شهید بهشتی، پیشتاز تربیت یک نسل
نگاهی به کتاب «نقش آزادی در تربیت کودک» اثر آیت الله شهید دکتر بهشتی.
آیت الله بهشتی نمونه یک انسان مومن بود. آشنا به اصول و معارف دینی بود و یک تئوریسین دینی و مذهبی برجسته. یک انسان کامل در حوزه اخلاق و روابط حسنه اجتماعی بود و بشدت پایبند به شرعیات و احکام الهی. سیاستمداری خبره و آگاه به حقوق اسلامی.
دکتر بهشتی با اتکای به این خصایص و تسلط بر علوم و معارف اسلامی آثار قابل توجه و ارزشمندی را تالیف کرده است. کتاب هایی در حوزه دین، سیاست، اقتصاد و خانواده.
این کتاب ها نه تنها به عنوان یک مرجع و منبع علمی قابل استفاده است بلکه به عنوان کتاب هایی در اصلاح سبک زندگی اسلامی و ایرانی نیز برای مخاطب عادی به کار می آید.
یکی از کتاب هایی که در حوزه تربیت دینی و خانواده می تواند مورد استفاده پدرو مادران جوان و اولیا و مربیان قرار گیرد . کتاب نقش آزادی در تربیت کودک است. کتابی که پس از سالها شامل مرور زمان نشده و مباحث آن همچنان تازگی دارد.
کتاب نقش آزادی در تربیت کودک شامل یازده گفتار و نوشتار از آیت الله شهید دکتر بهشتی درباره مسایل گوناگون تربیتی است. سابقه ورود به این قلمرو به اولین سالهای تحصیل دکتر بهشتی در قم باز می گردد. ایشان، که هم به سبب توجهی که به اهمیت تربیت نسل جدید نشان می داد و هم به دلیل اکراه در استفاده از شهریه طلاب، با تکیه بر دانش خود در زمینه انگلیسی تصمیم به تدریس در دبیرستانهای قم به عنوان دبیر زبان انگلیسی گرفت، پس از مدت کوتاهی برای مدیریت دبیرستان تازه تأسیس شده «دین و دانش » به همکاری فراخوانده شد.
وی طی این سالها، نخستین برنامه های آموزشی و تربیتی مبتنی بر اصول علمی آموزش و پرورش نوجوانان مطابق با مبانی تربیتی اسلام طراحی کرد و با دل و جان به فعالیت در این زمینه پرداخت. حاصل آن تلاش برنامه ریزی شده، تربیت نسلی خلاق، عالم، و پای بند به اصول اخلاقی بود. بعدها از میان آن نسل نیروهای زبده ای برخاستند که پیش و پس از انقلاب اسلامی، کمر به خدمت خلق بستند و در عرصه های گوناگون خوش درخشیدند.
دکتر بهشتی در پی ایجاد این حرکت نوین، و فعالیتهای دیگر اجتماعی و سیاسی، به دستور سازمان امنیت رژیم ستمشاهی از خدمت در آموزش و پرورش منفصل و به تهران تبعید گردید. اما با بازگشت ایشان از آلمان در سال 1349 ، بار دیگر به دعوت همفکران خود، و به ویژه شهید حجت الاسلام دکتر باهنر، حجت الاسلام دکتر گلزاده غفوری و حجت الاسلام دکتر سید رضا برقعی جهت تنظیم و تألیف کتب تعلیمات دینی به همکاری با سازمان تألیف کتابهای درسی آموزش و پرورش پرداخت که دستاورد آن همکاری، ساماندهی بنیادین آن کتابها، خصوصاً در دوره راهنمایی و دبیرستان بود که نوجوانان تشنه معرفت را با سرچشمه های ناب و زلال معارف دینی آشنا می ساخت.
در همین دوران، با گروهی از مبارزان، در سازماندهی و توسعه فعالیتهای «بنیاد تعاون و رفاه »و«مدرسه رفاه » و همفکری با مدارس دیگری که با هدف تربیت نیروهای متخصص و متعهد شکل گرفته بودند پرداخت. از دیگر فعالیتهای ایشان در این زمینه می توان از تشکیل گروهی از متخصصان متعهد به منظور تهیه فهرستی از کتابهای متناسب برای کودکان و نوجوانان یاد کرد که به گسترش کتابخوانی، چه در مدارس و چه در میان خانواده ها، کمک شایان توجهی نمود.
گفتارها و نوشتارهای این کتاب را می توان در چند گروه قرار داد. نخست گفتارهایی است که بیش از انقلاب اسلامی برای اولیأ و مربیان برخی مدارس ایراد گردیده. نوشتار «عادت » ترجمه مقاله ای با همین عنوان از ویلیام جیمز، فیلسوف و روانشناس معروف امریکایی است که در نشریه مکتب تشیع به چاپ رسیده است. برخی دیگر از گفتارها، از سلسله مباحث تفسیر قرآن ایشان، که به موضوع این کتاب مربوط بوده، انتخاب گردیده است. و سرانجام چند گفتار که در همین زمینه و در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایراد شده است.
افزون بر نکات جالب و سودمند درباره تعلیم و تربیت، آنچه در لابلای سطور این گفتارها و نوشتارها به چشم می خورد، تأثیر انسان شناسی دکتر بهشتی است که مُلهم از انس و الفت دیرینه و کاوشهای ژرف ایشان در کتاب و سنت است که در آن آزادی و انتخابگری به عنوان ویژگی های برجسته انسان، نقشی بس مهم ایفا می کند. سعی دکتر بهشتی بر این بوده که نشان دهد بهره مندی از موهبت خداوندی آزادی نه تنها با دینداری و تربیت دینی در تضاد نمی افتد، که سرشت بنیادین روش های تربیتی متصف به اسلام و قرآن را تشکیل می دهد.
منبع: کتاب نقش آزادی در تربیت کودک
