تبیان، دستیار زندگی
صی محمود بن علی بن حسن حمّصی یكی از علمای بزرگ شیعه در اواخر قرن ششم است. سدید الدین در فقه و حدیث و رجال مهارت داشت ولی نوشته اند. تسلط او بیشتر در علم كلام و مناظره بود و در این فن پهلوان عصر خویش بود. مهارت او در فن كلا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

محمود بن علی بن حسن حمّصی

محمود بن علی بن حسن حمّصی یكی از علمای بزرگ شیعه در اواخر قرن ششم است. سدید الدین در فقه و حدیث و رجال مهارت داشت ولی نوشته اند. تسلط او بیشتر در علم كلام و مناظره بود و در این فن پهلوان عصر خویش بود. مهارت او در فن كلام از آثار علمی او مشهود است. سدید الدین شیخ الفقها و از معمّرین این طایفه است. وی بعد از شاگردانش جهان فانی را وداع گفت شیخ منتخب الدین كه مدتها از محضر او كسب دانش می نمود او را به علامه زمان و استادی فقیه و ماهر در علم كلام و صاحب زهد، ورع، تقوی در آثار خویش ستوده است. شیخ رازی اضافه می كند مدتها از محضر او بهره بردم فتوایی در میراث دارد كه اغلب فقها قول او را نقل و بدان عمل می نمایند (این فتوا در مورد ارث پسر عموی ابوینی با وجود عموی پدر و داشتن خاله یا دائی است) سدید الدین شیخ محمود غیر از تدریس و تربیت فقها آثاری به نام مصادر در اصول فقه، تعلیق عراقی در فن كلام، منقذ در تقلید، مرشد در توحید و فن كلام بدایت در هدایت تبین و تنقیح در كلام دارد. اما شهرت او بیشتر در تعلیق كبیر و تعلیق صغیر اوست كه در آن زمان سالها پس از مكتب مفید علما را به فن كلام آشنا ساخته است و مجددّی در این فن بوده است. صاحب تراجم علما راجع به كلمه حمّص گفتگوها دارند كه هم كتاب آنها را به درازا كشانیده و ما كاری به نقل قول صاحب روضات و با حاجی نوری و محدث قمی نداریم. علامه ثانی شیخ بهائی در آثارش می نویسد حمص به كسر حاء و تخفیف میم روستائی نزدیك شهر ری بوده و اكنون ویران شده (بعضی نوشته اند قصبه در بین حلب و دمشق جزء شامات قدیم بوده بعضی می نویسند اصلاً ابن كلمه حمّضی بوده نه حمّصی ) ولی حقیقت امر این است كه صاحب ترجمه كه بیش از یك قرن در جهان زیست نیمی از عمر خود را كاسب بود و نخود فروشی می نمود و لذا كلمه حمّصی با كسر حاء و تشدید میم یعنی نخود فروش و این جناب بعد از سالها كسب با جدیتی وافر به مقام اجتهاد رسید و از متكلمین بزرگ شیعه گردید (و تو نیز) و شاگردانی امثال شیخ رازی و امام فخر رازی ( صاحب تفسیر ) از محضر شیخ محمود حمّصی به مقام استادی رسیدند. تاریخ دقیق وفات او را نیافتم چنین به نظر می رسد كه در اوایل قرن هفتم ( 602 ) وفات نموده است رحمة الله علیه.