حکم نگهداری کبوتر در منزل و احکام آن

کبوتر از جمله پرندگان حلال گوشت است و خوردن آن اشکالی ندارد. نگه داری کبوتر، از جمله کارهایی است که هم رواج بسیاری میان ملت های مختلف دارد و هم طبع انسانی با آن سازش دارد. و از همه مهمتر کبوتر نجس نیست. و جایگزین خوبی برای حیوانات دیگری که حرام گوشت و نجس هستند می باشد.

حجت الاسلام تیموری- بخش احکام اسلامی تبیان

اما در بحث دینی، باید میان دو موضوع نگه داری از کبوتر و کبوتربازی، تفاوت قائل شد. کبوتر بازی مقوله ای جدای از نگه داری کبوتر است و حکمشان نیز متفاوت است.

نگه داری کبوتر توسط  ائمه اطهار(علیهم السلام)

بر اساس روایات، ائمه(علیهم السلام) در خانه خود از کبوترانی نگه داری می کردند و این نشان از نیکو بودن این عمل دارد:
1. ابوحمزه ثمالى می گوید: نوه ام چند کبوتر داشت. من از خشم، کبوترهاى او را سر بریدم. [پس از مدتی] به مکه رفته و قبل از طلوع آفتاب پیش امام باقر(علیه السلام) رفتم. زمانی که آفتاب طلوع کرد، کبوتر بسیارى در آن جا دیدم، با خود گفتم مسائلى از او بپرسم و جواب هایش را بنویسم با این حال در فکر کارى بودم که در کوفه انجام دادم و بدون دلیل آن کبوترها را سر بریدم و پیش خود گفتم: اگر در کبوتر خیرى نبود، امام آنها را نگه نمی داشت، امام به من فرمود: «اى ابا حمزه! تو را چه شده!» گفتم: یابن رسول اللَّه خوب است، فرمود: «دلت جاى دیگر است؟» گفتم: آرى! به خدا و داستان سر بریدن کبوترها را گفتم و گفتم اکنون در عجبم از این همه کبوتر که شما دارید. فرمود: «کار بسیار بدی کردی...»
2. عبد الکریم بن صالح: نزد امام صادق(ع) رفتم و دیدم سه کبوتر سرخ بر بسترش هستند و فضله انداختند گفتم: قربانت اینها بستر را آلوده کردند، فرمود: «مشکلی نیست، خوب است که در خانه باشند. محمّد بن کرامه: در خانه امام موسى بن جعفر(علیه السلام) یک جفت کبوتر دیدم که پَرهای آن سبز بود و اندکى سرخى داشت و ماده سیاه بود و امام نان برایشان خُرد می کرد. علاوه بر اینها توصیه هایی نیز در مورد نگه داری کبوتر وجود دارد؛ زید شحام نقل کرده است: در نزد امام صادق(علیه السلام) صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانه هاى خود داشته باشید که محبوب هستند.
برای نگه داشتن کبوتر در خانه آثاری در روایات ذکر شده که در این جا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

دور کردن اجنه و شیاطین از خانه

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «کبوتر از پرنده هاى پیغمبران است که در خانه خود داشتند و در هر خانه که باشند، آفت جن به اهل آن خانه نرسد؛ چون سفهاء جن در خانه بازى کنند، با کبوتر مشغول شوند و مردم را کاری ندارند». و از امام صادق(علیه السلام) نقل دیگری نیز وجود دارد که صدای پَر زدن کبوتر، شیاطین را می راند.

جلوگیری از نابودی خانه

امام صادق(علیه السلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَدْفَعُ بِالْحَمَامِ عَنْ هَدَّةِ الدَّار»؛خدای عزّ و جلّ به وسیله کبوتر از شکست و نابودی خانه جلوگیری می کند. منظور از «هَدَّةِ الدَّارِ» هم می تواند به معنای نابودی خانه باشد و هم احتمال دارد منظور دفع ضرر از افراد ضعیف خانه چون زنان و فرزندان باشد.

رفع تنهایی به وسیله کبوتر

مردى به پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) از هراس و تنهایی شکایت کرد. پیامبر(صلی الله علیه و آله) به او فرمود: «یک جفت کبوتر بگیر.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «کبوتر را در خانه پیش من بگذارید تا همدم من باشد.
 
در آخر نظرات مراجع عظام در اینباره:

دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

اگر موجب اذیّت و آزار دیگران گردد و یا موجب ترتب مفسده و گناه گردد و یا منع قانونى داشته باشد جایز نیست.

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

از آنجایی که گاهی این کار موجب آزار و اذیت همسایگان و منجر به نگاه حرام می شود از آن پرهیز کنید.

دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

مجرد نگاه به پرواز کبوتر و لذت بردن از آن گناه ندارد ولی چنانچه در حد لهو و غیر متعارف و بازداری انسان از مشاغل عرفی باشد اشکال دارد که مستلزم گناهان عدیده است جایز نیست.

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

فی نفسه اشکال ندارد.

منابع:

[1]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنی هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 594، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. برای اطلاعات بیشتر ر.ک: 12685؛ حکم کبوتر بازی
[3]. عبد الله بن بسطام، حسین بن بسطام، طبّ الأئمة(ع) ، محقق: خرسان، محمد مهدى ، ص 111، قم ، دار الشریف الرضی ، چاپ دوم ، 1411ق .
[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 548، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[5]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 130، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[6]. الکافی، ج 6، ص 547؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 11، ص 517، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[7]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 60، ص 93، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة(ع)، ج 5، ص 127، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1414ق.
[8]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 350، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[9]. الکافی، ج 6، ص 547.
[10]. بحار الأنوار، ج 62، ص 19.
[11]. مکارم الأخلاق، ص 129.
[12]. الکافی، ج 6، ص 548؛ فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 20، ص 857، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، چاپ اول، 1406ق.