حقّ النّاس و حق الله

اولاً: از قرآن كریم و سایر متون دینى استفاده مى شود كه، بخشش گناهان و گذشت خداوند از حق خود، در جایى است كه انسان گناهان و خطاهایى را از روى جهالت انجام دهد و توبه كرده و با عمل صالح، گذشته خود را جبران نماید در این صورت از حق خود مى گذرد، نه این كه عمداً گناه كند و اصرار بر عمل خود داشته باشد به این خیال كه خداوند او را مى بخشد. عفو و بخشش خداوند بدون دلیل نیست بلكه با حساب و كتاب است.
خداوند متعال در این باره فرموده است:
«ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذینَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحیمٌ»[1]؛ «امّا پروردگارت نسبت به آنها كه از روى جهالت، بدى كرده اند، سپس توبه كرده و در مقام جبران برآمده اند، پروردگارت بعد از آن آمرزنده و مهربان است».
و یا در آیه دیگر مى فرماید:
«وَ إِنِّى لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى»[2]؛ «و من هر كه را توبه كند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، مى آمرزم!».
بنابراین اگر كسى عمداً نماز نخواند براساس آنچه در روایات آمده موجب كفر او مى شود و دیگر زمینه اى براى بخشش و گذشت مى ماند.
ثانیاً: اگر قرار بود خداوند از حق خودش به این راحتى بگذرد به گونه اى كه هر كس خواست به دستورات الهى عمل كند و هر كس دوست داشت آن را رها نماید؛ در این صورت چه لزومى داشت كه اصلاً خداوند دستورى براى بندگانش صادر كند و یا دیگر لزومى نداشت تا خداوند متعال براى ابلاغ دستورات خودش به مردم صد و بیست و چهار هزار پیامبر را با آن همه مشقّت هایى كه براى آنها وجود داشت مبعوث نماید.
ثالثاً: اگر قرار باشد خدا نسبت به حق خودش در خصوص نماز بى تفاوت باشد دلیلى ندارد این همه آیات و روایات مربوط به عذاب كسانى كه نسبت به نماز سهل انگارند و یا نماز نمى خوانند بیان نماید.
البته در مقایسه میان حقّ اللّه و حقّ النّاس، توبه و جبران حقّ النّاس بسیار مشكل تر است و این گونه روایات سختى حقّ النّاس را بیان مى كند نه بى اهمیتى و بى تفاوتى نسبت به حقّ اللّه باشد.
پی نوشت:
[1]. نحل 16، آیه 119.
[2]. طه 20، آیه 82.

---

منبع : پرسمان دانشجویی