تبیان، دستیار زندگی
مجلس شورای اسلامی ماده 946 قانون مدنی را با عنایت به استفتا از مقام معظم رهبری اصلاح نموده و ضمن آن مقرر نمود: زوجه در صورت فرزندار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ارث زوجه در قانون جدید

مجلس شورای اسلامی ماده 946 قانون مدنی را با عنایت به استفتا از مقام معظم رهبری اصلاح نموده و ضمن آن مقرر نمود:«زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یك هشتم از عین اموال منقول و یك هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد.

فرآوری: فاطمه نوری_ بخش حقوق تبیان

ارث

ماده 946 قانون مدنی پیش از اصلاح سال 1387، زمین و قیمت آن را از اختصاص به تركه زوجه استثنا نموده بود و زوجه از ماترك زوج در قسمت عرصه ارث نمی برد.در ماده ٩٤٦ اصلاحی مصوب ١٣٨٧ قانون مدنی آمده است؛ زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد، سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق است.
در ماده ٩٤٨ قانون فوق نیز که پس از حذف ماده ٩٤٧ تصویب شده، آمده است؛ هرگاه ورثه از ادای قیمت امتناع کنند، زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفا کند.

میزان سهم الارث زن و شوهر

چنانچه زن فوت کند و دارای فرزند یا فرزندانی نباشد، شوهر نصف اموال زن را به ارث می برد و اگر زن وارث دیگری مانند پدر و مادر نداشته باشد نیز بقیه اموال زن برای شوهر خواهد بود اما اگر زن فوت کند و دارای اولاد یا اولادِ اولاد باشد (زیرا اولادِ اولاد نیز در صورت نبود پدر و مادر خود جانشین آنها محسوب شده و مانند آنها ارث می برد) شوهر یک چهارم اموال زن را به ارث می برد.
در صورتی که شوهر فوت کند و اولاد نداشته باشد زن یک چهارم اموال شوهر را به ارث می برد اما اگر شوهر دارای اولاد یا اولادِ اولاد باشد زن یک هشتم اموال شوهر را به ارث می برد و چنانچه زن بعد از فوت همسر خود و قبل از تقسیم ارث فوت کند، سهم الارث زن به وارثان وی تعلق خواهد گرفت.

اختصاص حكم ماده 946 به آن دسته از وراث متوفایی كه ماتركشان هنوز تقسیم نشده است را مورد تجویز قرار داده و به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید. مصوبه مذكور مقرر می دارد:«مفاد این ماده در خصوص وراث متوفایی كه قبل از تصویب آن فوت كرده ولی هنوز تركه او تقسیم نشده است نیز لازم الاجراست. »

چنانچه مرد دارای دو یا چند همسر باشد، سهم الارث زن یعنی یک هشتم بین همسران به طور مساوی تقسیم خواهد شد؛ البته این موضوع در صورتی است که همسران در عقد دائمی باشند و در هنگام فوت مرد نیز رابطه زوجیت و عقد دائم برقرار بوده باشد.
در راستای اجرای این اصلاحیه در مجامع حقوقی، علی الخصوص محاكم دادگستری ابهاماتی در خصوص شمول این قانون به گذشته یا عدم شمول آن به وجود آمد. اعلام وصول پرونده ها در محاكم دادگستری پیرامون مطالبه سهم الارث اصلاحی زنانی كه هنوز ماترك همسرانشان تقسیم نگردیده بود، موجب شد تا طرحی در قالب الحاق یك تبصره به ماده 946 اصلاحی قانون مدنی در مجلس مطرح گردد.

طرح مذكور بر مبنای تبدیل فتوای پدیدآمده، اختصاص حكم ماده 946 به آن دسته از وراث متوفایی كه ماتركشان هنوز تقسیم نشده است را مورد تجویز قرار داده و به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید. مصوبه مذكور مقرر می دارد:«مفاد این ماده در خصوص وراث متوفایی كه قبل از تصویب آن فوت كرده ولی هنوز تركه او تقسیم نشده است نیز لازم الاجراست. »
لذا چنانچه وراثی همچنان ماترك متوفی را میان خود تقسیم نكرده باشند (یعنی هیچگونه توافقی (كتبی یا عملی) مبنی بر مشخص كردن سهم هریك از ایشان به عمل نیامده باشد) ولو اینكه متوفی پیش از تاریخ تصویب ماده 946 اصلاحی 1387 فوت شده باشد، زوجه متوفی مستحق دریافت قیمت اموال غیر منقول ماترك می باشد.

اگر شوهر، زن خود را به صورت رجعی (طلاقی که به طور معمول انجام می شود) مطلقه کرده و در زمان عده فوت کند، زن از اموال شوهر ارث می برد اما اگر فوت شوهر بعد از انقضای مدت عده بوده یا طلاق بائن باشد یعنی طلاقی که قبل از نزدیکی بوده یا طلاق زن یائسه و طلاق خلع و مبارات، دیگر زن از مرد در صورت فوت هیچ ارثی نمی برد.

همچنین بر اساس ماده 948 اصلاحی سال 1387 چنانچه وراث از پرداخت قیمت اموال غیر منقول خودداری نمایند زوجه می تواند سهام خود را از محل عین اموال وصول نماید. یعنی به تقاضای زوجه دادگاه حكم بر فروش اموال مذكور صادر و قیمت اموال را به زوجه پرداخت خواهد كرد.

ارث بردن زن حتی در طلاق

اگر شوهر، زن خود را به صورت رجعی (طلاقی که به طور معمول انجام می شود) مطلقه کرده و در زمان عده فوت کند، زن از اموال شوهر ارث می برد اما اگر فوت شوهر بعد از انقضای مدت عده بوده یا طلاق بائن باشد یعنی طلاقی که قبل از نزدیکی بوده یا طلاق زن یائسه و طلاق خلع و مبارات، دیگر زن از مرد در صورت فوت هیچ ارثی نمی برد. ماده ٩٤٣ قانون مدنی این امر را ابراز داشته است.

البته در ماده ٩٤٤ همین قانون آمده است که اگر شوهر در زمانی که به مرضی مبتلا است، زن را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان مریضی بمیرد، زن از او ارث می برد حتی اگر طلاق به صورت بائن باشد به شرط آنکه زن در طول این یک سال شوهر نکرده باشد.

ارث مرد چند زنه

همانطور که می دانیم، قانون به مرد این اجازه را داده است که تا چهار زن را به عقد دائم خود درآورد؛ بنابراین هر یک از این چهار زن در صورت وجود، از اموال شوهر ارث می برند زیرا که عقد آنان دائمی و قانونی بوده است.


منابع: روزنامه حمایت
روزنامه جوان
قانون مدنی