برپایی نمایشگاهی که برای ایرانیان غرورآفرین است

اکبر عالمی درباره نمایشگاه آثار «محمدرضا جوادی» درباره کویر گفت: کسانی که به دیدن این نمایشگاه بیایند، احساس غرور خواهند کرد و غبطه خواهند خورد که چرا کویر مرکزی ایران را از نزدیک لمس نکرده اند.

مجید ملانوروزی مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی و رئیس موزه هنرهای معاصر در نشست نمایشگاه عکس های محمدرضا جوادی با عنوان «آهنگ آفتاب» که امروز در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد، گفت: نمایشگاه آثار محمدرضا جوادی را دو سال پیش و با موضوع گسترده تری پیش بینی کرده بودیم، اما به دلیل اتفاقاتی که در یک ماه گذشته افتاد و همچنین ثبت کویر لوت، تصمیم گرفتیم بخش خاک و کویر هنرمند را به عنوان یک کانسپت جداگانه به نمایش بگذاریم. هر کدام از موضوعات انتخاب شده توسط این هنرمند یک کانسپت جداگانه هستند.

وی افزود: تمدن ایران، یک تمدن بیابانی است و به خاطر نقشی که کویر و بیابان در ساخت شهرها، پردیس ها، قلعه ها، آبرسانی ایفا کرده است، آن را انتخاب کردیم. کویر یک کانسپت ملی است و هنرمندان بسیار از روزگار گذشته با این موضوع کار کرده اند. به همین دلیل، بخشی از آثار گنجینه موزه را نیز همزمان با نمایشگاه عکس های محمدرضا جوادی و با مدیریت هنری رضا نامی به نمایش خواهیم گذاشت.

ملانوروزی گفت: ما در دوره ای، بی ینال عکاسی را در موزه برگزار کردیم و من حالا خیلی پشیمانم، چون در شأن موزه نبود. نمایشگاه جوادی می تواند یکی از نمایشگاه های موفق موزه باشد. متأسفانه ما فقط 10 درصد گنجینه را می توانیم نمایش دهیم و به خاطر نداشتن گالری های بزرگ در کشور، موزه این ضعف را به دوش کشیده است. آثار جوادی با نگاهی فرهنگی خلق شده و تا به حال یک اثرش را نفروخته است.

در ادامه این نشست سیدمحمد بهشتی اظهار داشت: کهن ترین متنی که امروز درباره ایران در دسترس است، از دوره اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی باقی مانده و از آن زمان تا پایان نیمه اول قاجار، تمام متونی که درباره  ایران نوشته شده، از ایران به عنوان بهترین سرزمین جهان یاد شده و آن را این گونه معرفی کرده اند.

وی ادامه داد: یکی از مکان هایی که خیلی غصه می خوریم که وجود دارد، همین کویر مرکزی و لوت است؛ در طول 60 سال گذشته، چند بار حمله شد که آب خزر و خلیج فارس را بیاوریم و از شر این نکبت خلاص شویم. این در شرایطی است که کویر لوت و مرکزی مهم ترین عامل یکپارچگی سرزمین ما در طول تاریخ بوده است.

بهشتی درباره  ویژگی های ژس های جوادی از کویر، اظهار کرد: انس و الفتی که جوادی با کویر برقرار کرده، به او اجازه داده، کویر حجاب خود را از جلوی چشمان ژاس بردارد و چهره واقعی اش را آشکار کند. او در عالم عکاسی شاعری کرده، نه شعری که فقط موزون است، بلکه او غزل کویر را سروده است.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اضافه کرد: دل های ما باید با مشخصات سرزمین مان همراه شود. کویر به ما آموخته که مهم ترین ثروت مان تشنگی است و سنگ بنای همه تمدنی که در طول هزاران سال ساخته ایم، همین تشنگی است. این تشنگی در ما خلاقیت ایجاد کرده تا به معماری  ایرانی، با آن گذشته اش برسیم، به آسمان بیشتر نگاه کنیم و این ادبیات را پدید بیاوریم و فناوری قنات داشته باشیم. درست است که کشور ما کوهستانی است، اما سرچشمه فرهنگ سرزمین مان بیابان و کویر است.

اکبر عالمی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در این نشست بیان کرد: نمایشگاه های گوناگونی تا کنون برپا شده، اما آنچه در این نمایشگاه ارائه می شود، در ذهن شما حک خواهد شد. کسانی که به دیدن این نمایشگاه بیایند، احساس غرور خواهند کرد و به سرزمین مادری شان بیشتر می اندیشند. آن ها غبطه خواهند خورد که چرا سفر نکرده و کویر مرکزی ایران را از نزدیک لمس نکرده اند. این عکس ها چیز عجیبی هستند مثل یک تابلوی نقاشی و حتی فراتر از آن.

وی افزود: این پدیده بدون سابقه اتفاق نیفتاده است. این ژس ها حاصل عمر یک هنرمند هستند. هنرمند در لحظه ای مستانه، اثری را خلق می کند که در گذشته اش ریشه دارد. کارهایی را در این نمایشگاه روی دیوار خواهید دید که هرگز آن ها را از یاد نخواهید برد.

محمدرضا اصلانی پژوهشگر و کارگردان سینما در ادامه گفت: کویری که جوادی در ژس هایش به تصویر کشیده، فقط یک کویر نیست؛ کویر فقط یک بیابان، خاک و شن زار نیست. یک نماد است. به جامعه ما یاد داده چطور خودش را کشف کند و با امکانات خودش جهان را بسازد. کویر در ایران نماد دریاست، دریایی که اکنون تمام ذراتش به شن تبدیل شده است. به انسان ایرانی یاد داده به جای جنگیدن با طبیعت، طبیعت را بسازد.

وی یادآور شد: جویندگی ماست که توانستیم از کویر، قنات را به دست آوریم و بفهمیم چگونه می توان آب را متولد کرد. کویرهای جوادی کویرهایی خلق شده هستند، نه ژاسی شده و مستند. آن ها روایتی از خلق کردن هستند. با آن ها به یاد می آوریم آن چیزهایی را که فراموش کرده ایم.

اصلانی گفت: در کشور ما خیلی چیزهای مزخرفی وجود دارد و شبه هنر و شبه عکاسی جهان ایرانی را فرا گرفته و آن را زشت کرده است. به این نظر است که 300 سال است از تاریخ حذف شده ایم.

رضا نامی هنرمند و دبیر هنری نمایشگاه در این نشست گفت: جوادی در این دوره از کارهایش به معنای واقعی، کویر را شناسانده است. تا این لحظه، هنرمندان زیادی از کویر اثر خلق کرده اند، اما جوادی از لطافت و آرامش کویر گفته است. او سیاهی ها را طوری ارائه کرده که به یک اثر هنری فاخر تبدیل شود. دیدنی  کردن نادیدنی ها عصاره اصلی هنر و هنرمند است و جوادی این رسالت را به خوبی به انجام رسانده است.

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه بیشتر قدما به این موضوع پرداخته اند و جوانان، کمتر به کویر در آثارشان توجه کرده اند. این نمایشگاه برای غرب و اروپا می تواند بسیار جالب و خوشایند باشد. یادم هست گفتند ما به دو چیز شما غبطه می خوریم؛ چاه نفت و کویر. خیلی خوب است که این نمایشگاه به اروپا برود و جنبه گردشگری ایران را تقویت کند.

نامی ادامه داد: هنوز تعداد قطعی آثار نمایشگاه مشخص نیست، اما حدود 70 عکس از آثار جوادی و آثاری از هنرمندانی مانند مارکو گریگوریان، شباهنگی، سهراب سپهری، دریابیگی، نامی و محمدابراهیم جعفری به نمایش گذاشته می شود.

محمدرضا جوادی در پایان نشست گفت: از 4 دهه گذشته حدود 100 نفر پروژه هایی را درباره فرهنگ ایران در دست دارند که این نمایشگاه ویترین کوچکی از آن است. پروژه کویر، جوان ترین پروژه ماست که در آن، آثاری از 1363 تا 1392 وجود دارد. در میان آن ها اثری است که سال هاست فرصت چاپ شدن نداشته است.

وی افزود: من در آمریکا معماری خواندم و یک روز که در کتابخانه آثار ایران شناسان را بررسی می کردم، نیت کردم تمام وقتم را وقف شناخت ایران کنم. این نمایشگاه بخشی کوچک و ویترینی تصویری از یک پروژه  بزرگ است.

نمایشگاه «آهنگ آفتاب» (کویر ایران، کانون تمدن) 9  شهریورماه ساعت 17 در موزه هنرهای معاصر به نشانی خیابان کارگر شمالی، بوستان لاله افتتاح می شود و تا 21 آبان ماه میزبان علاقه مندان خواهد بود.

منبع: فارس