تبیان، دستیار زندگی

مشورت با زنان

مقصود از «برحذر داشتن از مشورت با زنان»، دقت در گفتار و اندیشه های زنان معمولی و یا زنان هوس باز، کم خرد و تهی مغزی است که دل در گرو زخارف فریبنده دنیا نهاده و چشم از حقایق برتر فرو بسته اند. اما زنانی که از زر و زیور دنیا اعراض کرده و به تعقّل پرداخته اند، مانند مردان، شایسته مشورت هستند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
مشورت با رنان


سوال

چرا از مشورت با زنان نهی شده است؟

پاسخ

هدف از مشورت، یافتن بهترین گزینه ها و برترین راه ها و شیوه های اجرایی است.

این مسئله موجب می شود که در گزینش مشاور، شرایط دقیقی رعایت شود. در اسلام نیز نصوص بسیاری در رابطه با اهمیت مشورت و چگونگی مشاوران آمده است.

شایستگی ها و ناشایستگی ها

در نصوص دینی ویژگی ها و شایستگی های بسیاری در رابطه با مشورت مطرح شده است؛ از جمله: ایمان[1]، خردمندی[2]، تخصص و دانایی[3]، خیرخواهی[4]، خوف الهی[5]، تقوا و پارسایی[6]، آزادگی و دین داری[7]، دل سوزی، صمیمیت و برادری[8]، رازداری[9].

اموری چون: بخل، ترس و حرص از موانع مشورت قلمداد شده است.

امام علی علیه السلام می فرماید: «با فرد بخیل، ترسو و حریص مشورت نکن؛ زیرا در هر یک از آنان نقطه ضعفی وجود دارد که مانع از نیل تو به حقیقت می شوند».[10]

از طرف دیگر «پژوهش های انجام شده بر روی دانشجویان، نشان می دهد در چهار مورد از پنج هیجان اساسی (شادی، عشق، ترس، اندوه و خشم)، زنان هیجان های شدیدتر و فراوان تری گزارش می کنند تا مردان و آن هیجان مورد استثنا- که مردان بر زن پیشی می گیرند- خشم است. زنان نه تنها هیجان های ظریف (شادی، عشق، ترس و اندوه) را با شدت و فراوانی بیشتری تجربه می کنند؛ بلکه در موقعیت های مثبت و منفی، هیجان ها را بهتر تشخیص داده و بیشتر به آنها پاسخ می دهند».[11]

خانم «کلیودالسون» به عنوان یک روان شناس اعلام می کند: «... به این نتیجه رسیده ام که خانم ها، تابع احساسات و آقایان تابع عقل هستند».[12]

«اتو کلاین برگ» نیز می نویسد: «زنان بیشتر به کارهای خانه و اشیا و اعمال ذوقی علاقه نشان می دهند و کارهایی را دوست می دارند که در آنها باید مواظبت و دلسوزی بسیاری خرج داد؛ مانند مواظبت از کودکان و اشخاص عاجز و بینوا... زنان عموماً احساساتی تر از مردان هستند».[13]

نتیجه آنکه به جهت احساساتی تر بودن طبیعی و حکیمانه زنان و حضور کمتر آنان در جامعه- که باعث تجربه کمتر آنها در این امور می شود- محدودیت هایی در بهره گیری از نظر مشورتی آنان لحاظ شده است. لذا در حدیثی از امام علی علیه السلام آمده است:

ایاک و مُشاورة النّساء فانَّ رأیهنّ الی أفن و عزمهن الی وهن[14]

؛ «از رایزنی با زنان بپرهیز، زیرا رأی آنان سست بوده و در تصمیم گیری ناتوانند».

البته هر دو مسئله با رفع عوامل آن قابل جبران است؛ لذا در حدیث دیگری به دنبال

ایاک و مشاورة النساء

آمده است:

الّا من جربت بکمال عقل[15]

؛ «مگر زنانی که به کمال خردمندی آزموده شده اند».

این به لحاظ نوع زنان است؛ وگرنه چه بسیار مردانی که احساساتی یا کم تجربه اند و مشورت با آنان نیز نافع نیست و بر اساس این حدیث، کمال عقل و آگاهی در مشورت شونده شرط است و زن بودن- در صورت پختگی و دانایی- مانع جواز مشورت نیست.

از طرف دیگر در اموری که آشنایی زنان در آن، بیشتر است؛ سفارش شده که با آنان مشورت شود. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:

ائتمروا النساء فی بناتهن[16]

؛ «در امور مربوط به دختران با زنان مشورت کنید».

در قرآن کریم حل برخی از مسائل خانوادگی، در گرو رایزنی زن و مرد و تبادل افکار آنان دانسته شده است: «فَإِنْ أَرادا فِصالًا عَنْ تَراضٍ مِنْهُما وَ تَشاوُرٍ فَلا جُناحَ عَلَیهِما»[17]؛ «اگر پدر ومادر بخواهند با رضایت و مشورت یکدیگر، فرزندشان را زودتر از دو سال از شیر بازگیرند، مرتکب گناهی نشده اند».

مقصود از «تشاور»، همدلی، هم رأیی و مشاوره میان زن و مرد است و چون مادر چیزهایی از تربیت فرزند می داند که پدر نمی داند، اگر هم فکری و رایزنی نکنند، به زیان فرزند می انجامد.[18]

از آنچه گذشت، روشن می شود که مقصود از «برحذر داشتن از مشورت با زنان»، دقت در گفتار و اندیشه های زنان معمولی و یا زنان هوس باز، کم خرد و تهی مغزی است که دل در گرو زخارف فریبنده دنیا نهاده و چشم از حقایق برتر فرو بسته اند. اما زنانی که از زر و زیور دنیا اعراض کرده و به تعقّل پرداخته اند، مانند مردان، شایسته مشورت هستند. به تعبیر علامه جعفری، روایاتی نظیر ایاک و مشاورة النساء الّا من جربت بکمال عقل مؤید نظریه «درون شورایی و برون سرپرستی مرد»، در نظام خانوادگی اسلام است.[19] لذا روایات یاد شده قابل تعمیم به همه بانوان نیست. این قیود با توجّه به سایر روایات و آیات و سیره عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام به دست می آید؛ چه اینکه این بزرگواران در مشاوره خود، زنان را نیز شرکت می دادند.[20]

پی نوشت:
[1] . ابى القاسم فرات بن ابراهیم، كوفى، تفسیر فرات الكوفى، تحقیق محمد الكاظم،(تهران: وزارت‏ارشاد)، ص 625.
[2] . بحارالانوار،(تهران: دارالكتب الاسلامیه)، ج 72، ص 105.
[3] . همان، ص 100.
[4] . همان، ص 105.
[5] . همان، ص 98.
[6] . همان، ص 100.
[7] . صدوق، الامالى، ص 306؛ منتخب میزان الحكمة، ج 1، ص 557.
[8] . همان.
[9] . همان.
[10] . سید جعفر، شهیدى، ترجمه و شرح نهج‏البلاغه، نامه 53( خطاب به مالك اشتر)، ص 328.
[11] . كارل، هافمن( و دیگران)، روان‏شناسى عمومى از نظریه تا كاربرد، ج 2.
[12] . ر. ك: سیدابراهیم، حسینى، فمینیزم علیه زنان، كتاب نقد، شماره 17، ص 64.
[13] . همان، ص 65.
[14] . نهج‏البلاغه، نامه 31.
[15] . بحارالانوار، ج 103، ص 253.
[16] . نهج الفصاحه، ص 2، ح 7، گردآورنده و مترجم، ابوالقاسم پاینده،( تهران: جاویدان).
[17] . بقره(2)، آیه 233.
[18] . ر. ك: محمدرضا، رجب نژاد، خرد زیبا( بررسى شبهه نقصان عقل)، ص 91.
[19] . همان، ص 4.
[20] . همان، ص 93.

منبع : پایگاه حوزه

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.