تبیان، دستیار زندگی
هر سال دوره ای از زندگی است و آنچه لازم است تا هر سال بهتر از سال قبل باشد و روند زندگی ما رو به رشد باشد اینست که ابتدای هر سال هدف و غایتی برای آن سال تعریف کنیم و برای رسیدن به آن هدف، برنامه ریزی کرده و در طول سال مراقبت کنیم تا آ
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عید و تکاندن خانه دل

هر سال دوره ای از زندگی است و آنچه لازم است تا هر سال بهتر از سال قبل باشد و روند زندگی ما رو به رشد باشد اینست که ابتدای هر سال هدف و غایتی برای آن سال تعریف کنیم و برای رسیدن به آن هدف، برنامه ریزی کرده و در طول سال مراقبت کنیم تا آن را انجام دهیم. در انتهای هر سال هم باید یک ارزیابی از فعالیتهای خود در طول سال داشته باشیم.

عبدالکریم خالکی- دانشجوی دکترای کلام اسلامی/ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
خانه تکانی، خانه تکانی دل، دل تکانی

عید نوروز خیلی نزدیک شده است و ما به لحاظ مادی و ظاهری، خود و زندگی خود را برای آن آماده می کنیم. اما اگر بخواهیم به لحاظ معنوی و روحی نیز برای آن آماده شویم چه باید بکنیم؟

تعداد کم محاسبه کنندگان

بر اساس آیه "یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ" (اى كسانی كه ایمان آورده‏اید، از خدا بترسید و باید هر انسانى مراقب اعمالى كه از پیش، براى فردایش فرستاده باشد و از خدا بترسید، بدرستى كه خدا از آنچه مى‏كنید با خبر است) چند نکته درباره محاسبه نفس معلوم می گردد؛

در این آیه گرچه خطاب در ابتدای آیه به همه مومنان است اما در ادامه با صیغه غایب و بصورت نکره اینگونه بیان می کند که در بین مومنان یک نفر بلند شود و نگاه کند که برای فردایش چه چیزی آماده کرده است. این بدین معناست که تعداد محاسبه کنندگان در بین مومنین بسیار اندک هستند.

همچنین در این آیه دوبار دستور به تقوا داده شده است؛ یکبار که ابتدای آیه به نظر می رسد درباره همه اعمال انسان است و یکبار هم بعد از بیان دستور به محاسبه نفس که به نظر می رسد تقوای در محاسبه مورد نظر باشد. یعنی مثلاً کارهای بدمان را خوب ندانیم و با دقت محاسبه کنیم ... قبل از عید نوروز و آغاز سال جدید فرصت مناسبی برای محاسبه کل سال است.

از آنجایی که عید واقعی عیدی است که انسان به فرمان خداوند عمل کرده باشد بنابراین برای آمادگی عید گناه نکردن ضروری است و برای گناه نکردن و توبه از گناهان قبلی محاسبه سال گذشته و برنامه ریزی برای آینده لازم هستند.

حلالیت طلبیدن

یکی از کارهایی که در محاسبه انجام می شود اینست که با خود درباره اعمال گذشته فکر کنیم و سعی کنیم اگر حقی را ضایع کرده ایم جبران کنیم. حداقل بسیار ممکن است که در میان فامیل و آشنایان فردی را ناراحت کرده باشیم و یا پولی را گرفته و پس نداده ایم و... بنابراین برای توبه از این اعمال که حق الناس حساب می شوند باید رضایت و حلالیت آن افراد را کسب کنیم.

برای طلب حلالیت به راحتی می توان پیامی آماده کرد و برای همه این افراد فرستاد.

انسان تا جایی که برایش مقدور است باید دیون و حق الناس هایی که بر گردنش است را جبران نماید و البته اگر فردی قدمی در این راستا بردارد حتماً خداوند ده قدم به سوی او می آید.

تصمیم بر داشتن عید بدون گناه

از نظر اسلام اگر كسى بخواهد خودش را تربیت كند، اولین شرط مراقبه است، منتها مى‏گویند قبل از مراقبه «مشارطه» است؛ یعنى اول انسان باید با خودش قرارداد امضا كند، كه اینها را اغلب روى كاغذ مى ‏آورند. روى كاغذ با خودشان شرط مى‏كنند و پیمان مى‏بندند كه این گونه باشم؛ چون اگر مشارطه نشود و اول انسان با خودش قرارداد نبندد، موارد را مشخص نكند و براى خودش برنامه قرار ندهد، نمى‏داند چگونه از خودش مراقبه كند.

گناههایی که امسال می کرده است را دیگر در سال بعد ترک کند و توجه به خداوند را جایگزین توجه به دنیا کند.

از نکات خوبی که انسان می تواند سعی کند آن را در طول عید رعایت کند اینست که سعی کند با مردم و فامیل با روی خوش و ظاهری بشاش برخورد کند. همچنین می توان سعی کرد که از نگاه های حرام اجتناب شود. از نکات قابل رعایت در عید، بحث های سیاسی است. باید توجه کنیم که هر نوع تضعیف نظام اسلامی حرام است و در مواردی امر به معروف یا نهی از منکر واجب می شود.

خانه تکانی ظاهری و تاثیر آن بر نفس انسان

خانه تکانی خانه از کارهای شایعی است که برای عید انجام می شود. این کار نه فقط باعث مرتب و تمیز شدن خانه می شود بلکه تاثیرات مثبتی نیز در روح انسان می گذارد. این کار باعث می شود ذهن انسان از تشویش به سمت وحدت حرکت کند. احساس وحدت باعث آرامش در درون انسان می شود و این آرامش زمینه توجه به خداوند را بیشتر مهیا می کند. این همان مسأله رابطه ظاهر و باطن و تاثیر و تاثّر متقابل آنها بر هم است.

از نکات خوبی که انسان می تواند سعی کند آن را در طول عید رعایت کند اینست که سعی کند با مردم و فامیل با روی خوش و ظاهری بشاش برخورد کند. همچنین می توان سعی کرد که از نگاه های حرام اجتناب شود. از نکات قابل رعایت در عید، بحث های سیاسی است. باید توجه کنیم که هر نوع تضعیف نظام اسلامی حرام است و در مواردی امر به معروف یا نهی از منکر واجب می شود.

سنت های پسندیده عید

کتاب یا چیزی شبیه کتاب که بسیار کالای فرهنگی خوبی است می تواند همراه دید و بازدیدها به جوانان هدیه داده شود. بنابراین می توانیم قبل از شروع عید کتاب های خوبی را شناسایی و خریداری کرده و هدیه بدهیم. همچنین استفاده از عطر یکی از نکات مثبت در دید و بازدید ها است. سنت عیدی دادن نیز هدیه ای است که باعث بیشتر شدن دوستی و الفت فامیل می شود.

نتیجه

از مباحثی که بیان شد مشخص می شود که عید فرصت بسیار مناسبی برای خودسازی و توجه به درون است. اما برای درست استفاده کردن از آن باید از قبل، مقدماتی را رعایت کرده و انجام دهیم. از آنجایی که عید واقعی عیدی است که انسان به فرمان خداوند عمل کرده باشد بنابراین برای آمادگی عید گناه نکردن ضروری است و برای گناه نکردن و توبه از گناهان قبلی محاسبه سال گذشته و برنامه ریزی برای آینده لازم هستند.

منابع:

قرآن کریم

ترجمه تفسیر المیزان، سید محمد حسین طباطبایی(ره)

مجموعه کتابهای علامه محمد حسین حسینی طهرانی(ره)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.