاى اطرافش بیش از پنج میلیون جمعیت دارد.

امریگو وسپوسى نام ونزوئلا (ونیز كوچك) را بر این سرزمین گذارد زیرا كه مانند و نیز ایتالیا، بومیان آن (اصطلاحاً سرخپوستان) كلبه هاى خود را روى ستون هاى چوبى در دریا ساخته بودند. كاراكاس كه ۳۵ سال پس از رسیدن كریستوف كلمب به قاره آمریكا ساخته شد، از نخستین شهرهایى است كه اروپایى هاى مهاجر در قاره غربى ساخته اند.

***

اختراع كوره های بسمر

164 سال پیش درچنین روزی در سال 1843 میلادی ، كوره های ذوب فلزات موسوم به كوره های بسمر اختراع شد .

مخترع این كوره ها ، هانری بسمر انگلیسی بود و برای اولین بار نیز در كشور انگلستان مورد استفاده قرارگرفت . این كوره ها ذوب فلزات را تسهیل می كنند و امروزه در سراسر جهان در كارخانه های ذوب فلزات مورد استفاده قرار می گیرند.

***

اعدام سلطان العلما خراسانی

99 سال پیش در چنین روزی در سال 1287 ه.ش، سلطان العلما خراسانی مدیر روزنامه روح القدس را ، به دستور محمد علی شاه ، اعدام کردند .

روزنامه روح القدس در تهران به مدیریت سلطان العلمای خراسانی تاسیس و نخستین شماره آن در روز دوشنبه 25 جمادی الثانی 1325ه .ق. منتشر شد. این روزنامه جنبه انتقادی شدیدی داشت و مقالات آن برخی با امضا و بسیاری بی امضا است. در پایان تمام شماره ها امضای مدیر روزنامه آمده كه مسئولیت تمام مقالات را به عهده گرفته است. روزنامه روح القدس به جز در شماره چاپ خارج تا 17 جمادی الاولی سال 1326 ه . ق. در مجموع 28 شماره انتشار یافت.

شیخ احمد تربتی معروف به سلطان العلمای خراسانی و مشهور به روح القدس مدیر روزنامه روح القدس با شهامت ترین روزنامه نگار عصر مشروطه است. وی در تربت حیدریه متولد شد و تا سن 29 سالگی ادبیات فارسی و عربی را نزد پدر و دیگر فضلای آن اطراف تحصیل كرد.

سپس راهی تهران شد و در مدرسه صدر به صورت طلبگی زندگی كرد. سلطان العلماء در تهران روزنامه روح القدس را منتشر كرد و به علت نشر مقالات تند و بی پروا علیه محمدعلی شاه و دیگر مستبدان مورد بغض و كینه شدید آنان قرار گرفت به طوری كه وی در شماره سیزده روح القدس مقاله تندی خطاب به محمدعلی شاه نوشت كه روزنامه او را توقیف كردند و محمدعلی شاه دستور داد او را در وزارت عدلیه محاكمه كنند.

این محاكمه به ریاست حاجی صدق الملك تشكیل شد و ادیب خلوت نیز به وكالت از طرف اعتماد السلطنه رئیس انطباعات در باب مندرجات روزنامه روح القدس در جلسه محاكمه شركت كرد.

سرمقاله شماره 13 «روح القدس» كه روز 29 رمضان 1325 ه. ق. انتشار یافت باعث محاكمه سلطان العلماء شد.

در این سرمقاله با عنوان «نطق غیبی یا اشاره لاریبی» سلطان العلماء بعد از نقل این بیت:

مگر به گوش سلیمان ز من رساند باد

نصیحتی كه در او خیر سلطنت باشد

می نویسد: «ای كاش در این مملكت یك شاه پرست پیدا می شد، چند كلمه بدخواهی روح القدس را به شاه دادخواه می رسانید.

ما را نه هوای سلطنت است و نه خیال وزارت. در حفظ وطن و حمایت هموطنان بكوشیم و از حرف حق گفتن چشم نپوشیم.

میان رعیت و بنده فرق است. اطاعت شهوات نفسانی بر بنده لازم است نه بر رعیت زیرا كه رعیت بنده نیست و آزاد است...»

***

اعدام میرزا جهانگیر خان شیرازی

99 سال پیش در چنین روزی در سال 1287 ه.ش ، میرزا جهانگیر خان شیرازی مدیر روزنامه صوراسرافیل

از مبارزین سرسخت مشروطیت در جریان به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط قوای قزاق به قتل رسید .

او در سال 1292ه ق در شیرازمتولد ودرتهران مقتول شد . وی ازخانواده ای تهی دست برخاسته بود و در اوان کودکی پدرش در گذشت و از آن پس عمه اش سرپرستی او را به عهده گرفت . چهانگیر در 5 سالگی به شیراز بازگشت و در آنجا به تحصیل پرداخت . او در همین زمان مقدمات ادبیات و منطق  وریاضی را نزد استادان زمان فراگرفت . و ی پس از آن به  تهران آمد و به تحصیل علوم و فنون جدید پرداخت وهمزمان  به انجمن های سری راه یافت  و سرانجام نیز از ارکان عمده این تشکیلات شد . او در زمانی که محمد علی شاه به مخالفت با مشروطه پرداخت به همراه چند تن از جمله روز نامه صور اسرافیل را ایجاد کرد .

وی كه بواسطه مدیریت روزنامه صوراسرافیل به همین نام مشهور شده بود پس از اشغال مجلس توسط قزاقان با جمعی از یارانش به دستور محمد علی شاه دستگیر شد .

حاج میرزانصرالله ملك المتكلمین از وعاظ و خطبای مشهور این دوره نیز در میان دستگیر شدگان بود. آنها در باغ شاه بدستور محمد علی شاه قاجار اعدام شدند .

در پی این حادثه محمد علیشاه طی دستخطی به مشیرالدوله دستور داد تا مجلس را تعطیل كند . قابل توجه است كه در همین زمان سید عبدالله بهبهانی به كلهُر تبعید شد و علمای آزادی خواه و مبارز دیگر نیز هریك طی حكمی به نقاط دیگر ایران و اروپا تبعید گردیدند .

***

زد و خورد نیروهای انگلیسی با افراد جنبش جنگل در گیلان

89 سال پیش در چنین روزی در سال 1297 ه.ش، زد و خورد افراد مسلح جنبش جنگل در گیلان با نیروهای اعزامی انگلستان كه قصد داشتند بلشویك هایی را كه به شمال ایران وارد شده بودند سركوب كنند ، آغاز شد.

نیروهای انگلیسی كه طبق قرار داد تقسیم ایران، در وطن ما مستقر شده بودند ماموریت داشتند كه پس از سركوب این بلشویكها به قفقاز بروند و به كمك مخالفان مسلح كمونیسم (سفیدها) بشتابند.

***

قتل وزیر امورخارجه آلمان،  والتر راتنائو

85 سال پیش در چنین روزی در سال 1922 میلادی ، والتر راتنائو ، وزیر امورخارجه آلمان ، كه از یهودیان این كشور بود، پس از جنگ جهانی اول و بعد از انعقاد یك قرارداد با مسكو و اعلام این كه المان باید به تعهداتی كه طبق قرارداد های ورسای به گردن گرفته عمل كند به دست دو افسر ناسیونالیست آلمانی ترور شد.

راتنائو كه پس از درگذشت پدرش ، رئیس كارخانه سازنده وسائل برقی « آ .ا.گ » آلمان شده بود در دو سال  اول جنگ جهانی اول در «اداره اقتصاد جنگ» دولت آلمان كار می كرد و نوشته اند كه با جنگ نامحدود زیردریایی موافقت نداشت.

وی پس از جنگ و شكست آلمان كمك كرد تا حزب دمكرات آلمان تاسیس شود و با تاسیس این حزب، در سال 1921 وزیر نوسازی آلمان شده بود كه چندی بعد به سمت وزیر امورخارجه آلمان منصوب شد .

امضای قرارداد «راپالو» با دولت مسكو او را ازچشم محافظه كاران آلمان انداخت و با جانبداری از انجام تعهداتی كه آلمان به موجب قراردادهای ورسای پذیرفته بود دشمنی ناسیونالیست ها را هم كه از اصل با او خوب نبودند برانگیخت كه به از دست دادن جانش منجر شد.

ناسیونالیست های آلمان و هیتلر قراردادهای ورسای را بسیار سخت و خشن و نوعی تحقیر ملت آلمان می دانستند و با رعایت انها موافقت نداشتند.

***

درگذشت عباس جلالی سوسن آبادی

3 سال پیش در چنین روزی در سال 1383 ه.ش ، عباس جلالی سوسن آبادی نگارگر ایرانی درگذشت . استاد عباس جلالی سوسن آبادی در واقع  نیمای مینیاتور ایران بود .

وی نام آشنا و زنده در هنر نقاشی ایران، که تابناکی اش در دیروز و فردای هنر این مرز و بوم با نوآوری و تازگی بی همتا، جاودانه است، در سال 1316 در شهر اراک متولد شد. فارغ التحصیل هنرستان پسران و عضو وزارت فرهنگ و هنر سابق بود. او عقیده داشت که هنر نقاشی جدا از شعر و ادبیات نیست.

او که از سن ده سالگی به هنر نقاشی عشق می ورزید، به دلیل وضعیت جسمانی اش، " مینیاتور " را انتخاب کرد؛ چون نمی توانست به کار سنگین نقاشی بپردازد. اما هنر مینیاتور به دلیل ظرافت و نازکی مناسب حال و وضع او بود.

در 33 سالگی توانست به سبک خاص خود در هنر مینیاتور دست پیدا کند. او سی سال رنج کشید، طرح زد و رنگ روی بوم گذاشت.

راز و رمز این هنر را ابتدا در نزد استاد الطافی که بیشتر در زمینه گل و مرغ کار می کرد آموخت و سپس تحت تاثیر استاد مقیمی و شیوه کار او قرار گرفت. در واقع سوسن آبادی در ادامه خلاقیت ها و نوآوری های کسانی مانند حسین بهزاد، ابوطالب مقیمی و الطافی شروع به کار کرد اما خیلی زود به سبک ویژه خود رسید.

او به زعم دکتر جواد مجابی، ضرورت زمانه را در پوست انداختن مینیاتوریستی و نو کردن قالب و محتوا و فضای آن دانست.

کارهای استاد سوسن آبادی را می توان به دو دوره تقسیم کرد: در دوره اول سوسن آبادی پیرو مکتب هرات بود؛ اما در دوره دوم که با اولین نمایشگاهش در خانه آفتاب آغاز شد به سبک ویژه خودش دست پیدا کرد.

***

اعطای دكترای افتخاری ریاضیات به استاد احمد بیرشك

9 سال پیش درچنین روزی در سال 1377 ه.ش ،  درنخستین همایش انجمنهای علمی ایران دكترای افتخاری ریاضیات به استاد احمد بیرشك اعطاء گردید .

استاداحمد بیرشك در طول عمر با بركت خود موفق به انتشار نهصد مقاله و یكصد جلد كتاب و تربیت صدها دانشجوی پوینده علم بوده است .

همچنین باید گفت كه استاد بیرشك علاوه بر آنها در زمینه هایی چون آموزش و ‏پرورش نقد قانون دانشگاه نقد قانون تربیت معلم فیزیك ، اخترشناسی ، ریاضیات ، گاهشماری ، فرهنگ نویسی ‏سرگرمی های ریاضی زیست شناسی تاریخ علم ، خط فارسی ، داستان نویسی داستان ، سفر به فضا ، زندگی ‏دانشوران و هنرمندان ، تاریخ تمدن ، و... در نشریه هایی چون سخن ، امید ، تمدن ، دانشمند ، چیستا ، آیندگان ، ‏بامداد ، اطلاعات ، كلك ، آدینه و... منتشر كرده اند

پژوهش استاد در زمینه گاهشماری ایرانی، حیرت و تعجب بزرگترین تقویم شناسان جهان را برانگیخته است . استاد به آخرین اثر خود یعنی «گاهشماری ایرانی» سخت دلبسته بود. به روزگاری تمامی توان و نیروی خود را صرف آن می‌كرد كه در دهمین دهه عمر خود بود و به یاری عینك و ذره‌بین، این كتاب ششصد صفحه‌ای و آكنده از انبوه اعداد و ارقام و جدول‌ها را بهم در می‌پیوست. تألیف و تنظیم این اثر بزرگ و ماندگار و بی‌همتا (به یاری همكارانی همچون استاد موسی اكرمی) آخرین سال‌های عمر او را درنوردید و مدت‌ها با نگرانی، چشم‌براه انتشار آن بود. زمانی كوتاه از انتشار «گاهشماری ایرانی» نگذشته بود، كه با آسودگی خاطر به مرغ روانش فرمان پرگشودن داد و گویی كه «زروان» بیكرانه، تا چنین هنگامی او را درنگ داده بود.

هشتاد سال از نخستین كتابی كه پدید آورد، و از نخستین میوه‌ای كه بر شاخش نشست، می‌گذشت. رفتن استاد بیرشك غم‌انگیز نیست. زیرا او معتقد بود که : «مهم این است كه چه بر جای می‌ماند».

***

پی نوشت :

1-کتاب: فروغ ولایت

***

منابع:

1- مهر

2- روزنامک

3- صداو سیما

4- روزنامه شرق

5- سایت مرکز ایران شناسی و زبان فارسی و دانشگاه دولتی آستراخان

6- سایت قابیل

7- سایت آفتاب

8- شهید آوینی