ادله ضرورت وجود امام زمان (عج) چیست؟

بنا بر این منافاتی بین این دو مطلب نیست. یعنی به حكم ادله ضرورت وجود امام قائل به وجود امام در زمان غیبت هستیم ،ولی به خاطر وجود برخی موانع این وجود ظاهر و آشكار نشده است، به گونه ای كه هر كس كه بخواهد بتواند با او دیدار كند.

شاید سوال از این جا نشات گرفته باشد كه ادله ضرورت وجود امام ، امام را اثبات می كند كه به امور امت رسیدگی كند و آنان را هدایت كند و چون امام غائب ، آشكار نیست و مردم نمی توانند به راحتی به حضور ایشان برسند، پس اصلا مفید نخواهد بود و وجودش مثل عدمش می باشد.
می گوئیم كه حضور امام در میان امت علاوه بر وجودش یكی از فوائد وجود امام است ، نه همه فوائد او كه اگر این گونه بود و امام غائب بود ،همه فوائد از دست رفته باشد و وجودش مثمر ثمر نباشد. بسیاری از فوائد و خیرات است كه بر وجود امام مترتب است . وجود امام برای تحقق آن ها ضروری است. بنابراین اگر حضور امام نباشد، وجودش مفید است و امت از فوائد دیگر وجود امام بهره مند می شوند. ثمراتی مانند هدایت تكوینی و وساطت فیض برای عالم كه از شئون رتبه تكوینی امام است كه بستگی به حضور امام به صورت ظاهر در میان امت ندارد.

به همین علت است كه وجود امام غائب در بیان پیامبر به خورشیدی می ماند كه پشت ابرها پنهان است. مردم خورشید را نمی بینند و به طور كامل از نور آن برخوردار نیستند ، ولی این گونه هم نیست كه از اساس از نور خورشید بی بهره باشند. چرا كه وقتی خورشید در آسمان است اما پشت ابر باز روز است و با شب متفاوت است كه شب زمان نبود خورشید است.
نور كم خورشید پشت ابر زندگی را تداوم می بخشد. اگر همین نور كم نبود، مانند شب همه جا را ظلمت و تاریكی و مرگ و ناامیدی فرا می گرفت.
جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر پرسید: شیعه در زمان غیبت قائم به وجود ایشان بهره می برد ؟ پیامبر فرمود : بلی قسم به آن كسی كه مرا به نبوت برگزید ، شیعیان به وجود و به نور ولایت او در زمان غیبت منتفع می شوند و كسب نور می كنند مانند انتفاع و بهره مندی از خورشید ،هر چند زمانی باشد كه ابرها آن را پوشانده باشند.(۱)

در روایت دیگری نیز به این دو مطلب ( ضرورت وجود حجت الهی و عدم منافات آن با غیبت حجت الهی ) اشاره كرده و چگونگی بهره مندی مردم از وجود امام در زمان غیبت را بیان فرموده است :
« عَنِ الصَّادِقِ قَالَ لَمْ تخلو [تَخْلُ‏] الْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِیهَا ظَاهِرٍ مَشْهُورٍ أَوْ غَائِبٍ مَسْتُورٍ وَ لَا تَخْلُو إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِیهَا وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ یُعْبَدِ اللَّهُ قَالَ سُلَیْمَانُ فَقُلْتُ لِلصَّادِقِ ع فَكَیْفَ یَنْتَفِعُ النَّاسُ بِالْحُجَّةِ الْغَائِبِ الْمَسْتُورِ قَالَ كَمَا یَنْتَفِعُونَ بِالشَّمْسِ إِذَا سَتَرَهَا السَّحَابُ ؛
امام صادق فرمود : هیچ برهه ای از زمان از زمانی كه آدم خلق شد، زمین خالی از حجت الهی نبود . حال یا ظاهر و شناخته شده بود یا غائب و پوشیده و پنهان . نیز از حجت الهی خالی نخواهد ماند تا روز قیامت، چرا كه اگر حجت الهی بر روی زمین نباشد، خدا عبادت نمی شود.
سلیمان ( راوی حدیث ) پرسید : پس مردم چگونه از حجت الهی كه غائب است و مستور و پنهان بهره مند می شوند؟ فرمود: همان گونه كه از خورشید زمانی كه ابرها آن را پوشانده باشند بهره مند می شوند.(۲).

پی نوشت :
۱. بحار الانوار ،ج ۵۲ ، باب « علة الغیبه و كیفیة انتفاع الناس به فی غیبته » ، ص ۹۲-۹۳.
۲. همان ، ص۹۲.

---

منبع : شهرسوال