نام امام علی علیهالسلام در قرآن
یکی از شبهاتی که نوعاً در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و ماهوارهای از سوی بعضی از افراد معاند و حق گریز مطرح میشود. این است که عدم ذکر نام امام علی(علیه السلام) درقرآن مجید ذکر است
جواب این سوال و شبهه مهم را با سه بیان جواب می دهیم.
جواب اول
یکی از سنتهای مسلم و قطعی که در عالم حاکم است، سنت امتحان و آزمایش بندگان درمسیر بندگی و سیر الی الله می باشد. این مسأله درمنابع اسلامی به قدری مورد تاکید و توجه است که برای اهل حق در این زمینه جای هیچ گونه شک و شبههیی باقی نگذاشته است. در این دنیا همه انسانها در بوته امتحان و آزمایش قرار میگیرند.
« أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَكُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ [عنکبوت/2] آیا مردم گمان كردند همین كه بگویند: «ایمان آوردیم»، به حال خود رها مى شوند و آزمایش نخواهند شد؟!»
در واقع بهترین جوابی که به این سوالی میشود داد، این است که امتحان الهی اقتضا این را داشته تا مشخص شود چه کسی حقیقتاً تابع و تسلیم اوامر و دستورات خداوند متعال و پغمبر اکرم (صلی الله علیه وال و سلم ) می باشد.
برای نمونه: خداوند متعال میتوانست از همان ابتدا به پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله و سلم) امر کند که به طرف کعبه نماز بخوان؛ اما ابتدا بیت المقدس را قبله قرار می دهد؛ و آن گاه پس از مدتی آن را تغییر میدهد. درتبیین فلسفه این کار خدای متعال میفرماید:
«وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتی كُنْتَ عَلَیْها إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْه [بقره/143]. و ما، آن قبلهاى را كه قبلا بر آن بودى، تنها براى این قرار دادیم كه افرادى كه از پیامبر پیروى مىكنند، از آنها كه به جاهلیت بازمىگردند، مشخص شوند.»
نکته:
در واقع بهترین جوابی که به این سوالی میشود داد، این است که امتحان الهی اقتضا این را داشته تا مشخص شود چه کسی حقیقتاً تابع و تسلیم اوامر و دستورات خداوند متعال و پغمبر اکرم (صلی الله علیه وال و سلم ) می باشد.
جواب دوم
هر چند شاید نام امام علی(علیه السلام) به صراحت در قرآن نیامده باشد. ولی به طور کنایه و به صورت اشاره به امام علی (علیه السلام) اشاره شده است. آیاتی که به این مطلب اشاره دارد، برای کسانی که به دنبال حق و حقیقت هستند واضح و روشن میباشند.
« إِنَّما وَلِیُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ [مائده/55] سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها كه ایمان آوردهاند همانها كه نماز را برپا مىدارند، و در حال ركوع، زكات مى دهند»
نکته : روایت متعدد و شأن نزول این آیه مبارکه دلالت بر این دارد که مصداق این آیه شریفه به استناد اسناد تاریخی و روایی تنها امام علی (علیه السلام) می باشد.
جواب سوم
قول و کلام رسول مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه واله و سلم) همانند کلام الهی حجت و شرعیت دارد؛ چرا خداوند متعال این مقام را برای رسول اکرم قائل شدهاند.
« وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقابِ [حشر/7] آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگیرید (و اجرا كنید)، و از آنچه نهى كرده خوددارى نمایید و از (مخالفت) خدا بپرهیزید كه خداوند كیفرش شدید است!»
نکته: با این توصیف میشود بیان کرد که هر چند نام امام علی(علیه السلام) به صراحت در کلام الله مجید نیامده، ولی بیان و سفارش رسول اکرم در این خصوص همانند کلام الهی برای مسلمانان کفایت می کند و حجت است، و مخالفت در برابر کلام ایشان همانند مخالفت در برابر کلام الهی میباشد.
جواب چهارم
بسیار از احکام و دستورات شریعت کلیات آن در قرآن مجید آمده ولی جزئیات آن و خصوصیات منحصر به فرد آن بیان نشده و تبین و مشخص شدن آن به رسول اکرم (صلی الله علیه وال و سلم) واگذار شده است. به طور مثال خداوند متعال در قرآن کریم به حج و نماز و سایر اعمال عبادی امر فرموده؛ ولی جزئیات آن بیان نشده. برای نمونه درهیچ کجای قرآن مشخص نشده که تشهد و سلام و تسبیحات در کجای نماز خوانده شود ولی تبین این احکام به رسول اکرم(صلی الله و علیه وآله) واگذار شده است
«وَ أَنْزَلْنا إِلَیْكَ الذِّكْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُونَ [نحل/44] و ما این ذكر [قرآن] را بر تو نازل كردیم، تا آنچه به سوى مردم نازل شده است براى آنها روشن سازى و شاید اندیشه كنند!»
قول و کلام رسول مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه واله و سلم) همانند کلام الهی حجت و شرعیت دارد؛ چرا خداوند متعال این مقام را برای رسول اکرم قائل شدهاند.
نتیجه گیری
هر چند نام امام علی(علیه السلام) به صراحت در کلام الله مجید بیان نشده ولی این موضوع به طور یقین در قرآن مجید مورد اشاره و توجه قرار دارد. همچنین بیان رسول اکرم(صلی الله علیه وال وسلم) در خصوص امام علی (علیه السلام )همانند کلام الهی حجت میباشد.
منبع:
کانال نشر معارف قرآن و حدیث