تالیف و ماهیت مولف در متون مرتبط با سیره پیامبر

تالیف و ماهیت مولف در متون مرتبط با سیره پیامبر ؛ نوشته آندریاس گورکه انتشارات دانشگاه بامبرگ

آندریاس گورکه چهره نام آشنایی در میان محققان تاریخ و فرهنگ اسلام در کشور ماست. او به واسطه مطالعات متعددی که در حوزه سیره پیامبر  و تاریخ صدر اسلام انجام داده است، از اقبال و توجه زیادی برخوردار بوده و بخشی از مهم ترین آثارش به همت پژوهشگر ارجمند جناب سید علی آقایی به فارسی ترجمه شده است. نوع مواجهه هم‌دلانه گورکه با متون حدیثی و تاریخی صدر اسلام که با رویکرد انتقادی و روش مندانه‌ای نیز عجین شده، وی را به پژوهشگری مبدل ساخته که به راحتی نمی توان از آثارش عبور کرد. پروژه مطالعاتی او از همکاری با گرگور شولر آغاز شد و تلاش کرد با ارائه انتقاداتی به روش اسناد+متن، الگوی تازه و فراگیرتری از آنرا ارائه کند و برخی عیوب و انتقادات را اصلاح کند.

اما نگاشته اخیر گورکه پیرامون ماهیت تالیف و هویت مولف در متون مرتبط با سیره پیامبر با به چالش کشیدن مساله مهمی آغاز شده است. او معتقدست که از آغاز نگارش و تدوین آثار در تاریخ و تمدن اسلامی، متون مرتبط با سیره نبوی در مرکز توجه مسلمین قرار داشته اند و به همین دلیل بیش از دیگر حوزه ها بازنویسی و نشر داده شده اند. شهرت هریک از این آثار که با عناوین کلی و عمومی «سیره» یا «مغازی» به رشته تحریر در می آمدند، با نام چهره هایی همچون ابن اسحق، واقدی و 6 منتقل شده و تا به امروز از این افراد به عنوان نگارنده و مولف این آثار یاد می شود. اما سوال اینجاست که با توجه به ماهیت و تاریخ نقل حدیث و کتابت آن که فراز و نشیب بسیاری داشته و تا به امروز نیز محل بحث و اختلاف نظر محققان است، چه کسی/کسانی را می توان مولف/مولفان واقعی متون سیره پیامبر دانست؟ اساساً می توان چنین افرادی را شناسایی کرد و یا لااقل ممیزات آنان را نسبت به اقرانشان برشمرد؟

منبع:
مرکز مطالعات اسلامی به زبان اروپایی