لطفا به قول تان عمل کنید!

از دوره ای که بی ینال هنر تهران به عنوان یک رویداد شاخص، توجه هنرمندان ایران و جهان را به خود جلب می کرد چند دهه می گذرد؛ اما نه تنها این بی ینال بار دیگر راه اندازی نشد، بلکه برگزاری دوسالانه های دیگر هم گاه با وقفه های چند دوره ای، هنرمندان را دلگرم نکرد.

بی ینال هنر تهران یکی از رویدادهای مهم هنر معاصر بود که هنرمندان رشته های مختلف را دور هم جمع می کرد و ضیافتی برای نمایش آثاری با سبک ها و تکنیک های متنوع بود. هنرمندان نوگرا در آن دوره، هر آنچه را که از خلاقیت و نوآوری داشتند، برای خلق اثری که درخور نمایش در بی ینال باشد، به کار می بردند. البته این رویداد هنری با توجه به رویکردهای هنری سال های برگزاری اش برگزار می شد. درنهایت هم این رویداد پس از چند دوره برگزاری متوقف شد.

برخی کارشناسان و هنرمندان معتقدند، یکی از دلایل مهجور ماندن هنرهای تجسمی در میان هنرهای دیگر، بی توجهی به برگزاری یک رویداد منظم برای آن است. جشنواره تجسمی فجر هم تا کنون گویا نتوانسته در حد و اندازه های یک فستیوال هنری جذاب ظاهر شود و انتظارهای هنرمندان رشته های مختلف را برآورده کند. در حالی که جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم ترین رویداد سینمایی سال توانسته در این سال ها، سینماگران را برای حضور تشویق و ترغیب کند.

پس از تعطیلی بی ینال تهران، دوسالانه رشته های هنری دیگر که دولت بیشترین نقش را در برپایی آن ها داشت، برگزار می شدند. حضور دولت در برپایی این رویدادها محدودیت هایی را با خود به دنبال داشت که هنرمندان، منتقدان و کارشناسان هنری روی رفع آن ها تأکید داشتند. وقتی بخش دولتی در رأس برگزاری دوسالانه باشد، مسائل مالی، مخارج دوسالانه و داورانی که برای این گونه رویدادهای هنری انتخاب می شوند با محدودیت هایی مواجه می شود که بهترین راه عبور از آن ها می تواندا واگذاری کار به انجمن های هنری باشد.

به همین دلیل، یکی از محوری ترین بحث های معاونت هنری و مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ از زمان آغاز دولت یازدهم توجه به استقلال انجمن های هنری و واگذاری برگزاری دوسالانه ها به این انجمن ها بوده است. البته این وعده ها و قول ها در مواردی محقق و سیزدهمین دوسالانه عکس، بهمن ماه 1393 در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

هنرمندان و علاقه مندان به هنر، وقتی بهمن ماه 1393 برای شرکت در افتتاحیه ی سیزدهمین دوسالانه عکس ایران به موزه هنرهای معاصر رفته بودند، حرف های تازه ای از مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی درباره ی برگزاری دوسالانه های هنری شنیدند.

مجید ملانوروزی در آن مراسم اعلام کرد، در حال برنامه ریزی برای برپایی دوسالانه تهران با همکاری سایر نهادها مانند شهرداری است. اودر صحبت هایش تأکید کرد که با برگزاری بی ینال تهران، دوسالانه های هنری از این شکل اجرا خارج می شوند.

ملانوروزی در صحبت هایش گفت: 50 سال پیش، دوسالانه تهران یکی از پنج دوسالانه ی برتر دنیا بود، ولی در حال حاضر ایران هیچ جایگاهی از این نظر ندارد. بهتر است مانند دیگر رویدادها در دنیا که یک بنیاد تخصصی دارند، موسسه ای به وجود آید که بتواند به جای برگزاری دوسالانه، بینال تهران را راه بیندازد. دولت هم بهتر است به عنوان حامی، ناظر و سیاست گذار بسترها را فراهم کند.

با این حال، مسعود زنده روح کرمانی - رییس انجمن عکاسان ایران - با بیان این که این انجمن چهاردهمین دوسالانه را هم برگزار می کند، اظهار کرد: مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد در افتتاحیه سیزدهمین دوسالانه عکس اعلام کرد که دوسالانه های هنری با برگزاری بی ینال تهران، دیگر به این شکل اجرا نمی شوند. البته ما از برگزاری بی ینال تهران استقبال می کنیم، اما نمی توانیم تاریخ دوسالانه مان را فراموش کنیم. دوسالانه ی هر رشته ی تخصصی برای خودش یک سابقه ی تاریخی دارد که نمی توانیم از آن بگذریم. روند برگزاری دوسالانه ها اگر به سمت انجمن های تخصصی برود، نتیجه بهتر و مطلوب تری خواهد داشت. هرچه این دوسالانه ها قوی تر باشد، تأثیرشان در برگزاری بهتر بی ینال تهران بیشتر خواهد بود.

علی فرامرزی - هنرمند نقاش - نیز پیش از این،گفته بود: ما هنوز «بی ینال تهران» نداریم. چند دوره است که این دوسالانه تعطیل شده و لازم است وزارت ارشاد در این زمینه اهتمام کند. برپایی دوسالانه یک موضوع ضروری و لازم است و مثل جشنواره فیلم فجر می ماند. وقتی ما چنین دوسالانه ای نداریم کشورهای اطراف فعالیت و توجه هنرمندان داخلی را به خودشان جلب می کنند.

بعد از گذشت یک ونیم سال از صحبت های مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی درباره ی برگزاری بی ینال تهران، هنوز خبری از برپایی این رویداد نیست. البته ملانوروزی در اطلاعیه ی دفتر هنرهای تجسمی که اسفندماه 1394 منتشر شد و خبر از برگزاری نخستین آرت فر تهران در سال 1395 داده بود، گفت: برگزاری بی ینال تهران به منظور ایجاد فرصتی برای ارائه دستاوردهای هنری معاصر و ایده های نو از هنرمندان جهان و ایران از برنامه های دیگری است که با مشارکت و حضور بخش خصوصی به عنوان یک رویداد معتبر بین المللی برای سال آینده (سال 1395) برنامه ریزی و برگزار خواهد شد.

با این که هنرمندان از برگزاری بی ینال تهران استقبال کرده اند، اما معتقدند دوسالانه های هنری با محوریت انجمن ها باید همچنان برپا شوند.

نادر قشقایی - رییس انجمن مجسمه سازان - که ابتدای امسال از برگزاری هفتمین دوسالانه ی مجسمه سازی پس از دو دوره وقفه خبر داده بود، در آخرین اظهار نظر اعلام کرد که این رویداد امسال هم برگزار نمی شود و به سال آینده موکول شده است؛ اتفاقی که هنرمندان رشته ی مجسمه سازی را که چند سال است در انتظار برگزاری یکی از مهم ترین رویدادهای هنری رشته ی خود هستند، بار در انتظار می گذارد؛ هنرمندانی که با برگزاری سیزدهمین دوسالانه عکس توسط انجمن عکاسان ایران به برپایی رویدادهایی باکیفیت و بدون حاشیه امیدوار شده بودند.

ایسنا