کشتی محلی کرمانشاهی «زوران»
ماهیت اصلی ورزش های بومی در توجه به سنت ها و آئین ها است.ورزش کشتی به عنوان یکی از رشته های اصلی و ریشه دار ورزش از دوران قدیم تاکنون در ایران محبوبیت زیادی داشته است که یکی از دلایل آن را می توان روح جوانمردی و سلحشوری این رشته ورزشی دانست.
فرآوری:علیرضا عابدینی-بخش گردشگری تبیان
کشتی های محلی مناطق مختلف ایران
کشتی در ایران نمادی از فرهنگ اصیل ایرانی به شمار می رود. هم اکنون کشتی های محلی ایران به نام های گوناگون مشهور است و متناسب با شرایط آب و هوایی و آداب و رسوم مردم، کشتی های مختلف و متنوعی رواج دارد که هر کدام جذابیت های ویژه ای دارند.از مشهورترین آنها می توان به کشتی پهلوانی زورخانه ای، کشتی «با چوخه» و «عالیش» خراسان، کشتی «لوچو» روستاهای مازندران، کشتی «گیله مردی» استان گیلان، کشتی «زوران پاتوله» کردستان و کشتی «زوران» کرمانشاه اشاره کرد.
مشهور ترین کشتی خاص منطقه کرمانشاه «زوران» است. با وجود اینکه بسیاری از بازی های بومی و محلی از رونق افتاده است و در حال فراموشی است، کشتی محلی «زوران» کرمانشاه همچنان در این استان انجام می شود.
معنی نام کُشتی «زوران»
«زوران» واژه ای است از ریشه زور ، به معنای نیرو و قدرت که در زبان ها و گویش های کردی و لری به معنای کشتی و کشتی گرفتن کاربرد دارد.معنی نام این نوع کشتی محلی، زورآزمایی در درگیری و برتری یافتن در مبارزه بر حریف است وآن را بر حسب استفاده از دست وپا وضربات آن جهت برهم زدن تعادل حریف و استفاده از کلیدهای متفاوت «کشتی جنگی» نام نهاده اند.
یک کُشتی قدیمی
ورزش محلی زوران از دیر باز در استان کرمانشاه و شهرستان های این استان رواج داشته و بزرگان و ریش سفیدان ایلات و عشایر در مراسم عروسی و یا فارغ شدن از کار روزانه و انجام امور دامی، زراعی و باغی در میادین شهر و یا خرمن جاهای روستا جمع می شدند و با توجه به شرایط فیزیکی سن و وزن ، جوانان را دو به دو با همدیگر بر روی چمن، کاه، کلش و یا ماسه تقسیم کرده و کشتی برگزار می شده است. در پایان مبارزه به نفرات برتر جوایزی چون گوسفند، بز، پتو، کله قند، نمد و خروس اهدا می کردند که باعث ایجاد شعف و شادی جوانان و حفظ آمادگی برای مبارزات احتمالی می گردید.
زمان و مکان برگزاری
این ورزش بیشتر در عید باستانی نوروز و فصل بهار و در ایامی که مردم کمتر کار کشاورزی و دامداری انجام می دادند و بیکار بودند، برگزار می شد که در نقطه ای از روستا با حضور و تشویق تماشاگران در گرداگرد آن و یا در قالب مسابقه بین روستایی با اهدای جوایز همچون خروس یا گوسفند به برنده صورت می گرفته است.از اصول این کشتی این بوده که یک نفر از افرادی که نسبت به دیگران مسن تر و خبره تر بود، داوری مسابقات را به عهده داشت.
به جهت بومی و سنتی بودن این ورزش باستانی، برگزاری آن می بایست در فصول غیرسرما و در فضای رو باز انجام شود و نیازی به ساخت استادیوم یا مکان خاصی نیست. مسابقات یا مبارزات این ورزش باستانی باید در مکانی دارای شرایط خاکی نرم برگزار شود که آسیب دیدگی آن کمتر باشد.
سبک های کشتی
زوران یک نوع مبارزه دو نفره است که در ادوار گذشته بیشتر در روستاهای استان کرمانشاه در دو سبک «دسته زیرباله» و «شیر بگیر» انجام می شد.
از فنون این کشتی می توان به «دسته زیر باله» اشاره کرد که در این سبک می بایست فرد پیروز حریف مقابل را به زمین می زد و یا دو کتف او را به خاک می نشاند که این به شروط بین مبارزین بستگی داشت.
در سبک «شیر بگیر» نیز که شبیه به کشتی آزاد است، طرفین با فاصله از هم و با اشاره داور به یکدیگر حمله ور می شدند و هر کدام زانویشان به زمین می خورد، مغلوب محسوب می شد.
تفاوت این کشتی با کشتی «لوچو» و «چوخه»
این کشتی با سایر کشتی های محلی مرسوم در نقاط مختلف ایران دارای تفاوت هایی است. ممکن است عموم مردم این کشتی را شبیه به کشتی های محلی مازندران و اسفراین بدانند ولی این کشتی با کشتی های «لوچو» مازندران و «چوخه» اسفراین در نحوه امتیازدهی، پوشش لباس و نحوه بستن شال و کمربند است.
ثبت ملی به نام کرمانشاه
با وجود اعتراض استانهای مدعی همجوار، کارشناسان اداره کل ورزش و جوانان استان کرمانشاه با اسناد معتبر از کشتی «زوران» کرمانشاه دفاع کردند و ورزش باستانی «زوران» به نام کرمانشاه با مرکزیت شهرستان کنگاور در فهرست ملی ثبت شد.
مکاتبات اولیه برای ثبت جهانی
مکاتبات اولیه در خصوص ثبت جهانی این رشته ورزشی نیز صورت گرفته که امید است با توجه به سازماندهی کشتی های محلی به وسیله فدراسیون کشتی و اتحادیه جهانی کشتی، زوران هم جزو ورزش های با کمر بند به ثبت رسد و به رسمیت شناخته شود .البته این امر مستلزم برگزاری مسابقات استانی، کشوری و بین المللی است.
منابع : ایرنا، آفتاب کنگاور، برنا، کشتی کرمانشاه
