آراء علمای اهل‌سنت در مورد نذر

یکی از موضوعات و مسائل اختلافی میان مسلمانان و وهابیان، مسأله نذر است. وهابیان معتقدند نذر کردن پول، روغن، شمع و حیوان برای صاحبان قبور و مشاهد مشرفه و مجاورین قبور حرام است. از باب نمونه ابن‌تیمیه حرّانی پیشوای فکری وهابیان در جاهای مختلف و با عباراتی مشابه، نذر کردن پول، روغن، شمع، حیوان، برای انبیای الهی، ائمه (علیهم السّلام)، صحابه، علما، صالحان و قبور آنان و کلیه اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه را حرام دانسته و تمامی نذر کنندگان را نیز گمراه، جاهل، مشرک و خارج از دایره اسلام معرفی می‌کند.[1]

این در حالی که با مراجعه به تاریخ نمونه‌های متعددی از نذرهای مسلمانان برای انبیا الهی، اولیا، عالمان و صالحان برمی‌خوریم که نشان می‌دهد نذر درهم و دینار، مواد غذایی و ذبح حیوانات برای انبیا، اولیا، علما و صالحان امری رایج و شایع بوده است از طرفی علمای اهل‌سنت معتقدند به نذورات از باب نمونه: عبدالکریم بن محمد رافعی شافعی نذر برای قبور انبیا و علما را از باب صدقه از طرف اموات دانسته و معتقد است علما صدقه دادن از طرف اموات را جایز می‌دانند. وی در ادامه به مورد جدیدی از نذرهای مسلمانان برای قبور علما اشاره می‌کند و می‌نویسد: آنچه توسط مسلمانان برای قبر یکی از علما در گرگان نذر می‌شود نیز از باب صدقه از طرف اموات و هدیه کردن ثوان آن به روح اموات است. پول‌ها و اجناسی که مسلمانان برای قبر این عالم نذر می‌کنند طبق اقتضای عرف، در میان عده‌ای خاص تقسیم می‌شود.[2]

همچنین داود بن سلیمان بغدادی خالدی نقشبندی ابن‌تیمیه و وهابیان و تمامی تحریم کنندگان نذر برای انبیا و علما و قبور آنان را خوارج معرفی می‌کند و می‌نویسد: خوارج با استناد به این دو روایت و با این گمان و پندار که انبیا و صالحان بت هستند، معتقدند نذر برای اماکن انبیا و صالحان جایز نیست. وهابیان از روی گمراهی چنین خرافاتی را می‌گویند و با بت نامیدن انبیا و اولیای الهی به آنان جسارت می‌کنند. بت نامیدن انبیا و اولیای الهی و باطل دانستن نذر برای اماکن آنان نهایت تحقیر انبیا و صالحان است. کسانی که پیامبران الهی را صریحا یا با کنایه تحقیر و تنقیص کنند، کافر هستند و طبق فتاوای برخی فقها، توبه آنان نیز پذیرفته نمی‌شود. وهابیان به خاطر نادانی و جهلشان خوار و ذلیل شده‌اند و توسل به انبیای الهی را عبادت و پرستش آنان می‌نامند و انبیا را بت می‌خوانند. مسلمانان به جهالت و نادانی وهابیان و سخنان گمراهشان توجه نکنند.[2]

پی‌نوشت:

[1]. «و أما النذر للقبور أو لسکّان القبور أو العاکفین علی القبور سواء کانت قبور الأنبیاء أو الصالحین فهو نذر حرام یشبه... .» جامع الرسائل، ابن‌تیمیه حرّانی، مکتبة الشاملة، ج 1، ص 28.
[2]. «و ذکر الرافعی نقلا عن صاحب التهذیب و غیره أنّه او نذر أن یتصدق بکذا علی أهل بلد عینه، یجب أن یتصدق به علیهم. قال: و من هذا القبیل ما ینذر بعثه إلی القبر المعروف بجرجان، فإنّ ما یجتمع منه علی ما یحکی یقسّم علی جماعة معلومین و هذا محمول علی أنّ العرف اقتضی ذلک، فنزل النذر علیه، و لا شکّ أنّه إذا کان عرف حمل علیه و إن لم یکن عرف فیظهر أن یجری... .» فتاوی السبکی، عبد الکافی سبکی، دارالمعرفة، بیروت،  ج 1، ص 284.
[3]. « قال الخالدی: و أمّا استدلال الخوارج بهذا الحدیث علی عدم جواز النذر فی أماکن الأنبیاء و الصالحین، زاعمین أنّ الأنبیاء و الصالحین أوثان ـ و العیاذ باللّه ـ و أعیاد من أعیاد الحاهلیة، فهو من ضلالهم و خرافاتهم و تجاسرهم علی أنبیاء الله و أولیائه حتّی سمّوهم أوثانا و هذا غایة التحقیر لهم خصوصا الأنبیاء، فإنّ من انتقصهم و لو بالکنایة یکفر... .» الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، امینی، مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة، قم، ج 5، ص 264 ـ 265.
 

---

منبع :پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب