پاسخ به شبهات/توهین به زنان در آیه 4 سوره احزاب!

خداوند متعال، حدای حکیم و دانایی است که جز حق بیان نمی کند؛ ضمن اینکه از شخص حلیم و حکیم، توهین و بی ادبی، محال است. اما آیه 4 سوره احزاب:
«مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ ...» یعنی: «و خداوند قرار نداده است در سینه مردان دو قلب...»
سوال از این بخش از آیه به این شرح است که: چرا خداوند داشتن یک قلب را مختص به مردان دانسته است و برای زنان چنین فضیلتی را بیان نکرده است. شایسته بود خداوند به جای رجل، از کلمه انسان استفاده می کرد.
در پاسخ به این ادعا، ابتدا به شان نزول آیه اشاره میکنیم:
مرحوم طبرسی در مجمع البیان، و همینطور مرحوم مجلسی در بحارالانوار، درباره شان نزول آیه آورده اند که: «در زمان جاهلیت مردى بود به نام «جمیل بن معمر» داراى حافظه بسیار قوى، او ادعا مى کرد: در درون وجود من «دو قلب»! است که با هر کدام از آنها بهتر از محمّد (صلى الله علیه وآله) مى فهمد! لذا مشرکان قریش او را «ذو القلبین» (صاحب دو قلب) مى نامیدند. در روز جنگ «بدر» که مشرکان فرار کردند، «جمیل بن معمر» نیز در میان آنها بود، «ابوسفیان» او را در حالى دید که، یک لنگه کفشش در پایش بود و لنگه دیگر را به دست گرفته بود و فرار مى کرد. «ابوسفیان» به او گفت: چه خبر؟! گفت: لشکر فرار کرد. گفت: پس چرا لنگه کفشى را در دست دارى و دیگرى را در پا؟! جمیل بن معمر گفت: به راستى متوجه نبودم، گمان مى کردم هر دو لنگه در پاى من است (معلوم شد با آن همه ادعا چنان دست و پاى خود را گم کرده که به اندازه یک قلب هم چیزى نمى فهمد، البته منظور از قلب، در این موارد عقل است)»
با این حساب، مشخص است شان نزول آیه درباره شخصیتی است به نام جمیل بن معمر و دربیان مذمت ادعای چنین شخصیتی برای داشتن دو قلب است.
اما برخی از مفسرین، به این مطلب اشاره داشتند که شاید منظور قران کریم از داشتن دو قلب زنان، به این معناست که زنان در برخی اوقات، صاحب دو قلب اند. و آن زمان بارداری آنان است که دو و یا چند قلب در بدن آنها در حال تپش است.
همچنین برخی در تفسیر این آیه، به معنای کلمات رجل و قلب پرداخته اند و معنای ظاهری آنها را رها کرده و معنای باطنی آن را در نظر گرفته اند. با این حساب در ترجمه آیه می فرمایند: و خداوند در وجود انسان ها (رجل به معنی همه انسان ها) دو قلب (محل ادراک) قرار نداده است. علامه طباطبائی در اینباره می فرمایند: «می‌توان گفت مراد از آیه این است که؛ قلب انسان یک نوع گرایش دارد و به یک طرف میل می‌کند، به عبارت دیگر؛ انسان نمی‌تواند بین دو اعتقاد متنافى و دو رأى متناقض جمع کند، اگر دو اعتقاد متنافى دیدیم باید بدانیم ممکن نیست یک فرد به هر دو معتقد باشد»
بنابراین:
سه احتمال برای این آیه وجود دارد:
🔹 1_ منظور آیه، رد ادعای شخصی است که می گوید: من دو قلب دارم.
🔹 2_ منظور آیه از کلمه رجل و قلب، اعم از مردان و محل پمپاژ خون است.
🔹 3_ منظور آیه، جامعیت و دقت در سخن است که زنان در برخی اوقات، صاحب دو قلب اند.

---

منبع:
کانال پاسخ به شبهات