مترو، محفلی برای دست فروشان
متروی تهران بی شباهت به یك اجتماع نیست. اجتماع كوچكی که مملو از أقشار گوناگون جامعه از طبقات اجتماعی مختلف و عقائد و تفكرات مختلف است. به این ترتیب، مترو به مكانی تبدیل می شود برای كنار هم بودن عده ای از مردم كه بخشی از زندگی روزمره شان را در این محیط می گذرانند.
فاطمه ناظم زاده-بخش اجتماعی تبیان
حضور دستفروشان، خصلت همیشگی متروی تهران
وقتی قدم به متروی تهران بگذاری با رفتارها و پدیده های جالبی مواجه می شوی. اما اولین و بارزترین موضوع، به حضور آقایان و بانوانی مربوط می شود كه فرصت حضور مسافران مترو برای آنها مغتنم است تا بتوانند درآمدی كسب كنند و جنس خود را به فروش برسانند. دستفروشانی كه با حركت قطار از یك ایستگاه، فعالیت شان را آغاز میكنند و ناگهان در عرض چند دقیقه، تعدادشان به طور تصاعدی افزایش می یابد. به گونه ای كه واگن های مترو بیش از اینكه شبیه به وسیله ای برای حمل و نقل عمومی باشد، به چهارشنبه بازاری شبیه می شود كه از هر سمت و سویی صدایی شنیده می شود. جملات و عباراتی كه گه گاه خنده دار به نظر می رسند و حکایت از خلاقیت فروشنده ها دارند. خلاقیت و ابتکاری که هر کدام برای فروش اجناس خود به کار می گیرند.
اما حضور دستفروشان در واگن های مترو، قصه ای تمام نشدنی است. این موضوع سالهاست که وجود دارد و در مقاطعی کوتاه مدت، اقداماتی در جهت جمع آوری این افراد صورت گرفت که پایداری نداشت و همین امر سبب شد تا این پدیده که گه گاه بیشتر به یک معضل شبیه می شود، همواره یار و همراه مسافران متروی تهران باشد. در این زمینه دو نکته بسیار مهم وجود دارد که در موارد متعددی مشاهده می شود که نوع لحن و بیان فروشنده ها و حتی ظاهر آنها و رفتارهای ملتمسانه به مسافران، موجب تحریک حس ترحم در افراد شده و همین امر موجب می شود تا اقدام به خرید جنسی از فرد مورد نظر کنند.
این موضوع به نظر می رسد به نوعی خدشه دار شدن حقوق مسافر است. چرا که یک مسافر، اگر
برای سفر درون شهری خود، وسیله نقلیه عمومی مثل مترو را انتخاب می کند، برای دور شدن از آلودگی صوتی و ترافیک داخل شهر، به این انتخاب دست زده و این حق طبیعی اوست که لحظات آرامی را در واگن های مترو داشته باشد. اما حضور این دست فروشان، کاملا مخل آرامش و آسایش مسافران مترو است و همین امر به عنوان حقوق شهروندی باید در نظر گرفته شود و راهکاری برای آن اندیشه شود.
ساماندهی دستفروشان مترو
افرادی که با ماسک صورت خود را می پوشانند و کیف دستی های سنگینی را در ایستگاههای مترو بر دوش می کشند، در جستجوی کسب درآمدی هستند برای تامین معاش خانواده هایشان. مثل خانمی که می گوید شوهرش معتاد است و با این کار خرج خانه را می دهد. یا پیرزنی که پسرش مال باخته و تمام هستی اش را برای نجات او داده و حالا باید در میان واگن ها قدم بزند و دستمال جیبی بفروشد تا درآمدی از این طریق به دست آورد.
وقتی حکایت دست فروشان مترو را بشنوی، غمگین می شوی و تصور میکنی لازم است برای آنها هم حق و حقوقی وجود داشته باشد. شاید راحت ترین و بهترین راه این باشد که آنها داوطلبانه خود را به شهرداری معرفی کنند و در عوض شهرداری هم تمهیداتی را برای این افراد در نظر گیرد. مثلا جایگاه های مخصوصی در ایستگاه های مترو برای آنها در نظر گرفته شود. چرا که برخی از ایستگاه های مترو از فضای مناسبی برخوردارند تا بتوان در محدوده ای کوچک، به این افراد اجازه فروش اجناسشان را داد.
در این صورت می توان به شناسایی این افراد پرداخت و از این طریق آن عده که به دنبال سوء استفاده هستند و از طریق باند های هدایت شده وارد این شغل شده اند، از این مکان ها دور شوند و عده ای که واقعا مستحق و نیازمند هستند، در مکان هایی مشخص شده مستقر شوند تا هم فرصتی برای اشتغال این افراد باشد و هم حقوق شهروندانی که مسافر مترو هستند، رعایت شود.
به امید رسیدن روزی که امکان استفاده صحیح و آرامش بخش در حیطه حمل و نقل عمومی، برای آحاد مردم کشورمان وجود داشته باشد.
