یادگارهای علمی یک رهبر
یکی دیگر از خصوصیات امام خمینی که نگاه‌ها را به سوی خود جلب می‌کرد، اندوخته‌های علمی او بود. وقتی امام نظریه‌های دینی خود را درباره تشکیل حکومت اسلامی بیان کرد، بیش‌تر علما آن را پذیرفتند. بدون تردید اگر امام برای شکل‌گیری و شروع نهضت خود پشتوانه فکری و فقهی نمی‌داشت، این نهضت مورد قبول مسلمانان واقع نمی‌شد و کم‌تر کسی به آن می‌پیوست، اما امام برای برپایی حکومت اسلامی دلایل محکم فقهی بیان می‌کرد که کتاب ولایت فقیه یا حکومت اسلامی حاصل درس‌‌های امام درباره تشکیل چنین حکومتی است.
امام خمینی، از آن انسان‌های نادری است که در بسیاری از جنبه‌ها و توانمندی‌های علمی، شاخص و راهنما هستند. البته گذشته از استعدادی که خداوند به چنین انسان‌هایی عنایت می‌کند، نظم، کوشش و علاقه عمیق شخصی عامل بسیار مهمی برای شکوفایی است. وقتی به زندگی تحصیلی امام نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که با نظمی مثال زدنی مطالعات خودش را دنبال می‌کرده است. دیگر این که وقتی امام به سرچشمه دانشی در وجود استادی پی می‌برد، همواره گرد وجود آن استاد می‌گشت و از آن چشمه گوارا آن‌قدر می‌نوشید که احساس می‌کرد، سیراب شده است و حال خود چشمه‌‌ای شده که جویبارهای علم و معرفت از آن جاری است. شرح دلدادگی امام به برخی از اساتید خود، بسیار شیرین و خواندنی است. گاهی این علاقه به گونه‌ای بوده که تنها امام می‌توانسته در مجلس درس استادی زانو بزند و کسب معرفت کند. به همین دلیل، وقتی امام به سن میان‌سالی رسید، یکی از چهره‌های برجسته علمی حوزه‌ها شده بود. جلسه‌های درس امام در حوزه‌های قم و نجف، مشتاقان فراوان داشت و بسیاری از اساتید بزرگ امروز حوزه علمیه قم و مسولان و رهبران روحانی کشور، روزگاری از شاگردان امام بوده‌اند و از دریای علم آن عالم بزرگ بهره‌ها برده‌اند.
امام در فقه، عرفان، فلسفه، اخلاق و اصول استاد بوده و کتاب‌ها و آثاری در این زمینه‌ها از خود به یادگار گذاشت. علاوه بر آن‌ها، امام خمینی در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز صاحب‌نظری بزرگ و جهانی بود. به همین دلیل، مجموعه بیانیه‌های سیاسی، نامه‌ها، اطلاعیه‌ها و سخنرانی‌های ایشان در چندین جلد کتاب گردآوری شده است. این آثار از جانب اندیشمندان و صاحب‌نظران مسائل سیاسی و اجتماعی جهان، مورد استقبال گسترده قرار گرفته است. آن‌ها تشنه دانستن اندیشه‌های سیاسی و نظریه‌های اجتماعی کسی هستند که با ارائه این نظریه‌ها، بزرگ‌ترین انقلاب دینی قرن را پایه‌گذاری کرد.
همه آثار و نوشته‌های امام برای بزرگسالان است. او برای کودکان و نوجوانان کتابی ننوشته است، اما برخی از نامه‌های امام به نزدیکانش که محتوای تربیتی دارند، برای نوجوانان هم قابل استفاده است. گذشته از آثار نثری، امام در شعر هم صاحب ذوق و توانمند بود.
