تبیان، دستیار زندگی
شروع دوره استعمار به قرن شانزدهم میلادی بر می گردد، یعنی زمانی که اسپانیایی هادر سال 1519شهر مکزیکو را به تصرف دراورده وپس از آن که امپراتوری اینکا را در سال 1530منقرض کرده، به انتقال ثروت از متصرفات خود به اسپانیا شروع کر
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نگاهی کوتاه بر تاریخچه ی استعمار

شروع دوره استعمار به قرن شانزدهم میلادی بر می گردد، یعنی زمانی که اسپانیایی هادر سال 1519شهر مکزیکو را به تصرف دراورده وپس از آن که امپراتوری اینکا را در سال 1530منقرض کرده، به انتقال ثروت از متصرفات خود به اسپانیا شروع کردند(١)

فرآوری: فهیمه السادات آقامیری-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
استعمار

معنی استعمار در لغت به معنی طلب آبادانی و عمران است

استعماری در هر دورانی به شکل های مختلف و در لباس های جدید در آمده ، گاهی با لشگر کشی و گاهی هم با کمک های انسان دوستانه.

این کلمه ای که امروز، به صورت عفریت آدمخوار و آلوده ای در آمده ، روزگاری هم با پاکدامنی و فرشته خوئی گذرانیده است.

حتی کلمه ی استعمار هم از واژه هایی است که سرنوشتش به استعمار زدگی گرائیده است.

از روزی که خون آشامی و درندگی و قتل و غارت و ویرانه سازی های آزمندان قلدرمآب، به رنگ مهربانی و عطوفت و کمک و دستگیری در آمد ، از همان روز هم دامن پاکیزه واژه ی استعمار آلوده شد و مفهوم زیبای آن نیز زیبا ئی خود را از دست داد.

مفهوم عصری استعمار و روزمره ی استعمار ، ظالمانه ترین و غیر انسانی ترین ، سیاستی است که دولت های قوی و آزمند در روابط خود با ممالک و توده های ناتوان ، آن را در پیش می گیرند.(٢)

سرنوشت های کشور ها پس از استعمار

استعمارگری اروپاییان نسبت به سراسر جهان،پس از رنسانس دومین عاملی است که بر سرنوشت همه ی کشورها از جمله کشور ایران تاثیر گذار بوده است.

شروع دوره استعمار به قرن 16میلادی بر می گردد، یعنی زمانی که اسپانیایی هادر سال 1519شهر مکزیکو را به تصرف درآورده وپس از آن که امپراتوری اینکا را در سال 1530منقرض کرده، به انتقال ثروت از متصرفات خود به اسپانیا شروع کردند. ثروت بسیار عظیمی که از این راه عاید اسپانیایی ها می شد، آن چنان خیره کننده بودکه سایر کشورهای اروپایی را به سمت رقابت استعماری کشاند و از آن پس پرتغال، انگلیس، فرانسه، هلند، بلژیک، آلمان و ایتالیا با انگیزه ی به دست آوردن ثروت و هم چنین سرزمین راهی چهار گوشه ی دنیا شدند.

حاصل رقابت استعماری اروپاییان آن شد که در فاصله ی قرن شانزدهم تا نوزدهم سه قاره آمریکا، آفریقا و اقیانویسه به طور کامل و بخش های وسیعی از قاره آسیا به زیر سلطه ی استعماری مستقیم اروپا درآمد.

دست یابی به ثروت تنها هدف غربیان از استعمار نبود بلکه اهداف مهم دیگری را نیز دنبال می کردند که از جمله میتوان به تجارت پر رونق برده اشاره کرد. دستیابی به نیروی کار ارزان در طول دوره استعمار تامین کننده ی این هدف تلقی می شد. باید متذکر شد که نقل وانتقال بردگان با وضع بسیار بدی صورت می گرفت که به اعتراف خود آنها از هر پنج نفر فقط یک نفر سالم به مقصد می رسید. اثر دیگری که استعمار به کشورها هدیه داده بود گسترش وبسط زبان، فرهنگ وادبیات بود که با اجباری کردن آموزش ان وممنوعیت استفاده از زبان وفرهنگ بومی باعث به وجود آمدن یک نوع استحاله فرهنگی در مستعمرات شده بود.

هنوز استعمار ادامه دارد ...

استعمار زمانی انسان ها را به بردگی می گرفتند ، گاهی ذخایر را به یغما می بردند اما الآن در دوره های جدید با لباسی دیگر این نقش ها را بازی می کنند ، گاهی به بهانه ی کمک های انسان دوستانه به کشوری ضعیف جا خوش می کنند و گاهی باز هم اندیشه های وسطایی را تکرار می کند.

به بهانه ی مقدسات لشگرکشی می کنند، در ابتدای استعمار فقط به دنبال راه تجارت بودند اما الآن سرزمین های موعود را همیشه و در هر زمان برای خود می گیرد.

در تاریخ معاصر ما فردی که به طور واقعی با استعمار مبارزه کرد و معنا و مفهوم واقعی استعمار را درک کرد ، کسی نبود جز امیر کبیر!

امیر کبیر در راستای از بین بردن استعمار تلاش هایی که انجام می داد : ترویج علم بود ، گسترش ثروت ،  مبارزه با بدعت ها و خرافات و .... (٣)

با این که سیاست شوم و منحوس استعمار را می توان از مهمترین عوامل عقب مانده گی بشر دانست ، در عین حال خطرناک تر و مهمتر از خود استعمار، تصور و اندیشه ی همین توده ها درباره ی استعمار است، بدین معنی که گروهی از ملت ها که چنگال استعمار گلویشان را می فشارد ، هنوز هم درباره استعمار درست نمی توانند بیندیشند!

استعمار این واژه ی عمرانی و آبادانی، همیشه حتی برای کشورهای استعمار گر خراب کردن را به همراه داشته، استعمارهای نوین که این روزها بیشتر از هر وقت دیگر و با گستردگی بیشتر زمان را به چپاول در آورده و تک تک افراد را به بند خود در آورده است.

در استعمار کهنه بالاخره خود خون ملیت و حس انسانی توده ها به جوش می آید و از دخالت مستقیم جلوگیری می کنند اما در استعمارهای نو دیر تر ملت ها به پا می خیزند.


پی نوشت:

١) سایت الف

٢) کتاب ره آوردهای استعمار ( انتشارات فراهانی )

 ٣)سایت تاریخ ایرانی