تبیان، دستیار زندگی
در دم مار ماهی ها اندام حساس به الکتریسته وجود دارد که همواره تکانه های الکتریکی تولید می کند و میدان الکتریکی ضعیفی در اطراف ماهی ایجاد می کند. هر جسمی در اطراف ماهی قرار داشته باشد، باعث آشفتگی در خطوط میدان می شود و گیرنده های موجود در خط جانبی ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تشخیص میدان الکتریکی (1)

ماهیان اطراف خود را به روش های مختلف حس می کنند. برخی دارای حواس بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی هستند.

تشخیص میدان الکتریکی (1)

در مطلب قبل  دانستید که حداکثر دامنه ی بیشتر پتانسیل های حسی در حدود 100 میلی ولت است یعنی تقریباً همان حداکثر ولتاژی که در پتانسیل های عمل ثبت می شود و گیرنده های حسی بدن را به 5 دسته تقسیم نمودید، حال میدان الکتریکی را مورد بررسی قرار می دهیم.

بعضی از ماهی ها مثل گربه ماهی در خط جانبی خود، گیرنده های الکتریکی نیز دارند و به وسیله آنها می توانند میدان های الکتریکی ضعیفی را که توسط طعمه تولید می شود، تشخیص دهند.

در دم مار ماهی ها اندام حساس به الکتریسته وجود دارد که همواره تکانه های الکتریکی تولید می کند و میدان الکتریکی ضعیفی در اطراف ماهی ایجاد می کند. هر جسمی در اطراف ماهی قرار داشته باشد، باعث آشفتگی در خطوط میدان می شود و گیرنده های موجود در خط جانبی را تحریک می کند.

تخلیه های الکتریکی قوی توسط حیوان به منظور دفاع و حمله بکار می رود. قویترین شوک ها به وسیله مارهای الکتریکی آمریکای جنوبی (Electrophorus) تولید می شود که شدت این تخلیه های الکتریکی به حدود 500 الی 600 ولت می رسد و برای کشتن سایر ماهی ها و احتمالا جانورانی به اندازه انسان کافی می باشد. چنین تخلیه های الکتریکی قوی فقط توسط معدودی از گونه های ماهیها صورت می گیرد که با یکدیگر خویشاوندی نزدیکی ندارند. برخی از آنها متعلق به ماهی های استخوانی عالی و بقیه از الاسموبرانشها هستند و در آب شورویا شیرین زندگی می کنند.

تشخیص میدان الکتریکی (1)

هنگامی که مطالعات بیشتری برروی ماهی های الکتریکی به عمل آمد، معلوم شد که حتی تخلیه های ضعیف که فاقد هر گونه اثر مستقیمی برروی سایر ماهی ها است، برای مقاصد گوناگون مفیدی به کار می روند. البته ، از تخلیه های الکتریکی بسیار ضعیف نمی توان برای بی حس کردن شکار و یا به عنوان اسلحه برای دفاع یا تهاجم استفاده نمود. با این حال، امروزه روشن گردیده است که چنین تخلیه هایی بطور کلی می تواند برای آگاهی از وضع محیطی مورد استفاده قرار  گیرد.

ایجاد تخلیه های الکتریکی

تخلیه های الکتریکی تقریبا در تمام ماهی های الکتریکی که به وسیله اندام های الکتریکی مجزا و متشکل از ماهیچه های تغییر شکل یافته ایجاد می گردند.اندام مزبور به دقت در مار ماهی الکتریکی که قادر به تولید تخلیه های الکتریکی به شدت بیش از 500 ولت می باشد، مطالعه شده است. اندام های الکتریکی بزرگ این مار ماهی به صورت تو ده بزرگی تقریبا در تمام طول دو طرف بدن قرار دارد و حجم آنها به 40% از حجم بدن جانور می رسد.

اندام های الکتریکی از سلول های نازکی (مشابه با نان بستنی) موسوم به صفحات الکتریکی (electroplaques) یا تیغه های الکتریکی (electroplates) تشکیل شده اند. صفحات الکتریکی به یکدیگر چسبیده و ستون هایی را تشکیل می دهند که ممکن است دارای 5000 تا 10000 صفحه باشند و تعداد این نوع ستون ها در هر طرف بدن تقریبا به عدد 70 می رسد. دو سطح هر صفحه الکتریکی کاملا با یکدیگر فرق دارند. یک سطح به وسیله شبکه فشرده ای از پایه های تارهای عصبی پوشیده شده و طرف دیگر به شدت چین خورده است.

گیرنده های الکتریکی

بیشتر ماهی های الکتریکی درون آبهای تیره و تار زندگی می کنند و قدرت دید آنها بسیار ضعیف است، بیشتر آنها شب فعال و فاقد چشمها چنان تکامل یافته ای هستند. بنابراین ارزش حس الکتریکی آشکار می باشد ،زیرا به وسیله آن می توان در شرایط نبودن دید کافی و مستقل از چرخه شب و روز به جستجوی محیط پرداخت. بزرگترین نقطه ضعف در حس الکتریکی مربوط به محدودیت برد آن است که معمولا از چند هزار متر تجاوز نمی کند.

ادامه دارد ...

تشخیص میدان الکتریکی (2)

منبع: http://brentineslamabad.blogfa.com

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان