این هشدار را جدی بگیرید
همه ما را به دریا خواهند ریخت
مردم، اختلاس، حقوق های نجومی و بی عرضگی را تحمل نمی کنند. باید این غده های بدخیم را بفهمیم و در جهت رفع آنها درست عمل کنیم.
یکی از رویدادهای مهم اجتماعی و فرهنگی که در روزهای اخیر بازتاب های فراوانی در محافل خبری و اجتماعی به دنبال داشت، دیدار «علی ربیعی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با حضرت آیت الله جوادی آملی بود، آنچه در این ملاقات نظر محافل خبری و سیاسی را به خود جلب کرد، سخنان و رهنمودهای بسیار مهم و در نوع خود منحصر به فردی بود که از نگاه یک مرجع تقلید در خصوص اوضاع اقتصادی، مدیریتی، و فرهنگی کشور به گوش رسید. سخنانی که می تواند درس های مهم و آموزنده ای برای کارگزاران سیاسی و فرهنگی کشور به دنبال داشته باشد.
فقر فرهنگی بیماری بدخیم جامعه
از جمله مهمترین و چشم نوازترین کلید واژه هایی که در اخبار این جلسه نظر محافل خبری را به خود جلب کرد استفاده از عبارات «بیماری بدخیم جامعه»، و «فقر فرهنگی» بود.[1] آیت الله جوادی آملی در توضیح و تفصیل و شرح این واژگان مسئولان و کارگزارن دولتی و فرهنگی را مورد خطاب قرار داده و به نوعی سهم ایشان را در این خصوص پررنگ تر معرفی می کنند. ایشان در قسمتی از سخنان خود مسئولان را متوجه جایگاه عقل، درایت، و هوش در مدیریت و رهبری انسان کرده و همگان را از بیماری بدخیم فرهنگی برحذر می دارند؛ وقتی ایشان در معرفی بیماری مهلک فرهنگی سخن از واژگانی همچون،«اختلاس، حقوق نجومی، و بی عرضگی در مدیریت به میان می آورند»، ضمیر سخن، جایگاه خود را در خصوص این بیماری مهلک بیشتر پیدا می کند.
اگر متولیان و مسئولان اقتصادی کشور فکری به حال مشکلات اقتصادی جامعه نکنند، بی دین شدن جامعه اسلامی گریبان آنان را خواهد گرفت. خطر فقر اقتصادی کمتر از خطر فرهنگی نیست.
از بیان آیت الله جوادی آملی این چنین استفاده می شود که اگر ما به دنبال درمان فقر فرهنگی جامعه هستیم، در درجه اول باید این فقر و بیماری بدخیم و کشنده را از ناحیه مسئولان و متولیان دولتی درمان کنیم، اگر مدیران و مسئولان اجرایی دغدغه زراندوزی و اشرافی گری داشته باشند و رسالت اصلی خود را که خدمت گزاری به مردم است را به فراموشی بسپارند و بیشتر در پی حفظ صندلی خود در جامعه باشند، این اولین درد فرهنگی جامعه است، چرا که ایشان به جای اینکه به فکر درمان درد مردم باشند، بیشتر در پی اجابت خواسته های نفسانی خود اقدام می کنند.
ویروس اختلاس، اشرافی گری، و نجومی بگیری
ماهیت اشرافی گری و نجومی بگیری و اختلاس و رانت خواری با روح خدمت رسانی به مردم در تضاد جدی است، این تیپ مسئولانی که بیشتر به فکر جیب و افزایش رقم دارایی خود در جامعه هستند، در واقع نه تنها قوه درایتی در حل مشکلات جامعه ندارند؛ بلکه خود دردی مهلک بر پیکره جامعه انسانی و کارگری به شمار می آیند. این دسته مسئولان که نمی توانند از قوه عقل و هوش خود در حل مشکلات جامعه به خوبی استفاده کنند و درگیر «بیماری های بدخیم فرهنگی» هستند، به مثابه جاهلانی می مانند که نمی شود مدیریت های مهم و کلان کشوری را به دست آنان سپرد؛ کما اینکه خدای متعال در قرآن کریم نیز می فرماید: «اموال خود را، كه خداوند وسیله قوام زندگى شما قرار داده، به دست سفیهان نسپارید و از آن، به آنها روزى دهید! و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید!»[2] | بیشتر بخوانیم: مهمترین راه برای فقرزدایی چگونه فقر به دنیا آمد ؟! |
کارکرد عقل و هوش و درایت در مدیریت کشور
آیت الله جوادی آملی در قسمتی از سخنان خود مسئولان را متوجه برخی کشورهای نه چندان بزرگ اروپای شرقی، همچون هلند و برخی کشورهای سکولار می کنند که از لحاظ وسعت و جمعیت تنها به اندازه گوشه ی کوچکی از ایران عزیز می باشند، ولی با این حال به واسطه استفاده صحیح از قوه عقل و درایت توانسته اند سهم بسزایی از صادرات جهان را به خود تخصیص دهند، این در حالی است که کشور ایران اسلامی دارای سرمایه ها و ذخایر مادی و معنوی فراوانی است که استفاده صحیح و منطقی از این سرمایه ها می تواند موجبات پیشرفت و توسعه ایران را به دنبال داشته باشد. در واقع استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم، مسئولان و متولیان فرهنگی و اجرایی کشور را متوجه بهترین سند تحول بنیادین جامعه اسلامی می نمایند و به این مطلب اشاره می کنند که: «اگر ما با داشتن قرآن و عترت نتوانیم خود را اداره کنیم خسارتی از این بالاتر نخواهد بود؛ بیان حضرت امیر(علیه السلام) این است که ملتی که آب و خاک دارد اما با این وجود دستش در مقابل بیگانه دراز است، از رحمت خدا دور است.»[3]
براستی ملت و جامعه ایران اسلامی ذخایر عظیمی را با خود به همراه دارد، گنجینه ای از معارف و آموزه های اسلامی که شیوه صحیح اداره و مدیریت اقتصادی جامعه را می توان از آن به دست آورد، منبع ارزشمند قرآن کریم و روایات گوهر بار حضرات معصومین(علیهم السلام) چراغ راهی در پیش روی اداره صحیح کشور می باشد که باید آن را غنیمت شمرد و آموزه های آن را در مدیریت جامعه مورد استفاده قرار داد.
خدای متعال در قرآن کریم نیز می فرماید: «اموال خود را، كه خداوند وسیله قوام زندگى شما قرار داده، به دست سفیهان نسپارید و از آن، به آنها روزى دهید! و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید!
کم کاری مایه شرمساری است
از توصیه و مقدس شمردن کار و تلاش گرفته، تا بهره گیری از قوه عقل و درایت، تجربه و مشورت و ارزشمند دانستن کار برای حل مشکلات مردم و همچنین راهکارهای ریز اقتصادی همه و همه در منابع دینی ثبت و ضبط شده است، فقط نیاز است در این خصوص قدری به منابع اصیل اسلامی توجه داشته باشیم و جایگاه خدمت رسانی و خدمت کردن به خلق را برای خود مغتنم شماریم و در حل مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه همت گماریم تا اینکه سهم فراوانی از خیر دنیا و آخرت نصیب خود کنیم.[4] با وجود این رهنمودهای آسمانی اگر در این خصوص کوتاهی کنیم نزد خدا و خلق شرمنده و شرمسار خواهیم بود. غده‌های بدخیم جامعه مردم را ناراحت می کنند
اگر متولیان و مسئولان اقتصادی کشور فکری به حال مشکلات اقتصادی جامعه نکنند، بی دین شدن جامعه اسلامی گریبان آنان را خواهد گرفت. خطر فقر اقتصادی کمتر از خطر فرهنگی نیست؛ از این رو آیت الله جوادی آملی در قسمتی از سخنان خود به این نکته اشاره می کنند که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «خدایا! بین مردم و نان آنها فاصله نیانداز، ملتی که نان ندارد دیندار بودنش سخت است.»[5]، ولی با این حال سخت تر از این فقر اقتصادی، وجود غده های بدخیمی است که به جای حل مشکلات و درد جامعه به فکر سفت کردن جای پای خود در دنیای مادی هستند.خطر کم کاری در حل مشکلات اقتصادی کشور
خطر کم کاری و استفاده نکردن از ذخایر مادی و معنوی جمهوری اسلامی می تواند بلایی خانمان سوز را عاید جامعه اسلامی کند و آن نیز چیزی جز از دست دادن حمایت مردم جامعه نیست، اگر دولت اسلامی حمایت مردم خود را از دست بدهد به قول آیت الله جوادی آملی آنان مسئولین را در دریا غرق خواهند کرد که البته این سخن کنایه از جدا شدن صفوف مردم از مسئولین می باشد، موضوعی که باید از رخ دادن آن بترسیم و برای حل مشکلات مردم اقدام و عمل مناسب داشته باشیم. سخن آخر:
این کشور با داعیه برپایی حکومت اسلامی شکل گرفته است، شعارهای ابتدایی آن حمایت از مستضعفان و جامعه کارگری، و مبارزه با فقر و فساد و تبعیض بوده است، اگر روزی از این شعارهای انقلابی فاصله بگیریم، و شیوه کشورداری ما رنگ و بوی مدیریت سکولار و سرمایه داری را به خود بگیرد، هویت و ماهیت اسلامی بودن آن زیر سؤال خواهد رفت.پی نوشت:
[1]. المحاسن، ج1، ص17. « إِنَّهُ لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ وَ لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْل؛ هیچ فقرى از نادانى بدتر نیست و هیچ مالى از عقل سودمندتر نیست»
[2]. سوره نساء، آیه 5. «وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ الَّتی جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِیاماً وَ ارْزُقُوهُمْ فیها وَ اكْسُوهُمْ وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفاً»
[3]. قرب الإسناد، ص115، ح404. «مَنْ وَجَدَ مَاءً وَ تُرَاباً ثُمَّ افْتَقَرَ فَأَبْعَدَهُ اللَّه؛ کسی که آب و خاک داشته باشد و در عین حال فقیر زندگی کند، خداوند او را از رحمتش دور میکند»
[4]. الكافی (ط - الإسلامیة)،ج2، ص207. «أَیُّمَا مُسْلِمٍ خَدَمَ قَوْماً مِنَ الْمُسْلِمِینَ...»; هر مسلمانی که به گروهی از مسلمانان خدمت کند خداوند متعال به تعداد آنان، خدمتگزارانی را در بهشت به او عطا خواهد کرد .»
[5]. المحاسن، ج2، ص586، ح83. « عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِی الْخُبْزِ وَ لَا تُفَرِّقْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ...؛ یغمبر (ص)، فرمود: خداوندا به نان ما بركت ده، و بین ما و آن جدایى می نداز، كه اگر نان نباشد نماز نمىخوانیم (نمىتوانیم بخوانیم) و روزه نمی گیریم، و واجبات الهى را انجام نمی دهیم.»
