"زابی واکا" نماد جام جهانی ٢٠١٨

بررسی رزومه طراح نماد جام جهانی روسیه

یک گرگ به عنوان نماد رقابت های جام جهانی 2018 روسیه انتخاب شد. «یکاترینا بوچارووا» طراح این نماد گفت: در کشور روسیه خرسها در زمستان از جنگلها بیرون و به داخل شهرها می آیند. این موضوع شاید برای کسانی که به روسیه نیامده اند شبیه به لطیفه باشد.

از مسابقات جام جهانی فوتبال 1966 در انگلیس تا کنون نمادی ویژه  هر یک از دوره های این مسابقات را همراهی کرده است. نماد جام جهانی 2014 برزیل فولکو نام داشت که یک آرمادیلو، جانوری در معرض انقراض در این کشور است.

نمادهایی که تا کنون برای هر دوره از مسابقات جام جهانی فوتبال طراحی و ساخته  شده اند، غالبا ریشه در تاریخ، جغرافیا و فرهنگ آن کشور دارند.

در فاصله کمتر از دو سال تا آغاز جام جهانی 2018 روسیه، مسئولان برگزار کننده این رقابت ها در نهایت نماد رسمی این دوره از رقابت ها را اعلام کردند و یک "گرگ" را به عنوان نماد بیست و یکمین دوره جام جهانی انتخاب کردند.
پیش از این فدراسیون فوتبال روسیه سه نماد را برای انتخاب به عنوان نماد اصلی جام جهانی معرفی کرده بود که به نوعی نشان دهنده آداب، رسوم و فرهنگ این کشور هستند."ببر سیبری، گربه و گرگ" سه نمادی بودند .

در نهایت با نظرسنجی از کاربران سایت فیفا، گرگی که نام آن «زابی واکا» است به عنوان سمبل بازی ها انتخاب شد و این خبر در این هفته در یکی از برنامه های تلویزیونی روسیه تأیید شد.

«زابی واکا» در زبان روس به معنای کسی است که بهترین امتیازات را می گیرد.

این نماد نقش مهمی در جریان جام جهانی 2018 خواهد داشت. علاوه بر سرگرم کردن  مردم در استادیومها قرار است سفیر روسیه در سراسر جهان باشد.

در فرایند انتخاب این نماد رای گیری یک ماهه ای میان این طرح و دو طرح دیگری که رقبای «زابی واکا» برای تبدیل شدن به نماد بیست و یکمین دوره جام جهانی محسوب می شدند؛ انجام شد. این دو کاراکتر به شکل  های گربه و ببر بودند.

«یکاترینا بوچارووا»  طراح این نماد در مصاحبه با سایت فیفا گفت: در کشور من روسیه خرسها در زمستان از جنگلها بیرون  و به داخل شهرهای می آیند. این موضوع شاید برای کسانی که به روسیه نیامده اند شبیه به جوک باشد اما این اتفاق همیشه درحال رخ دادن است. ما باید این چیزها را به مردمان جهان نمایش دهیم.

«یکاترینا بوچارووا» در یکی از کوچکترین شهرهای غربی سیبری به دنیا آمده است. بر اساس آمار در سال 2015، تنها 2129 نفر در این شهر زندگی می کردند.

وی در مورد این شهر می گوید:ا نقدر شهر کوچکی است که شما نمی توانید آن را در نقشه پیدا کنید. پدر و مادر من کارگر نفت هستند چرا که مقدار زیادی نفت در سرزمین من یافت می شود و در جایی که من زندگی می کنم مردم بیشتر به همین کار مشغول هستند. من در سال دوم تحصیلم به شهری با وسعت کمی بیشتر به نام «استرزوی» رفتم اما آنجا نیز شهر کوچکی با 40 هزار جمعیت است.

طراح نماد خوش یمنی  جام جهانی 2018 روسیه درباره پیشینه هنریش می گوید: از زمانی که به یاد نمی آورم نقاشی می کردم. آن زمان بسیار کوچک بودم. من به خصوص عاشق نقاشی شخصیت های کارتونی گربه ها و سگ ها هستم. در واقع این کاری است که من در آن بهترین هستم. من برای آموزش هنر در دوره متوسطه به مدرسه هنر رفتم و پس از آن به دانشگاه ایالتی تومسک رفتم تا به یک حرفه ای تبدیل شوم.

او در بخش گرافیک دانشگاه اطلاعیه مسابقه را پیدا کرده است و در این باره می گوید: وقتی موضوع مسابقه را فهمیدم، به خودم گفتم که این دقیقا فرصتی است که نه تنها برای خودم بلکه برای عموم جهان کاری انجام بدهم. من تشخیص دادم که گرگ باید گزینه مناسبی برای نماد خوش یمنی باشد. علاوه بر آن واقعاً سگ ها را دوست دارم و یک سگ تریر به نام «تایسون» دارم. او الهام بخش من بود.

«یکاترینا بوچارووا» طرفدار پرشور فوتبال و حامی تیم رئال مادرید است. این مسابقه برای او بیشتر یک فرصت برای معرفی کردن خود در شغل حرفه ای خود به شکلی رویایی است او می گوید: حالا همه نام مرا می شنوند و این به من اعتماد به نفس لازم برای گرفتن تصمیم های درست  را می دهد.

طراح «زابی واکا» می گوید: بردن در این مسابقه سورپرایز ویژه ای خواهد بود. هرچند استادهای ما  پیشنهاد دادند که در این مسابقه شرکت کنیم اما هیچ کس فکر نمی کرد که برنده بشویم چرا که افراد سرشناسی نیستیم و مردم سورپرایز خواهند شد که من در فینالیستها قرار گرفتم حتی مادرم وقتی فهمید گریه کرد. طبیعتاً پدرو مادرم به من افتخار می کنند.

تاریخچه نمادهای گذشته در جام جهانی

- ویلی  2 جام جهانی 1966 انگلیس

برای نخستین بار در جام جهانی 1966 انگلیس بود که سمبلی بازی ها را همراهی می کرد. نماد آن دوره یک شیر به نام ویلی بود که پرچم بریتانیا را بر تن داشت و در همه ی بازی ها در کنار زمین دیده می شد. گویا حضور ویلی در میدان برای تیم میزبان بخت آور بود، چون ملی پوشان انگلیس در آن دوره از مسابقات توانستند برای اولین و آخرین بار تا کنون قهرمان جهان شوند.

- خوانیتو  2 جام جهانی 1970 مکزیک

نام مکزیک غالبا تداعی کننده کلا ه های لبه دار بزرگ است. این عنصر فرهنگی در نماد جام جهانی 1970 که این کشور میزبانی آن را عهد دار بود نیز نقشی مهم بازی می کرد: پسرکی به نام خوانیتو که لباس ورزشی بر تن داشت و یک کلاه مکزیکی بزرگ بر سر.
مروری بر نماد های جام جهانی فوتبال +تصاویر

- تیپ و تاپ  2 جام جهانی 1974 آلمان

در سال 1974 نیز گویا نماد بازی ها بخت آور بود. میزبان مسابقات، یعنی آلمان، در این سال به قهرمانی جهان رسید. عروسک های آن دوره دو پسربچه به نام های تیپ و تاپ بودند که پوست شان سفید بود و لپ های سرخشان می درخشید. روی پیراهن یکی از آنها واژه WM (مخفف جام جهانی به زبان آلمانی) و روی پیراهن دیگری عدد 74 نوشته شده بود. این دو پسربچه تا اندازه ای یادآور شخصیت های کارتونی لولک و بولک بودند.
مروری بر نماد های جام جهانی فوتبال +تصاویر

- گائوچیتو  2 جام جهانی 1978 آرژانتین

نماد جام جهانی 1978 آرژانتین نیز مانند دوره های پیشین یک پسربچه بود، این بار به نام گائوچیتو که پیراهن تیم ملی فوتبال آرژانتین را بر تن داشت و حتی توپ او نیز به رنگ پرچم آرژانتین (سفید و آبی) بود. ملی پوشان ایران نیز در آرژانتین برای نخستین بار در جام جهانی حضور یافتند. در آن دوره از مسابقات تیم میزبان موفق شد بر جام قهرمانی بوسه بزند.

- نارنخیتو  2 جام جهانی 1982 اسپانیا

در جام جهانی 1982 اسپانیا برای نخستین بار نه یک حیوان و نه یک انسان بلکه یک میوه به عنوان نماد بازی ها انتخاب شد: پرتقالی به نام نارنخیتو که پیراهن تیم ملی فوتبال اسپانیا را بر تن داشت. البته این پرتقال ورزشکار چندان برای میزبان بخت آور نبود، چون در آن دوره از مسابقات این ایتالیایی ها بودند که جام قهرمانی را به خانه بردند.

- پیکه  2 جام جهانی 1986 مکزیک

نماد جام جهانی 1986 مکزیک شخصیتی کارتونی و ترکیبی بود از یک فلفل سبز به ظاهر تند و تیز که نه تنها کلاه مکزیکی بر سر داشت، بلکه سبیل کلفت هم بود. پیکه اگرچه لباس تیم ملی فوتبال مکزیک را بر تن داشت و پا به توپ بود، اما به شخصیت های فیلم های وسترن شباهت داشت. با آنکه ملی پوشان مکزیک قهرمان نشدند، اما جام قهرمانی دست کم در آمریکای جنوبی ماند و به آرژانتینی ها رسید.

- چائو  2 جام جهانی 1990 ایتالیا

نماد جام جهانی فوتبال 1990 ایتالیا که چائو (Ciao) نام داشت، یک سمبل ساد ه ی گرافیکی به شکل بدن انسان بود که از قطعات منظم هندسی با رنگ های پرچم ایتالیا (سبز و سفید و قرمز) تشکیل شده بود، اما سرش یک توپ فوتبال بود. ایتالیایی ها که به قهرمانی جهان امید بسته بودند، از صعود به فینال بازماندند و ملی پوشان آلمان با شکست آرژانتین جام قهرمانی را به خانه بردند.

- استرایکر  2 جام جهانی 1994 آمریکا

در جام جهانی 1994 آمریکا بار دیگر جانوران الهام بخش طراحان شدند. نماد آن دوره از مسابقات که استرایکر نام داشت، سگی پا به  توپ بود که پیراهن تیم ملی فوتبال آمریکا را بر تن داشت و لبخندی ملیح بر لب. در آن دوره از مسابقات برزیلی ها قهرمان جهان شدند، آن هم پس از پیروزی بر لاجوردی های ایتالیا در ضربات پنالتی.

- فوتیکس  2 جام جهانی 1998 فرانسه

در جام جهانی 1998 نیز باز هم جانوران حرف اول را زدند. سمبل آن دوره از مسابقات خروسی خوش خنده و کاکل قرمز به نام فوتیکس بود که کفش فوتبال به پا کرده بود و یک توپ فوتبال هم در دست داشت. ناگفته نماند که روی سینه ملی پوشان فرانسه نیز آرم خروس نقش بسته که آرم فدراسیون فوتبال این کشور است. فوتیکس در آن دوره بخت آور بود و تیم ملی فرانسه برای نخستین بار قهرمان جهان شد.

- اتو، کاز و نیک  2 جام جهانی 2002 ژاپن و کره جنوبی

در سال 2002 بود که مسابقات جام جهانی برای نخستین بار در قاره آسیا برگزار شد. نماد های آن دوره که شخصیت هایی کامپیوتری بودند، اتو، کاز و نیک نام  داشتند و بی شباهت به موجودات فضایی نبودند. عروسک های این دوره نتوانستند به محبوبیت نمادهای دوره های قبل دست یابند. در آن دوره از بازی ها دو تیم میزبان، به ویژه کره جنوبی، کم و بیش خوش درخشیدند، اما برزیل برای پنجمین بار قهرمان جهان شد.

- گولئو ششم  2 جام جهانی 2006 آلمان

در جام جهانی 2006 که آلمانی ها برای دومین بار میزبانی را برعهده داشتند، بار دیگر یک شیر به عنوان نماد قدم به گود گذاشت: گولئوی ششم که یک دوست کوچولو نیز به همراه داشت: توپی سخنگو به نام "پیله ?. این شیر پیراهن تیم ملی فوتبال آلمان را بر تن داشت که در آن دوره از مسابقات سوم شد.

- زاکومی  2 جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی

در سال 2010 قاره سیاه برای نخستین بار میزبان برگزاری جام جهانی فوتبال بود و از این رو جای تعجب نیست که در آن دوره از بازی ها سمبلی ارائه شد که با طبیعت و ویژگی های آفریقا پیوند دارد. عروسک جام جهانی 2010 که یک یوزپلنگ بود، زاکومی نام داشت. زاکومی نیز مانند نمادهای دوره های پیشین به یک توپ فوتبال مجهز بود.

- فولکو  2 جام جهانی 2014 برزیل

به مناسبت جام جهانی 2014 برزیل نیز بار دیگر یک حیوان به عنوان نماد بازی ها برگزیده شده است، آرمادیلو که حیوانی در معرض انقراض در برزیل محسوب می شود. در نظرسنجی ای که در آن 7 / 1 میلیون برزیلی شرکت کردند، نام فولکو (Fuleco) 48 درصد از آرا را کسب کرد و به عنوان نام این نماد برگزیده شد که در آن رنگ های زرد، سبز و آبی (رنگ های پرچم برزیل) برجسته است.

منابع: تابناک/ تسنیم/ مشرق