آیا روزه گرفتن، موجب مرگ سلول های مغزی می شود؟!

شبهه ای که در روزه وجود دارد این است که گرسنگی باعث مرگ سلول های مغزی می شود و این موضوع از نظر علمی ثابت شده است. پاسخ علمی به این شبهه چیست؟

با توجه به آثار مثبتی که برای روزه به اثبات رسیده است، نمی توان به این نتایج منفی، اعتماد کرد. بر فرض این که این نتایج را بپذیریم، باید این ضررها را مختص بیمارانی که روزه برایشان ضرر دارد و یا مربوط به روزه هایی که طولانی مدت بوده، دانست. مراجعه به واقعیت هایی که در جامعه جهانی وجود دارد، نشان می دهد که مسلمانان در میزان عمر، از دیگر جوامع از شاخص کمتری برخوردار نیستند، بلکه بررسی مدت زندگی علمای اسلامی بیانگر این است که زندگی آنان طولانی تر از حد متوسط دیگر افراد است. این مطلب نشان می دهد که این ضررها شامل مسلمانان نمی شود و روزه گرفتن، نه فقط سلامتی مسلمانان را به خطر نیانداخته، بلکه موجب افزایش سلامتی و طول عمر آنان شده است.
 
روزه یکی از عبادت های مهم به شمار می رود که مختص به یک دین خاص نبوده، بلکه همه ادیان آسمانی و حتی مکاتب غیر آسمانی نیز آن را در برنامه خود دارند.

آثار مثبت روزه بر جسم:

هر چند که علت واجب شدن روزه، رسیدن بندگان به درجه والای تقوا و دست یافتن به آثار معنوی آن است ولی آثار مثبتی برای جسم و سلامتی آن نیز به همراه دارد که برخی از آنها بر کسی پوشیده نیست. در روایات مختلف هم به این مطلب اشاره شده است؛ حضرت علی (علیه السلام) به نقل از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) می فرماید: «روزه بگیرید تا سالم بمانید. با پیشرفت علم پزشکی، زوایای دیگری از فوائد روزه برای بشر نمایان شده است. طبق پژوهش گروهی از متخصصان قلب در بیمارستان آمریکایی دوبی، روزه ماه رمضان تأثیر مثبت بر شاخص لیپید می گذارد و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد. به گفته این گروه، LDL (چربی بد) به اندازه بالایی کاهش یافته و HDL (چربی خوب) افزایش می یابد. به علاوه؛ بر طبق این پژوهش، روزه ماه رمضان کلسترول خون را کاهش می دهد. این پژوهش نشان می دهد محدود کردن کالری به صورت یک روز در میان مزایایی برای سلامتی دارد.

مزایایی شامل کاهش ریسک سرطان، بیماری های قلبی، دیابت، مقاومت انسولین، اختلال های سیستم ایمنی، و به طور کلی کند کردن روند پیری، و یک ارتباط احتمالی با افزایش مدت زندگی. در کنار مزایای بهداشتی، پژوهش ولتر لانگو، پرده از ارتباطی احتمالی بین روزه گرفتن و بهبود بازده شیمی درمانی برداشته است. بنابر گفته دکتر مارک پی. متسن، رئیس آزمایشگاه علوم عصبی در انستیتو ملی پیری آمریکا، روزه گرفتن به تناوب و یک روز در میان، همچون محدود کردن کالری اثرات مثبتی در موش ها دارد، و بررسی کوچکی که در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو بر انسان ها انجام شده همان اثرات را نشان می دهد. بنا بر آکادمی ملی علوم آمریکا، دیگر مزایای بهداشتی عبارت اند از مقاومت در برابر استرس، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش ناخوشی و افزایش طول عمر. بنابر مطالعه دکتر اریک راووسین، روزی گرفتن متناوب ممکن است آلترناتیوی برای محدودیت رژیمی بلندمدت برای افزایش طول عمر باشد. دفع سموم بدن (به گفته پائول براگ)، پاکسازی رگ ها و جلوگیری از بیماری های قلبی و کاهش خطر ابتلا به دیابت، آلزایمر، از دیگر فواید روزه  است.

عوارض منفی روزه:

ج. ضررهای قابل توجه برای افراد عادی؛ در پاسخ به این شبهه، که مورد سوال هم از این نوع است، به چند نکته اشاره کنیم:
1. بیان کردن این نوع ضررها قابل اعتماد نیست؛ چرا که اولاً؛ این نظریه ها، مخالف دیگر پژوهش هایی است که انجام شده و میزان اعتبار این نوع تحقیق ها چندان معلوم نیست. برای نمونه؛ در برخی از تحقیقات درباره روزه چنین آمده است: پژوهش ها نشان می دهد که میزان سروم کلسترول، تیروکسین و اسید اوره در خون به طرز قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. بنابر پژوهش؛ روزه اسلامی موجب می شود تا میزان HDL و گلوکوز (چربی های خوب) به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته و میزان LDL (چربی بد) افزایش یابد. اما در پژوهش دیگری؛ در ماه رمضان، کاهش قابل توجهی در LDL و افزایش قابل توجهی در HDL را نشان داده می شود.

ثانیاً؛ در علوم تجربی این طبیعی است که با گذشت زمان و تحقیقات جدید، خلاف نظریات پیشین ثابت می شود. بنابر این، نمی توان هر نوع اعلام نظری، را قطعی و خطا ناپذیر دانست.
 
2. در صورتی که این ضررها درباره روزه، آن هم روزه اسلامی واقعیت داشته باشد، باید آثار آن نیز در عالم خارج و بین مردم دیده شود. با توجه به این که مسلمانان حداقل سالی سی روز روزه می گیرند، باید نسبت به دیگر مردم، عمری کوتاه تر داشته باشند و این کوتاهی عمر برای همه قابل درک باشد. ولی حقیقت این است که هیچ کس نمی تواند چنین ادعایی کند. بلکه می توان خلاف آن را ثابت کرد. در بین مسلمانان، عالمان دین که بیشتر از دیگران خود را ملتزم به دستورات دین می دانند، به روزه های مستحبی نیز مبادرت دارند. اما نتیجه این است که آنها عمری طولانی تر از دیگر افراد دارند.

خلاصه :
 مراجعه به واقعیت هایی که در جامعه جهانی وجود دارد، نشان می دهد که مسلمانان در میزان عمر، از دیگر جوامع از شاخص کمتری برخوردار نیستند، بلکه بررسی مدت زندگی علمای اسلامی بیانگر این است که زندگی آنان طولانی تر از حد متوسط دیگر افراد است