شیپورچی کوچولو
واقعیت این است كه كودكان تصوری از رازداری ندارند. در واقع برای آنها مخفی نگه‌داشتن برخی مسائل بی‌معناست. آنها هنوز نمی‌دانند چرا نباید مادربزرگ از دعوای مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نباید با غریبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت كرد. كودكان بزرگ‌تر ممكن است برای افشای رازهای خانوادگی دلایل دیگری مثل انتقام‌گرفتن یا جلب توجه داشته باشند، با این‌حال تا قبل از اینكه شما شروع به آموزش نكنید و البته آموزش‌تان را صحیح و سالم پیش نبرید، برای كودكتان، شما و مامان‌جون و غریبه‌ها به یك میزان، صلاحیت دریافت اطلاعات را دارید.
«خاله می‌دونستید ما قراره نی‌نی‌دار بشیم؟» «عمو می‌دونستید بابام با همكارش دعوا كرده، صورتش زخمی شده؟»، «مادرجون، بابا و مامان دیشب با هم دعوا كردن»؛ اینها جملاتی هستند كه احتمالا زیاد از زبان كودكان اطراف خودتان شنیده‌اید. واقعیت این است كه كودكان تصوری از رازداری ندارند. در واقع برای آنها مخفی نگه‌داشتن برخی مسائل بی‌معناست. آنها هنوز نمی‌دانند چرا نباید مادربزرگ از دعوای مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نباید با غریبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت كرد. كودكان بزرگ‌تر ممكن است برای افشای رازهای خانوادگی دلایل دیگری مثل انتقام‌گرفتن یا جلب توجه داشته باشند، با این‌حال تا قبل از اینكه شما شروع به آموزش نكنید و البته آموزش‌تان را صحیح و سالم پیش نبرید، برای كودكتان، شما و مامان‌جون و غریبه‌ها به یك میزان، صلاحیت دریافت اطلاعات را دارید.
رازداری و عقلانیت
بالاخره هر فرد، رازهای شخصی و خانوادگی‌ای دارد؛ حرف‌هایی برای‌نزدن كه به هر دلیلی نیازی به افشای آنها نیست. رازداری علاوه بر یك خصیصه اعتمادبرانگیز، توصیه‌ای دینی هم محسوب می‌شود. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «رازت را تنها برای خودت نگهدار و آن‌را نه به دوراندیش بسپار كه می‌لغزد و نه به نادان كه خیانت می‌كند». و امام جواد(ع) نیز در سخنی حكیمانه می‌فرمایند: «آشكار كردن چیزی، پیش از آنكه استوار شود، موجب تباهی آن می‌شود». زمانی كه نفر سومی با ذهن و دلی خالی از چراها و باید و نبایدها قدم به دنیا و زندگی ما می‌گذارد، ممكن است وقتی زبان باز كرد، رازهای خانوادگی و آنچه در خانه می‌شنود، می‌بیند و در جریان قرار می‌گیرد را برای دیگران بازگو كند. رازداری خصیصه‌ای است كه كودك باید هم برای حفظ امنیت و موفقیت خودش در بزرگسالی و هم برای حفاظت از رازهای خانوادگی آن را فرابگیرد. آموزش رازداری به كودك با كتك، تنبیه و سرزنش، امكان‌پذیر نیست. طبیعی است كه والدین وقتی با خبرچینی و برملاشدن رازهای خانوادگی توسط كودك روبه‌رو می‌شوند عصبانی شده و از كوره دربروند اما مطمئنا عصبانیت والدین، كودك را رازدار نمی‌كند.
رازدار باشید
كودك شما مدام حواسش به شماست. زمانی كه با تلفن صحبت می‌كنید یا در مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه با افراد، مشغول افشای رازهای دیگران هستید، او اگرچه گوشه‌ای مشغول بازی باشد، باز هم حرف‌های شما را می‌شنود. بنابراین اگر خودتان فرد رازدار و الگوی خوبی برای فرزندتان نباشید، او هم خبرچینی كوچك از آب در می‌آید كه هر چه می‌شنود و می‌بیند را كف دست بقیه می‌گذارد.
به من توجه كن
یكی از علل برملا شدن رازها توسط بچه‌ها، نیاز آنها به توجه است. فراموش نكنید كه وقتی رازی در میان باشد، توجه همه جلب می‌شود. اگر كودك به این جلب توجه اعتیاد پیدا كرد، آن‌وقت تبدیل می‌شود به یك خبرچین كوچك! برای این مسئله 2راه وجود دارد؛ اول پیشگیری و دوم درمان:
اول: خودتان به اندازه كافی به‌كودكتان توجه كرده و اعتماد و عزت‌نفس‌اش را تقویت كنید. نیاز به توجه باید در كودك مرتفع شود، در چنین صورتی او برای جلب‌توجه دست به هر كاری نمی‌زند.
دوم: وقتی كودكی به خبرچینی رو آورد، از اطرافیان بخواهید كه در چنین مواقعی به او توجه نكنند، به حرفش گوش نكنند یا تشویقش نكرده و از گفتن جملاتی محرك مثل «وای راست می‌گی؟» «بعدش چی شد؟» و... خودداری كنند.
خودت را جای او بگذار
محمدرضا، وسط مهمانی دست مادرش را می‌گیرد و به گوشه‌ای می‌برد و خیلی مشكوك و هیجان‌زده می‌گوید: «مامان، می‌خوای بهت بگم حسن توی مدرسه‌شون چی‌كار كرده؟ وای مامان باورت نمی‌شه» تكلیف مادر محمدرضا در چنین شرایطی چیست؟ یكی از راه‌ها این است كه مادر از او بپرسد: «یعنی می‌خوای راز حسن رو فاش كنی؟» در این حالت كودك با مفهوم راز و رازداری روبه‌رو شده و مجبور به تصمیم گرفتن می‌شود. اگر كودك گفت بله، مادر می‌تواند بپرسد: «تو اگر جای حسن بودی دلت می‌خواست كسی رازت رو فاش كنه؟» احتمالا كودك فكر می‌كند و می‌گوید نه یا «باید فكر كنم!» به او فرصت فكر و تصمیم بدهید. حالت بعد زمانی است كه واقعا برای حسن اتفاقی رخ داده كه نیاز به كمك دارد و محمدرضا با فاش‌كردن این راز می‌تواند گره‌ای را باز كند. یكی از سؤالاتی كه مادر می‌تواند از كودك بپرسد این است: «به‌نظرت با این اتفاقی كه براش افتاده، نیاز به كمك داره؟ ما می‌تونیم كمكش كنیم؟ اگر پدر و مادرش متوجه بشن می‌تونند كمكش كنند؟ به‌نظرت حسن در خطره؟».
رازدار كودكتان باشید
رازش را نگه دارید تا رازتان را نگه دارد. رازهای كودك ممكن است به‌اندازه خودش كوچك باشد یا اهمیت خاصی نداشته باشد اما برای او بزرگ و بااهمیت است. شما به این اعتمادی كه به شما كرده احترام بگذارید. لازم نیست هر نكته‌ای كه برای كودك راز و مهم محسوب می‌شود را جلوی خودش با دیگر اعضای خانواده در میان بگذارید كه هم سلب اعتماد كرده‌اید و دیگر هیچ‌وقت مسائلش را با شما در میان نمی‌گذارد و هم او را نسبت به مفهوم رازداری بی‌اهمیت كرده‌اید. اگر نیاز به درمیان گذاشتن با دیگران است، مخفیانه و در غیاب خودش بگویید.
با اینكه دوستت دارم...
اگر با افشاشدن رازی توسط كودك در جمع روبه‌رو شدید، همان‌جا و جلوی بقیه عكس‌العمل نشان ندهید. عكس‌العملی مثل سرزنش، دعوا، عصبانیت، تهدید و... . تنها كاری كه باید بكنید این است كه چند لحظه‌ای جدی و خیره نگاهش كنید یا با گذشت مدتی كم، دستش را گرفته و در خلوت به او بگویید: «با اینكه دوستت دارم، اما خیلی از این كارت ناراحت شدم، تو نباید رازهای خانواده را به كسی بگویی».
