اندر احوالات مغز برنامه ریزی اقتصاد ایران
خبرها از تجزیه سازمان مدیریت و برنامهریزی به دو سازمان برنامه و بودجه و اداری و استخدامی خبر می دهد، سازمانی که بسیاری آن را مغز برنامه ریزی کشور می دانند و متاسفانه همواره نیز دستخوش سیاست های پرتلاطم مدیران قرار گرفته و روزی منحل و روزی دیگر بازسازی و روزی هم تجزیه می شود و این همه در حالی است که بسیاری اقتصاد ایران را بیماری نیازمند جراحی می دانند و راس این بدنه، هر روز شاهد تحولاتی است که ان شاالله خروجی آن شفای این بیمار باشد و نه مرگ مغزی.
در حالی شورای عالی اداری رای به تجزیه سازمان مدیریت و برنامهریزی به دو سازمان اداری و استخدامی و برنامه و بودجه داده است كه ١٧ سال قبل این دو سازمان در یكدیگر ادغام شدند و سازمان مدیریت و برنامهریزی را شكل دادند. سال ١٣٧٩، دولت با استناد به لزوم كوچكسازی دولت و تجمیع تصمیمگیریها در حوزههای مرتبط با این دو سازمان رای به ادغام این دو و تشكیل سازمان مدیریت و برنامهریزی داد اما در عمل این سازمان عمر چندان طولانیای نداشت و در حیات ١٧ ساله خود با انحلال روبهرو شد. احمدینژاد در سال ١٣٨٦ نسبت به انحلال سازمان مدیریت و برنامهریزی و راهاندازی معاونتی تحتعنوان معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی زیرنظر رییسجمهوری اقدام كرد اما در عمل وظایف این سازمان به فراموشی سپرده شد و انحلال این سازمان یكی از مهمترین نقاط انتقاد كارشناسان و مسوولان به دولت احمدینژاد محسوب میشد. همه اتفاقها در یكصدوسیوسومین جلسه شورای عالی اداری رخ داد.
ریاست این جلسه با محمود احمدینژاد بود و دستور كار آن، بررسی انحلال سازمان مدیریت و برنامهریزی. در شامگاه هجدهم تیرماه ١٣٨٦، بنا به پیشنهاد رییس سازمان مدیریت و برنامهریزی كشور، شورای عالی اداری كشور مصوبهای را به تصویب رساند كه طی دو سال باقیمانده عمر دولت نهم، به یكی از جنجالیترین تصمیمهای دولت بدل شد. بعدها روغنی زنجانی، رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامهریزی از پشیمانی محمود احمدینژاد با واكنشی روبهرو نبود. پیش از انحلال سازمان مقامات دولت نهم انتقادی جدی را به این سازمان وارد میكرد و از پوسیده بودن ساختار این سازمان سخن میگفتند و بدنه را محكوم به آمریكایی بودن میكردند. با استناد به همین اتهام بود كه برنامه چهارم توسعه را نیز اجرایی نمیكردند.
پس از هفت سال، در آبان ماه سال ١٣٩٣ بود كه دولت احیای سازمان مدیریت و برنامهریزی را رسما اعلام كرد و محمدباقر نوبخت نیز بر صندلی ریاست این سازمان تكیه زد.شورای عالی اداری حالا از پس ١٧سال پرفرازونشیب در حیات سازمان مدیریت و برنامهریزی دوباره وضعیت را به منوال سابق برگرداند. این اتفاق از مدتها قبل قابلپیشبینی بود، وقتی جهانگیری در گزارشی به رییسجمهور درباره ریشهیابی فیشهای حقوقی، بحران نبود سازمان مدیریت و برنامهریزی را نشانه گرفت و پس از آن بود كه به وجود سازمانی برای نظارت بر این وضعیت اذعان كرد.
سازمانی كه وی میگفت، خیلیها را به یاد سازمان اداری و استخدامی انداخت و حالا این شورای عالی اداری است كه احیای سازمان اداری و استخدامی و تشكیل دوباره سازمان برنامه و بودجه را تایید كرده است. اینها را حالا میتوان پسلرزه فیشهای حقوقی دانست چرا كه به گفته نوبخت، رییس سازمان تجزیهشده مدیریت و برنامهریزی، تاكنون ١٣ مدیر عالیرتبه در جریان فیشهای حقوقی بركنار شدهاند و روند بركناریها همچنان تداوم خواهد داشت. وعده رییسجمهور نیز بر تداوم برخورد با اینگونه اقدامات استوار است و بررسیها نشان میدهد دولت این موضوع را جدی گرفته است.
تنها عمر ١٧ ساله سازمان مدیریت و برنامهریزی كه هفت سالش در كما رفته است، پرفراز و نشیب نیست؛ سازمانی كه بسیاری از آن به عنوان مغز متفكر برنامهریزی در ایران نام میبرند، بارها و بارها تغییر نام و تغییر ساختار داده است. سازمان برنامه در سال ١٣٢٧ برای نخستینبار با تصویب برنامه هفت ساله عمرانی اول با نام سازمان برنامه پایهگذاری شد. وظیفه این سازمان مراقبت و نظارت بر اجرای برنامه بود اما بعدها هم عنوان سازمان از تغییر مصون نماند.
سازمان برنامه و بودجه، پس از انقلاب نیز تعطیلی مقطعی و ١٠ روزهای را پشت سر گذاشت و پس از آغاز مجدد فعالیت، مسوولیتهای پیشین خود را یافت. در سال ١٣٧٩ بود كه پس از ادغام سازمان اداری- استخدامی و سازمان برنامه و بودجه، نام این سازمان از دیوار ساختمان بلندمرتبهای كه رو به بهارستان نشسته است، كنده شد و عبارت سازمان مدیریت و برنامهریزی بر این دیوار نشست. پس از آن بود كه در سال ١٣٨٦، سازمان مدیریت و برنامهریزی به تاریخ پیوست و سپس عبارت معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی بر این دیوار حك شد تا سال ١٣٩٣ مجددا این دیوار نام سازمان مدیریت و برنامهریزی را ببیند. یك مقام آگاه در سازمان مدیریت و برنامهریزی درخصوص وضعیت این سازمان پس از حكم شورای عالی اداری گفت: این اتفاق رخ داده است و اتفاقا همان ماجرای فیشهای حقوقی مهمترین دلیل اتخاذ این تصمیم بوده است.
وی گفت: ضربهای كه نظام اداری ایران از انحلال سازمان مدیریت و برنامهریزی خورد، سبب شد دولت به فكر آن بیفتد كه مجددا این سازمان را مسوول بررسی قواعد و قوانین اداری و استخدامی در كشور كند و از این رو سازمان احیا خواهد شد و سازمان برنامه و بودجه به عنوان مسوول تدوین و اجرای لوایح بودجه و برنامههای توسعهای و... نیز به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
او در پاسخ به این سوال كه چرا سازمان مدیریت و برنامهریزی شفافسازی در این زمینه نداشته است، گفت: متاسفانه با وجود ضرورت اطلاعرسانی در این مورد هنوز چنین دستوری از سوی مدیران این سازمان ابلاغ نشده است. به گفته وی در روزهای آینده نظام اداری و برنامهریزی ایران دستخوش تغییراتی جدی خواهد شد.
آنچه بود؛ آنچه هست
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور از ادغام دو سازمان به عناوین، سازمان امور اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه مطابق مصوبه ۱۶ اسفند ۱۳۷۸ شورای عالی اداری تأسیس و در ۱۷ تیر ۱۳۷۹ نمودار تشکیلاتی آن تصویب و به اجرا در آمد.
پس از انحلال این سازمان در سال ۱۳۸۶ به دستور احمدی نژاد٬ معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی تاسیس و بخشی از وظایف آن را به عهده گرفت. با آغاز کار دولت حسن روحانی، زمزمه های احیاء این سازمان شنیده می شد و در نهایت در ۱۹ آبان ۱۳۹۳، با دستور رئیس جمهوری و تصویب شورای عالی اداری با ادغام دو معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور احیاء گردید.
در تاریخ ۸ دی ماه سال ۱۳۹۳ حسن روحانی در اجرای اصل ۱۲۶ قانون اساسی طی حکم جدید محمدباقر نوبخت را به عنوان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور منصوب کرد.
منبع: خبرآنلاین/ تسنیم