ماجرای سفرهای مجسمه خیام

«حسین فخیمی» که اخیرا با نصب مجسمه «حکیم عمر خیام» در نیویورک آمریکا تبدیل به چهره ای خبرساز شده است، ضمن بیان گلایه هایی نسبت به بی توجهی مسئولان فرهنگی خواستار تاسیس «شهر تندیسان» است.

حسین فخیمی با حضور در موسسه هنرمندان پیشکسوت با یادآوری این نکته که مجسمه حکیم عمر خیام در سه نسخه ساخته شده و به تازگی نسخه ای از آن در نیویورک نصب شده است، گفت: ساخت این مجسمه ها چیزی حدود 14 سال از وقت من و خانواده ام را گرفت و هزینه های مادی و معنوی زیادی برای به سرانجام رساندن آن متحمل شدم.

فخیمی ادامه داد: حدود سال 79 قرار بود بزرگداشتی برای حکیم عمر خیام در فلورانس ایتالیا برگزار شود و همزمان نیز پیکره این دانشمند نامی در مکانی از این شهر نصب شود برای همین طی نامه ای از من خواسته شد ساخت آن را به عهده بگیرم. هرچند من نیز مانند بسیاری فکر می کردم، خیام یک شاعر پر آوازه است اما پس از 6 ماه تحقیق و بررسی به این نتیجه رسیدم که او پیش از اینکه شاعر باشد یک فیلسوف، ریاضیدان و منجم است و حتی در زمان حیات خود چندان تمایلی به نام بردن از وی به عنوان یک شاعر نداشته و اشعارش نیز عمدتا پس از وفاتش دست به دست شده است. به هرحال با دانستن این پیشینه 5 ماکت از پیکره او را ساختم که آنچه امروز در نیویورک و نیشابور نصب شده آخرین نمونه از آنهاست که در مرحله پیش از ساخت به تایید کارشناسان تاریخ، ادبیات و ... رسیده است.

وی با اشاره به انتخاب سنگ به جای برنز برای ساخت این مجسمه به لطافت و برقراری ارتباط بصری بیشتر با مخاطب اشاره کرد و افزود: من بیش از 2 سال برای پیدا کردن سنگ مناسب برای ساخت پیکره، تمام مناطقی که سنگ معدنی کشور در آن وجود دارد و بخش هایی از اروپا و شرق دور را گشتم اما در نهایت سنگ مورد نیازم را در عمق 200 متری معدنی در ازنای لرستان یافتم که 18 تن وزن آن بود و پس از تراش مجسمه ای چهار تنی باقی ماند که هم اکنون در دانشگاه اوکلاهاما در آمریکا مستقر است.

خالق «تندیس صلح» در ادامه سخنانش بیان کرد: روند سفارش این مجسمه از ابتدا تغییرات فراوانی را متحمل شد. ابتدا کار را برای شهرداری فلورانس تراش می دادم، اما پس از سفر رییس جمهوری محترم به نیویورک و با درخواست انجمن ایران و آمریکا برای نصب مجسمه ای از این شاعر در آمریکا طی مکاتبه ای که با شهرداری تهران صورت می گیرد، قرار می شود مجسمه فلورانس که تقریبا آماده بود پس از نهایی شدن به آمریکا ارسال شود و همزمان نیز 2 سفارش اضافه شد، یکی برای فلورانس به جای مجسمه قبلی و دیگری برای خیابان خیام در تهران. جالب است بدانید مجسمه تدارک دیده شده برای تهران طی اتفاقاتی هم اکنون در نیشابور نصب شده است که در بخش پایه آن کار کارشناسی صورت نگرفته و نمای کلی آن را زشت کرده است و مجسمه فلورانس نیز علی رغم آماده بودن به دلیل تغییرات مدیریتی در شهرداری فلورانس و تغییر رویکرد متولیان آن کشور هم چنان در کارگاه مجسمه سازی من باقی مانده است.

در بخشی دیگر از این دیدار همسر این هنرمند پیشکسوت نیز ضمن اشاره به سابقه تحصیلی حسین فخیمی در اسپانیا که و دریافت مدارک فوق تخصص در زمینه هایی همچون مدال و نشان سازی، ریخته گری برنز، گراور و همچنین تسلط این هنرمند به تمامی متریال ها و سابقه تدریس وی و تربیت چندین نسل از دانشجویان هنر گفت: او تنها دانشجویی بود که با اعتقادات خاص و عشقی که برای این مردم دارد و برای اینکه هزینه کمتری از بیت المال برای او صرف شود در دوران پیش از انقلاب 260 واحد درسی را در مدت زمان 2 سال و نیم گذراند و دو فوق تخصص یاد شده را به علاوه مدرک پروفسورای طراحی دریافت کرد تا در بازگشت به ایران بتواند خدمات ارزنده ای داشته باشد اما متاسفانه از وجود این هنرمند بهره وری لازم صورت نگرفته است.

وی اضافه کرد: فخیمی طرحی تحت عنوان «شهر تندیسان» را در زمان رژیم پیشین ارائه می دهد که در آن بخش های متفاوتی همچون مجسمه سازی برای تمام متریال ها، کارگاه های ریخته گری، مدال و نشان سازی و بخش های فراوانی از نظر آموزشی در آن در نظر گرفته شده بود که آن طرح بعد انقلاب اجرایی نشد ولی امروز به دلیل تقاضای دانشجویان و مسئولان و صاحب نظران فرهنگی  ? هنری کشور و احساس ضرورت اجرایی شدن این طرح که می تواند اقتصاد مقاومتی را در همه ابعاد، اشتغال و کار آفرینی و خود اتکایی و خود کفایی جوانان را عملیاتی کند و بازار را از بی هویتی برهاند، امروز خواستار عملیاتی شدن طرح تندیسان هستیم.

همسر هنرمند پیشکسوت درادامه سخنانش گلایه های خود را این چنین مطرح کرد: اجازه دهید من به عنوان همسر هنرمندی که عمر خود را در راه اعتلای فرهنگ این کشور گذارده است نکاتی را اشاره کنم؛ هنرمند هم همچون دیگر انسان ها در این سن و سال، داماد و عروس و نوه و ... دارد با این تفاوت که در عمر خود به جای بسیاری از کارها و کسب درآمد وقتش را برای اعتلای فرهنگ و هنر صرف می کند و چه بسا که از هزینه ناچیز شخصی خود نیز برای طرح هایش استفاده کند، این روا نیست که با این شرایط به دست فراموشی سپرده شود. به گونه ای که وزیر فرهنگ کشورش4 بار وعده داده که با حضور در کارگاهشان با مسائل ایشان از نزدیک آشنا شده و راهکارهای مناسب را تبیین و حمایت کند. از موسسه هنرمندان پیشکسوت سپاسگزاریم که به حق زحمت فراوانی در این زمینه برای استاد و سایر اعضای خود می کشد و هرگاه مشکلی داریم با آنها در میان می گذاریم ولی در وزارتخانه ای که استاد عمر خود را برای آن صرف کرده، حداقل می توانستند، به عنوان حق تالیف، حق آتلیه طرح های ایشان را مورد حمایت قرار دهند که تا کنون اتفاق نیفتاده است.

در ادامه این دیدار حسین فخیمی گفت: با وجود صحبت های همسرم در این زمینه که به نظرم تنها در مورد من نیست و شرایط بسیاری از هنرمندان با سابقه کشورم نیز هست، من باید در پایان بگویم که در این سن به دنبال مال و مقام نیستم و خواسته ام اجرای طرح «شهر تندیسان» است که پس از گذشت چیزی حدود 4 دهه هنوز به بار ننشسته، درحالیکه  4 بار به شکل شفاهی خودم و همسرم نیز یکبار خدمت آقای جنتی عرض کرده ایم و از ایشان دعوت به عمل آورده ایم که با حضور در کارگاه، نسبت به اهمیتی که این طرح دارد و می تواند از هنرهای تجسمی تا معماری و شهرسازی به شکل مستقیم و حتی فراتر از آن به شکل غیر مستقیم در روحیه و دانش و فرهنگ مردم تاثیر و تحول شگرفی داشته باشد آگاه کنیم ولی هربار با قولی تازه و وعده ای دیگر مواجه شده ایم.

وی در پایان سخنانش بیان کرد: خواسته من از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورم این است که این طرح که از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودجه ای برای اجرای فاز 1 آن تخصیص داده شده هرچه سریعتر اجرایی شود.

منبع: مهر