خلع سلاح مقاومت لبنان و اهداف پشت پرده

بخشی از این قطعنامه که ناظر بر خروج نیروهای سوری از خاک لبنان بود، به مرحله اجرا درآمد. آمریکایی ها و دبیر کل سازمان ملل در حال حاضر خواستار اجرای مفاد دیگر این قطعنامه و خلع سلاح حزب الله می باشند.

قطعنامه 1559

قطعنامه 1559 بر برگزاری انتخاباتی آزاد و سالم براساس قانون اساسی لبنان و بدون اعمال هرگونه دخالت و یا تأثیر خارجی تأکید می کند. قرار است این انتخابات روز یک شنبه هشتم ماه می میلادی در لبنان برگزار شود. پیش تر و در آستانه انتخابات پارلمانی لبنان، آمریکا فشار خود را برای خلع سلاح حزب الله افزایش داده است و تعدادی از مقام های  آمریکایی چون رابرت زولیک، معاون وزیر خارجه آمریکا و اسکات کارپنتر، دستیار معاون وزیر امورخارجه این کشور در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در اردن خواستار خلع سلاح حزب الله شدند.

دیدگاه ها و نظریات

مفاد قطعنامه 1559 و درخواست خلع سلاح حزب الله با واکنش های متفاوتی از سوی کشورهای اسلامی و عربی و در داخل لبنان روبه رو شده است. حتی مورد اخیر و تأکید آمریکا بر خلع سلاح مقاومت لبنان، صف آرایی تازه ای را نیز در فضای سیاسی این کشور موجب گردیده است.

آمریکا و حزب الله

قطعنامه 1559 با نه رأی موافق و شش رأی مخالف اعضای پانزده نفره شورای امنیت تصویب شد. آمریکا و فرانسه از بانیان این قطعنامه بودند و از زمان تصویب آن در شهریور سال گذشته تا به امروز تلاش های زیادی را برای اجرای مفاد آن ازجمله خلع سلاح به عمل آوردند.
این تلاش ها هنوز به خلع سلاح مقاومت لبنان نینجامیده است، اما آمریکا با استفاده از فضای سیاسی و امنیتی جدید لبنان که از فردای ترور رفیق حریری، نخست وزیر فقید لبنان و خروج نیروهای سوری از خاک این کشور ایجاد شد، سعی دارد تا حزب الله را در مقابل اسرائیل خلع سلاح کند.
اسکات کارپنتر در مجمع جهانی اقتصاد با اشاره به قطعنامه 1559 گفت: «سیاست آمریکا درباره حزب الله تغییر نمی کند. حزب الله همچنین در لیست تروریستی آمریکا قرار دارد و این گروه باید خلع سلاح شود». وی همچنین تصریح کرد: «حزب الله از سوی ایران و سوریه حمایت می شود و تنها گروهی است که بعد از جنگ داخلی لبنان، همچنان سلاح های خود را حفظ کرده است».
میشل عون، فرمانده سابق ارتش لبنان و معارض مسیحی دولت این کشور که به تازگی و پس از پانزده سال تبعید به بیروت بازگشت هم از قطعنامه 1559 و خلع سلاح حزب الله که مورد تأکید آمریکا است حمایت کرد.
وی در اظهاراتی گفت: «اگر بخواهیم توافقنامه طائف را اجرا کنیم حزب الله باید سلاحش را تحویل دهد و هیچ کس جز به سلاحِ گفت وگو فکر نکند».
در داخل لبنان افراد و گروه های محدودی با آمریکا در اجرای مفاد قطعنامه 1559 درباره حزب الله همراه هستند. اکثریت جمعیت این کشور و احزاب و دولتمردان سیاسی لبنان، سلاح حزب الله را برای تداوم امنیت و عامل بازدارنده در برابر هرگونه تجاوز احتمالی اسرائیل به خاک لبنان ضروری می دانند.
در سطح بین المللی، آمریکا و کشورهای فرانسه، انگلیس و نیز کوفی عنان، دبیر کل سازمان ملل، از خلع سلاح حزب الله حمایت می کند.
بوش در مورد حزب الله گفته است: «واشنگتن برای انحلال جنبش حزب الله، جامعه بین المللی را بسیج می کند». وی تصریح کرد: «ملت لبنان در نهایت امر سرنوشت دولت خودشان را رقم خواهند زد، اما اگر این گروه های شبه نظامی و مسلح در لبنان باشند این دولت نمی تواند یک دولت آزاد باشد بنابراین باید تنها یک نیروی پلیس در لبنان باشد تا اداره امور کشور را پیش از تشکیل دولت به دست بگیرد نه این که اوضاع به دست گروهی از غیرنظامیان مسلحی که تلاش می کنند تمایلات خود را بر جامعه تحمیل کنند، بیفتد».

سیدحسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، بارها و در واکنش به اظهارات مقام های آمریکایی گفته است: «درخواست شورای امنیت سازمان ملل برای خلع سلاح حزب الله نه  تنها هیچ ارتباطی با این حزب ندارد بلکه به شبه نظامیان مقاومت نیز مربوط نمی شود». وی افزود؛ «مادامی که رژیم صهیونیستی برای کشور لبنان خطرساز باشد حزب الله همچنان سلاح خود را حفظ خواهد کرد». وی همچنین گفت: «هرکس به فکر خلع سلاح مقاومت بیفتد، ما با او همانند شهدای کربلا خواهیم جنگید».
دبیر کل حزب الله لبنان این اظهارات را در پنجمین جشن سالروز آزادسازی جنوب لبنان و شکست اسرائیل در این منطقه که روز سه شنبه چهارم ماه می در بیروت برگزار شد، بار دیگر مطرح و بر ادامه مقاومت تأکید کرد.
ناظم الخوری، یک نماینده پارلمان لبنان نیز گفت: «مسئله سلاح مقاومت ربطی به بیگانگان ندارد. سلاح مقاومت یک مسئله داخلی است و باید به این مسئله به دور از هرگونه دخالت خارجی پرداخته شود».

نعیم قاسم با تأکید بر این که موضع حزب الله در رد خلع سلاح است، گفت: «تا زمانی  که رژیم صهیونیستی تهدیدی برای لبنان است، بهتر است حزب الله امنیت این کشور را تأمین کند».
حسین الحاج، نماینده حزب الله در پارلمان لبنان درباره اصرار آمریکا بر خلع سلاح حزب الله گفت: «دولت آمریکا تلاش می کند که انتخابات پیش رو به تشکیل دولتی منجر شود که مقاومت را خلع سلاح کند». وی تصریح کرد: «نکته مهم در قطعنامه 1559 شورای امنیت که اسرائیل و کشورهای غربی بر آن تأکید دارند همانا خلع سلاح حز ب الله است».
نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان، نیز گفت: «حزب الله لبنان یک گروه شبه نظامی نیست، اما به زودی خلع سلاح می شود». وی در ادامه افزود؛ «در ترمینولوژی ما، حزب الله یک گروه مقاومت است و ما معتقدیم بین یک شبه نظامی و مقاومت تفاوت وجود دارد و خلع سلاح حزب الله باید در چارچوب مسائل داخلی صورت گیرد».
ولید جنبلاء از رهبران مخالفان لبنانی، گفت وگو را تنها راه  برای حل مسئله خلع سلاح حزب الله دانست و مخالفت خود را با قطعنامه 1559 که خلع سلاح حزب الله را درخواست کرده است، مورد تأکید قرار داد.
با وجود مخالفت گسترده دولتمردان و ملت لبنان با قطعنامه 1559 درباره خلع سلاح حزب الله، کوفی عنان، دبیر کل سازمان ملل، بر خلع سلاح مقاومت تأکید کرده است. وی گفت: «امیدواریم دولت های بانفوذ در لبنان به خلع سلاح حزب الله کمک کنند». کوفی عنان همچنین تری رود لارسن را مأمور اجرای قطعنامه 1559 و خلع سلاح حزب الله کرده است. وی در گزارشی به جلسه علنی شورای امنیت گفت: «ما در مسئله خلع سلاح حزب الله پیشرفتی نداشتیم».

منابع دیپلماتیک روسیه

روزنامه لبنانی الدیار به نقل از منابع دیپلماتیک روسیه نوشت: «خلع سلاح حزب الله مقدمه حمله آمریکا به ایران خواهد بود».
این روزنامه افزود؛ «پرونده لبنان در صحنه بین المللی بسته نخواهد شد، بلکه پس از انتخابات مجلس این کشور روند فشار کشورهای غربی و آمریکا برای اجرای کامل قطعنامه 1559 شورای امنیت سازمان ملل تشدید خواهد شد. واشنگتن حزب الله را بازوان نظامی توانمند ایران می داند و عقیده دارد در شرایط دشوار به ویژه در صورت وارد آمدن ضربه های سنگین آمریکا به ایران، حزب الله سکوت نخواهد کرد».
الدیار همچنین نوشت: «آمریکا برای تأمین امنیت اسرائیل، خلع سلاح موشکی و توپخانه ای حزب الله را در اسرع وقت در دستور کار خود دارد».

ارزیابی

بدون تردید قطعنامه 1559 شورای امنیت سازمان ملل موسوم به طرح «حاکمیت لبنان» یک بدعت خطرناک در عرصه روابط بین الملل است. این قطعنامه از زمان تصویب تا به امروز که بیش از نُه ماه از عمر آن می گذرد، فضای سیاسی و امنیتی لبنان را متشنج و غبارآلود نموده است. روند مداخله آمریکا در امور لبنان سرعت شتابانی به خود گرفته است و به دلیل تصویب این قطعنامه، هیچ بخش از سیاست داخلی و خارجی لبنان مصون از تعرض و مداخله آمریکایی ها نیست.
نیروهای سوری نیز در اثر فشار آمریکا، خاک لبنان را ترک کردند. خیابان های بیروت به دلیل حمایت واشنگتن از معارضان و مخالفان دولت لبنان، برای مدتی و پس از ترور رفیق حریری صحنه منازعات و کشمکش بود. آمریکا امروز بی اعتنا به اعتراض و مخالفت های گسترده احزاب و جمعیت های سیاسی لبنان و مقامات بلندپایه این کشور، خواستار خلع سلاح حزب الله لبنان است. علاوه بر آن، آمریکا در سایه این فشارها، از حزب الله و حماس درخواست کرده است اسرائیل را به رسمیت بشناسند و روابط خود را با تل آویو عادی سازند.
آمریکا با تصویب قطعنامه 1559 به روزنه های نفوذ بیشتر به درون لبنان و تأمین امنیت اسرائیل در منطقه می اندیشد. بی شک ادامه این وضعیت و اجرای سایر مفاد این قطعنامه درباره حزب الله، در راستای امنیت و منافع لبنان نخواهد بود. دولت آمریکا سرگرم برنامه ریزی برای تشکیل مجلس و دولتی در لبنان است که هدف مورد نظر آنها یعنی خلع سلاح حزب الله را که خواسته اسرائیل نیز می باشد، تحقق بخشند.
از این  رو پیش بینی می شود پس از انتخابات پارلمانی در لبنان، فشار بر بیروت و حزب الله برای خلع سلاح مقاومت افزایش خواهد یافت. آمریکا با خلع سلاح حزب الله، علاوه بر نفوذ بیشتر در لبنان و تأمین امنیت اسرائیل به فشار مضاعف به ایران و سوریه نیز می اندیشد.
این تحولات و نگرانی ها باعث شده تا آقای خرازی، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران، در طول چند ماه گذشته، به بیروت و دمشق سفر کرده و از نزدیک با مقام های این کشورها گفت وگو نماید.
لبنان امروز به زمین بازی قدرت هایی چون آمریکا، فرانسه و انگلیس تبدیل شده است. مدیریت و اداره این بازی در سطح بین المللی به دست آمریکا است. چنانچه روند تخریب پایه های همبستگی های ملی، اقوام و مذاهب و بحران اعتماد بین احزاب و جمعیت های سیاسی در لبنان ادامه یابد و برخی از شخصیت ها و گروه های سیاسی بنابر ملاحظات سیاسی با آمریکا در خلع سلاح حزب الله همراه شوند، قطعاً نتیجه بازی به نفع آمریکا و اسرائیل خواهد بود.
ملت لبنان برای تغییر این روند و وضعیت موجود در این کشور چاره ای جز حمایت از استمرار و پایداری مقاومت در این کشور و حفظ همبستگی ملی ندارد و همگرایی احزاب، اقوام و مذاهب راه پایان بخشیدن یا تضعیف مداخله گری های آمریکا در امور این کشور است.

منبع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی