منبع اصلی درآمد داعش

داعش به سرمایه های مالی گسترده ای دسترسی دارد. بخشی از این سرمایه ها را غنیمت های جنگی تشکیل می دهند و بخشی . . .

فرآوری: آزاده مرنی - بخش سیاست تبیان

گروه تروریستی داعش با شیوه های مختلف از جمله سرقت، باج گیری، فروش نفت، آدم ربایی و فروش آثار باستانی میلیون ها دلار درآمد کسب می کند. این گروه تکفیری ؛ کنترل مناطق وسیعی را در سوریه و عراق در اختیار دارد و از ماشین نظامی خود به عنوان فعالیت تجاری برای تامین هزینه اقدامات تروریستی استفاده می کند. داعش به عنوان ثروتمندترین گروه تروریستی جهان شناخته می شود. این گروه تروریستی خود را به عنوان یک کشور معرفی کرده است. اما در حقیقت داعش هیچکدام از این ها نیست.
با اینکه گروه تکفیری داعش بسیاری از ویژگی های یک دولت مستقل را دارد مانند گذرنامه داعش (که هیچ کشوری آن را به رسمیت نمی شناسد) و یا واحد پولی مخصوص و بر نقاط جغرافیایی خاصی نظارت می کند، نمی توان این گروه تروریستی را به عنوان یک منطقه مستقل در نظر گرفت. در مقابل، این گروه تنها برخی موارد خاص را بیشتر از یک گروه تروریستی در اختیار دارد. دسترسی به منابعی که سایر گروه های تروریستی از آن بی بهره اند، داعش را تنها اندکی قدرتمندتر از ماهیت خود کرده است.

داعش به سرمایه های مالی گسترده ای دسترسی دارد. بخشی از این سرمایه ها را غنیمت های جنگی تشکیل می دهند که داعش در سوریه و غرب عراق به دست آورده است. برخی دیگر از این سرمایه ها، سودهای حاصل از تجارت قانونی و غیرقانونی را شامل می شود. در بحث سرمایه گذاری ها، داعش تنوع بسیار زیادی را قائل شده است. این گروه تروریستی منابع بسیار زیاد درآمد را به کمک طیف وسیعی از فعالیت های متفاوت به دست می آورد. علاوه بر این، داعش در سازماندهی این فعالیت ها به گونه ای که وابسته به نظام مالی بین المللی نباشد بسیار موفق بوده است و تحریم های آمریکا و متحدان این کشور تاثیری بر اقدامات آن ها نداشته است.

در بین سال های 2007 و 2009، داعش عراق درآمدی بالغ بر 1 تا 2 میلیون دلار در ماه داشته است. منبع این درآمدها اغلب کمک های مالی از جانب حامیان ثروتمند عرب حاشیه خلیج فارس بوده است. همچنین آدم ربایی و اخاذی نیز منابع درآمد دیگری برای این گروه تروریستی بوده اند. در اواخر سال 2014 و اوایل سال 2015، درآمد داعش بیش از 4 تا 5 میلیون دلار در روز تخمین زده شده است. این در حالی است که برخی تخمین می زنند درآمد این گروه تروریستی به 2 میلیارد دلار رسیده است. از آن زمان تاکنون، گفته می شود درآمد داعش نصف شده است.

هنگامی که درباره داعش صحبت می کنیم، دریافت مالیات و اخاذی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. اما امروز مالیات و اخاذی تبدیل به دو روش اصلی در کسب درآمد این گروه تروریستی شده اند. داعش مالیاتی 10 درصدی بر حقوق مردم را دریافت می کند. این در حالی است که انواع و اقسام دیگر مالیات ها و هزینه ها برای مردم وجود دارد. برای مثال، خدمات شهری برای ساکنین، 20 درصد هزینه دارد. به برداشت پول از حساب بانکی، 10 درصد جریمه تعلق می گیرد. افراد غیرمسلمان باید 50 درصد از درآمدشان را به عنوان جزیه پرداخت کنند. مسلمانانی که قوانین اسلام را نقض کنند باید نزدیک به 2500 دلار به عنوان "مالیات توبه" پرداخت کنند. همچنین، داعش به افرادی که وجودشان برای این گروه تروریستی ضروری نیست حق خروج از مناطق تحت حفاظت خود را در ازای اخذ 2000 دلار و ضبط هرگونه دارایی های آن فرد، می فروشد.

به طور کلی ، داعش در دوران اوج خود به وسیله این اقدامات سالانه بیش از 300 تا 400 میلیون دلار درآمد کسب کرده است. نکته عجیب اینجاست که حدود 170 میلیون دلار از درآمد این گروه تروریستی، واریزی دولت عراق برای کارمندانش که در مناطق اشغالی به وسیله این گروه تروریستی کار می کردند، بوده است. بسیاری از این کارمندان به شغل خود تحت نظارت داعش ادامه دادند اما به بهانه مالیات های مختلف از حقوق دریافتی آنها کاسته شد. دولت عراق این پرداخت ها را در سپتامبر سال 2015 قطع کرد.

فروش نفت نیز یکی از فعالیت های سودآور برای داعش بوده است. داعش در روزهای اوج خود، نزدیک به 50 هزار بشکه در روز تولیدات نفتی داشته است. در حقیقت، جبهه النصره  ? یک گروه تکفیری که داعش از آن حمایت می کند  ? پس از به دست گرفتن یک میدان نفتی در مرکز سوریه، باعث شد ابوبکر بغدادی  ? سرکرده گروه تروریستی داعش  ? اعلام کند با این گروه تکفیری هم پیمان شده است.

داعش پالایشگاهی در دسترس ندارد. این گروه تروریستی تنها مدت کوتاهی برای به دست گرفتن پالایشگاه بیجی عراق تلاش کرد. اما هرگز نتوانست به آن دسترسی یابد. در عوض، داعش به پالایشگرهای قابل حمل ساده روی آورد که تنها توانایی پالایش 1000 لیتر نفت در روز را دارند. نفت خام و محصولات پالایش شده به ترکیه قاچاق می شوند و در بازار سیاه به فروش می رسند.

شبکه های قاچاق نفت به زمان اعلام تحریم های سازمان ملل علیه رژیم صدام حسین برمی گردند. داعش این شبکه های قاچاق را ایجاد نکرد، تنها از شبکه هایی که اکنون وجود دارند استفاده کرده است. این قاچاقچیان خود، بخشی از داعش نیستند. آن ها تنها از داعش نفت خریده و آن را در خاک ترکیه به فروش می رسانند. در ابتدا، آمریکا و متحدانش پالایشگرهای قابل حمل داعش را هدف قرار می داد و قاچاقچی ها را نادیده می گرفت. اما نزدیک به 6 ماه گذشته، هواپیماهای آمریکایی اقدام به پخش اطلاعیه هایی کردند که به قاچاقچیان هشدار می داد در صورتیکه به فعالیت های خود ادامه دهند مورد حمله جنگنده ها قرار خواهند گرفت. تاکنون، صدها تانکر از این نفت های قاچاق شده در حملات هوایی منهدم شده اند.

تخمین زده شده است داعش به وسیله فروش غیرقانونی آثار باستانی 50 تا 100 میلیون دلار درآمد کسب کرده است. در منطقه اشغالی به وسیله این گروه تروریستی، نزدیک به 4500 منطقه تاریخی شناخته شده وجود دارد. داعش این مناطق را با شرطی که بخشی از درآمد آن ها نصیب این گروه تروریستی شود، به روستاییان محلی می بخشد. بار دیگر لازم به ذکر است، داعش این شبکه قاچاق را به وجود نیاورده است. تنها از شبکه هایی که سال ها مشغول فعالیت بوده اند، در فروش آثار باستانی ارزشمند کمک گرفته است. بسیاری از این آثار باستانی به ترکیه قاچاق شده و از آنجا به دلالان فروخته می شوند. داعش همچنین به بسیاری از موزه ها دستبرد زده است. موزه موصل یکی از مهمترین آن ها بوده است که به وسیله عناصر داعش غارت شد.

آدم ربایی سالانه بین 25 تا 50 میلیون دلار درآمد نصیب داعش می کند. آمریکا، انگلیس و ژاپن اعلام کرده اند در قبال آزادسازی افراد وجهی پرداخت نخواهند کرد. اما کشورهای دیگر، مانند فرانسه و ایتالیا، بارها در ازای رهایی اسرای هم میهن خود، به داعش مبالغی پرداخت کرده اند.

باید توجه داشت که از نظر تحلیلگران آمریکایی، موثرترین راهکار برای برچیدن قدرت اقتصادی این گروه تروریستی، هدف گرفتن فعالیت های نفتی است که برای داعش بسیار سودآور است زیرا این گروه از محل فروش نفت ، از میدان هایی که در سوریه و عراق در اختیار گرفته ، میلیون ها دلار به دست می آورد و با ایجاد اختلال در این روند ضربه ای سهمگین بر پیکره این گروه تروریستی وارد خواهد آمد.