پاسخ به شبهه‌ای درباره دعا، نذر و توکل

شبهه‌ درباره دعا، نذر و توکل

برخی با ادبیاتی سخیف و منطقی پوچ مسائلی مانند دعا، نذر، توکل و... را زیر سؤال برده و ادعا می کنند: « آنانکه اهل تلاش نیستند، دعا می‌کنند؛ آنانکه هیچ کاری را درست انجام نمی‌دهند، به نذر و نیاز متوسل می‌شوند؛ آنانکه ضعیفند و به توانایی های خود ایمان ندارند، بخدا توکل می‌کنند.» در حالی که این کارها هیچگاه مورد پسند و سفارش اسلام نبوده است. بلکه اسلام در کنار حرکت‌ و تلاش‌های طبیعی و مادی، درخواست‌‎های معنوی و پیوند با خداوند قادر متعال را برای دستیابی به نتیجه لازم و کارا دانسته است. این مطالب در همان صدر اسلام مورد سؤال بوده و پاسخ آن توسط حضرت رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) داده شده، مثلاً مردى نزد حضرت آمد و پرسید: اى فرستاده خدا! شترم را ببندم و به خدا توكّل كنم یا رهایش بگذارم و توكّل كنم؟ پیامبر نیز در پاسخ فرمودند: «اعْقِلْهَا وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللهِ؛ پایش را ببند و سپس بر خدا توکل کن.»[ارشاد القلوب،ج۱،ص۱۲۱] یا درباره دعا پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «یَا أَبَاذَرٍّ، مَثَلُ الَّذِی یَدْعُو بِغَیْرِ عَمَلٍ، كَمَثَلِ الَّذِی یَرْمِی‏ بِغَیْرِ وَتَر؛ ای اباذر مثل کسی که بدون عمل صرفاً دعا کند مانند کسی است که بدون کمان، تیراندازی کند.»[امالی،ص۵۳۴] با توجه به این احادیث است که می‌فهمیم پس از تلاش و کوشش است که دعا، نذر یا توکل کارایی می‌یابند؛ ولی کجا شبهه افکنان این احادیث را در نظر می‌گیرند؟

پی‌نوشت:
إرشاد القلوب إلى الصواب، دیلمى، الشریف الرضی، قم‏،۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۱.‏
الأمالی، شیخ طوسی، دار الثقافة، قم، چاپ: اول، ۱۴۱۴ق، ص۵۳۴.
معین شرافتی
منبع:
کانال نشر معارف قرآن و حدیث