این همه پاداش برای کدام عمل است؟
این همه پاداش به سبب کدام عمل است که هم دنیا را تامین می کند و رزق و روزی را زیاد می کند و هم آخرت را و از همه مهمتر اینکه خداوند بیان می کند برای چنین کسی پاداشی مخفی کرده ام که هیچ کسی نمی داند
هدیه ویژه و مخفی خداوند، برای چه کسانی است؟
این همه پاداش به سبب کدام عمل است که هم دنیا را تامین می کند و رزق و روزی را زیاد می کند و هم آخرت را و از همه مهم تر اینکه خداوند بیان می کند برای چنین کسی پاداشی مخفی کرده ام که هیچ کسی نمی داند و باعث روشنی چشم می گردد. چه کسی، چه ویژگی که حتی خداوند پاداش وی را مخفی نگه می دارد.در حدیثى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: ما من حسنة الا و لها ثواب مبین فى القرآن، الا صلاة اللیل، فان اللَّه عز اسمه لم یبین ثوابها لعظم خطرها، قال: فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ " هیچ عمل نیكى نیست مگر اینكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بیان شده، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهمیت آن، لذا فرموده است هیچكس نمى داند چه ثواب هایى كه مایه روشنایى چشمان است براى آنها نهفته شده است. (مجمع البیان)
خداوند در قرآن سوره مبارکه سجده می فرمایند:« إِنَّمَا یُؤْمِنُ بِایَاتِنَا الَّذِینَ إِذَا ذُكِّرُواْ بهَا خَرُّواْ سُجَّدًا وَ سَبَّحُواْ بحِمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لَا یَسْتَكْبرِونَ (15) تَتَجَافىَ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ یَدْعُونَ رَبهُّمْ خَوْفًا وَ طَمَعًا وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ(16) فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِىَ لهَم مِّن قُرَّةِ أَعْینُ جَزَاءَ بِمَا كاَنُواْ یَعْمَلُونَ(17) تنها كسانى به آیات ما مى گروند كه چون آن [آیات] را به ایشان یادآورى كنند، سجده كنان به روى درمى افتند، و به ستایش پروردگارشان تسبیح مى گویند و آنان بزرگى نمى فروشند. (15) پهلوهایشان از خوابگاه ها جدا مى گردد [و] پروردگارشان را از روى بیم و طمع مى خوانند، و از آنچه روزیشان داده ایم انفاق مى كنند. (16) هیچ كس نمى داند چه چیز از آنچه روشنى بخش دیدگان است به [پاداش] آنچه انجام مى دادند براى آنان پنهان شده است. (17)
خصوصیات مومنین
این آیات خصوصیات مومنین را بیان می کند: سجده، تسیبح، حمد، خضوع و خشوع، انفاق، سپس به اوصاف دیگر آنها اشاره كرده مى گوید:« پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور مى شود بپا مى خیزند و رو به درگاه خدا مى آورند و به راز و نیاز با او مى پردازند (تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ)».تتجافى" از ماده" جفا" در اصل به معنى برداشتن و دور ساختن است. "جنوب" جمع "جنب" به معنى پهلو است و "مضاجع" جمع "مضجع" به معنى بستر است، و دور شدن پهلو از بستر كنایه از برخاستن از خواب و پرداختن به عبادت پروردگار در دل شب است. آنها به هنگامى كه چشم غافلان در خواب است مقدارى از شب را بیدار مى شوند، و در آن هنگام كه برنامه هاى عادى زندگى تعطیل است و شواغل فكرى به حداقل مى رسد، و آرامش و خاموشى همه جا را گرفته با تمام وجودشان رو به درگاه معبود مى آورند، و سر بر آستان معشوق مى سایند، و آنچه در دل دارند با او در میان مى گذارند، با یاد او زنده اند و پیمانه قلب خود را از مهر او لبریز و سرشار دارند. (تفسیر نمونه، ج17، ص: 148)
سپس در آیه بعد به پاداش عظیم و مهم مؤمنان راستین پرداخته، با تعبیر جالبى كه حكایت از اهمیت فوق العاده پاداش آنان مى كند مى فرماید: "هیچ كس نمى داند چه پاداش هاى مهمى كه مایه روشنى چشم ها مى گردد براى آنها نهفته شده است"! (فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ) این پاداش فوق العاده عظیم" جزاى بر اعمالى است كه انجام مى دادند" (جَزاءً بِما كانُوا یَعْمَلُونَ)
تعبیر به" هیچ كس نمى داند" و نیز تعبیر به" قُرَّةِ أَعْیُنٍ" (آنچه مایه روشنى چشم ها است) بیانگر عظمت بی حساب این مواهب و پاداش ها است، مخصوصا با توجه به اینكه "نفس" به صورت نكره در سیاق نفى آمده و به معنى عموم است، و همه نفوس را شامل مى گردد حتى فرشتگان مقرب خدا و اولیاى پروردگار.
این آیات خصوصیات مومنین را بیان می کند: سجده، تسیبح، حمد، خضوع و خشوع، انفاق، سپس به اوصاف دیگر آنها اشاره كرده مى گوید:« پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور مى شود بپا مى خیزند و رو به درگاه خدا مى آورند و به راز و نیاز با او مى پردازند (تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ)».
تعبیر به" قرة اعین" در لغت عرب به معنى چیزى است كه مایه خنك شدن چشم انسان مى گردد، یعنى اشك شوق را از دیدگانش جارى مى سازد و این كنایه لطیفى است از نهایت خوشحالى.
در حدیثى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: ما من حسنة الا و لها ثواب مبین فى القرآن، الا صلاة اللیل، فان اللَّه عز اسمه لم یبین ثوابها لعظم خطرها، قال: فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ " هیچ عمل نیكى نیست مگر اینكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بیان شده، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثواب آن را روشن نساخته به خاطر اهمیت آن، لذا فرموده است هیچكس نمى داند چه ثواب هایى كه مایه روشنایى چشمان است براى آنها نهفته شده است. (مجمع البیان)
درست است نماز شب یازده رکعت است که 8 رکعت آن(4 نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب خوانده می شود مانند نماز صبح و بعد از آن 2 رکعت به نیت نماز شفع می خواند و در آخر هم یک رکعت به نام نماز وتر بجا می آورد. چه خوب است که اگر فرصت نمی کنیم تنها نماز شفع و وتر را بخوانیم تا از این فیض بزرگ محروم نباشیم.
منابع:
قرآن کریم
تفسیر نمونه
مجمع البیان
بحارالانوار
