کابینه و عملکرد جعفر شریف امامی
روز پنجم شهریور 1357 جعفر شریف امامی که پس از استعفای جمشید آموزگار، به حکم شاه مامور تشکیل کابینه شد، اعضای كابینه خود به شاه معرفی کرد و سپس در نخستین اقدام، دستور بازگرداندن وضعیت تقویم كشور از مدل شاهنشاهی به نظام هجری شمسی را صادر كرد. وی همچنین در اقدامی صوری دستور داد كازینوها و قمارخانه های کشور تعطیل شوند.
ریاست مجلس موسسان سوم توسط جعفر شریف امامی در مرداد 1346
جعفر شریف امامی، فرزند حاج محمد حسین نظام الاسلام، در 27 خرداد 1291 ش در تهران متولد شد. پدر او، از روحانیون تهران در دوران متأخر قاجاریه بود كه از ناصر الدین شاه لقب «معتمد الشریعه» و از مظفرالدین شاه لقب «نظام الاسلام» دریافت داشت. جعفر شریف امامی تحصیلات متوسطه را در تهران به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل به سوئد و سپس به آلمان رفت و در این كشور آخرین مدرك تحصیلی خود را در رشته برق كسب نمود. او در ایران، در راه آهن دولتی شاغل بود و به معاونت این سازمان رسید. در سال 1324 به مدیر عاملی بنگاه آبیاری رسید.
شریف امامی در دولت دكتر منوچهر اقبال وزیر صنایع و معادن شد و در شهریور 1339 به نخست وزیری رسید. دولت مستعجل شریف امامی ثمرة یك دورة تنشهای جدی در روابط ایران و آمریكا بود. تشدید فعالیت جناحهای وابسته به «حزب دمكرات» آمریكا در ایران به اعتصاب معلمین و شهادت دكتر ابوالحسن خانعلی و سرانجام سقوط دولت شریف امامی، در اردیبهشت 1340 انجامید. او در 1341 نایب تولیت بنیاد پهلوی شد و در سال 1342 مقام ریاست مجلس سنا را به دست گرفت. تا آستانه انقلاب اسلامی ایران، به مدت 15 سال، در این سمت بود.
جعفر شریف امامی در مرداد 1346 به ریاست مجلس موسسان سوم رسید كه وظیفه داشت نیابت سلطنت فرح پهلوی را تسجیل كند. شریف امامی از دوران جوانی عضو تشكیلات ماسونی بود و در این تشكیلات به مقام «استاد اعظم» رسید. با آغاز امواج انقلاب اسلامی ایران، محمدرضا پهلوی در یكی از واپسین تلاشهای خود به فراماسونری و استاد اعظم آن، جعفر شریف امامی متوسل شد و وی را در نقش دیرینش، به عنوان محور تفاهم و «آشتی» سیاستهای بیگانه موثر در ایران در 5 شهریور 1357 با عنوان «دولت آشتی ملی» به صدارت رسانید. شریف امامی برای جلب نظر مردم به چند اقدام صوری از قبیل تغییر تقویم شاهنشاهی و تعطیل قمارخانه ها و نظایر آن اقدام كرد. اما این اقدامات ثمری نداشت. از این رو وی در دومین هفته صدارت خود با برقراری حكومت نظامی در تهران و چند شهر كشور و سپس كشتار مردم تهران در میدان ژاله (شهدا) چهره اصلی خود و «كابینه آشتی ملی» را نشان داد. در كشتار 17 شهریور تهران هزاران نفر از مردم به شهادت رسیدند. باید افزود كه برخلاف تصور شاه، هر چند شریف امامی طی دوران «شیخوخیت» خود، به عنوان سمبل «آشتی» و «تفاهم» كانونهای قدرت بیگانه وجهه ای اندوخته بود و لذا می توانست نمادی از «آشتی بین المللی» به شمار رود، ولی او هیچ گاه نتوانست در سطح مردم به عنون یك چهره «وجیه المله» مطرح شود. جعفر شریف امامی در تاریخ 14/8/1357 از صدارت استعفا داد و جای خود را به دولت نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری سپرد. او ثروت زیادی در دوران حیات خویش اندوخت و احمد شیبانی از نزدیكانش به فردوست اطلاع داده بود كه هنگام خروج از ایران زمان انقلاب 17 میلیون دلار به حساب خود در خارج ریخته بود. شریف امامی از مهره های واسط و محلل به شمار می رفت كه در شرایط و بحرانی از او استفاده می شد. تلاش دائمی برای جلب حمایت دولتهای بیگانه از ویژگی های شخصیتی او بود. شریف امامی در دوره اشغال ایران تمایل به سیاست آلمان هیتلری داشت و به همین دلیل مدت كوتاهی بازداشت شد. پس از آزادی و حضور در صحنه سیاسی ایران، طرفدار سیاست انگلیس شد و با تغییر سیاست رژیم پهلوی به سمت آمریكا، وی نیز تغییر جهت داد. او در كشاكش انقلاب به انگلیس پناهنده شد و در 1378 در آمریكا درگذشت.
منبع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
